Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Obraz Słońca z dnia obserwacji na Jsrmarku. Obraz pochodzi z Satelity SOHONa tegoroczny Jarmark Michała przygotowaliśmy kilka atrakcji astronomicznych dla naszych mieszkańców. Tradycyjnie na oranżerii Pałacu otrzymaliśmy swoje stałe stanowisko, to już chyba ostatni raz w czasie remontu pałacu, ale jest to na tyle dobre miejsce obserwacyjne, że jak tylko remont zakończy się my tam znowu wrócimy na czas tych imprez w mieście. Ale po kolei ...
Sekcja wzięła udział w korowodzie rozpoczynającym Jarmark. Na końcu korowodu spotkaliśmy się wszyscy pod sceną główną na otwarciu Jarmarku
W tym roku korowód rozpoczynający jarmark zaczynał się od Placu Maczka, więc było to znacznie bliżej niż zwykle. Nogi nie bały się zmęczenia i wszyscy mimo popołudnia licznie w nim wzięliśmy udział. Część ze słuchaczy Sekcji wystąpiła w barwach astronomicznych, a część w barwach mundurowych, bo warto pamiętać, że nasze szeregi licznie zasila Hufiec Żagański.
Część naszych słuchaczy wiernie służyła swojej przysiędze i jako harcerki w eleganckich uniformach pięknie prezentowały się w kolumnie korowodu
Już po południu od 18:00 wystawiliśmy nasz sprzęt w stałym miejscu. Słońce nam dopisywało i plamy na jego tarczy też. Wystawione były dwa teleskopy. Jeden refraktor konstrukcji naszych rąk miał klasę lunety galileusza, choć typ Keplera. Możną było przez niego obserwować obiekty w podobny sposób jak robił to Galileusz. Refraktor ma co prawda znacznie lepszą optykę, co poprawia jego walory obserwacyjne, ale powiększenie jest takie samo. Rozstrzygnęliśmy więc czy Galileusz mógł widzieć plamy i jak je mógł obserwować. Nasz teleskop był jednak zabezpieczony specjalną folią MYLAR, co poprawiał również warunki obserwacji. Wiemy, że astronom nie dysponował taką technologią, co wpłynęło na powstanie u niego ślepoty. Również przez niego można było obserwować, po zachodzie Słońca, atrakcje rycerskie i wojskowe na odległej Wyspie Bażanciarni.
Słońce w filtrze continuum i CIV pokazuje wyraźnie granulację i liczne plamy - choć nie tak liczne jak winny byc w tym okresie aktywności
Drugi teleskop to już zupełnie inna klasa, ale za to nasza poczciwa i niezawodna SYNTA 10”. Uzbrojona również w pełno-aperturowy filtr MYLAR dawał wysokiej rozdzielczości obrazy. Widok plam był rewelacyjny. Można było dostrzec wszystkie szczegóły plam i grup plam. Widoczne półcienie wyglądały jak te na zdjęciach z wyjątkiem braku koloru. Obraz przez nasz filtr ma kolorystykę metaliczną, ale wynika to z charakterystyki filtra.
Słońce z tego samego dnia obserwacji w kolorach z licznymi plamami
Wieczorem planowaliśmy pokazać Jowisza z Księżycem. Było jednak ryzyko, że budynek Pałacu zasłoni nam jego widok i to do późnych godzin nocnych. Tak tez się niestety stało. Nie byłoby problemu, gdyby nie powstała mgła, zasłaniająca widok do 45 stopni ponad horyzont. Z nocnych obserwacji nic nie wyszło, ale za to w sobotni dzień znowu królowało Słońce. Jego królestwo roztoczyło się na połowę oranżerii. Można było zobaczyć, poznać budowę oraz działanie gnomonu i zegara słonecznego – ten drugi miał wymiar 50x50cm. Ponadto można było wykonać mniejszych rozmiarów zegar własnoręcznie i zabrać go do domu, by w pogodnie dni odmierzał nam przyjemny czas.
Odbyła się też transmisja obrazu Słońca z Solarisa z Opola. Autorem projektu i jego wykonawcą jest Jacek Uniwersał. Przybywający goście, nawet z zagranicy byli zachwyceni jego działaniem. Dzieci odkrywały tajemnice plam słonecznych, a dorośli zachwycali się nimi nie mniej. To daje zawsze wiele satysfakcji takim pasjonatom jak my. Warto dla tych chwil pracować przez całą resztę roku.
Magnetogram Słońca dopiero ukazuje jak zachowuje się magnetosfera Słońca
Już przez dwa dni obserwacji można było dostrzec zmiany na tarczy słonecznej. Na zamieszczonej animacji pokazujemy to z większym uwydatnieniem. Animacja składa się z obrazów Słońca z roku 2010. Widzimy na niej jak plamy słoneczne zmieniają się na tarczy i jak wędrują razem z powierzchnią fotosfery. Wymaga to długiego, bo co najmniej kilku tygodniowego czasu obserwacji, ale przy odrobinie cierpliwości efekt jest rewelacyjny. Ten ruch plam bada się do dnia dzisiejszego i jest on ważny dla astronomów. Badanie naszej gwiazdy zajęło już stałe solidne miejsce w astronomii. W celu jej badania krążą liczne sondy kosmiczne, a SOHO i Stereo oddają nam nieocenione usługi w badaniu pogody słonecznej.
Jaka ona będzie na najbliższy czas? Mamy nadzieję, że dobra, czyli, że Słońce zwiększy swoją aktywność magnetyczną. Powinniśmy dzięki temu mieć lepsza pogodę na Ziemi – szczególnie w wakacje. Ale tak naprawdę, wszystko wskazuje, że aktywność, obecne maksimum, nie będzie tak silne jak się spodziewaliśmy. A co za tym idzie, klimat będzie się ochładzał. Czy tak bardzo jak za czasów Keplera? Nie wiemy jeszcze. Nasze badania są zbyt krótkie by wyciągać takie wnioski. Ale na razie plamy na Słońcu są i mamy co obserwować oraz pokazywać naszym gościom.
W niedzielę odbyła się krótka prezentacja Sekcji na scenie głównej w ramach prezentacji Szkoły Talentów i sekcji w niej działających. Dla nas to ważne miejsce. Istniejemy w takiej formie i z takim wsparciem dlatego, że doceniają nas ludzie kultury. Za co naszym mecenatom bardzo dziękujemy. A poniżej pokazujemy prezentację z pokazu na scenie.