Tranzyt Wenus na tle tarczy Słońca widoczny w Polsce o wschodzie Słońca w dniu 6 czerwca 2011r.. Źródło: http://cybermon.plW roku 2012 wystąpią dwa zaćmienia Słońca, niewidoczne w Polsce: obrączkowe 20 maja i całkowite 13 listopada (obydwa widoczne na Oceanie Spokojnym). Dojdzie także do dwóch zaćmień Księżyca: częściowego 4 czerwca (niewidocznego w Polsce) oraz półcieniowego 28 listopada (widoczne w Polsce przy wschodzie Księżyca). W dniu 15 lipca dojdzie do zakrycia Jowisza przez Księżyc, natomiast 3 października nastąpi złączenie Wenus i Regulusa. 6 czerwca będzie można z Polski obserwować przejście planety Wenus na tle wschodzącego Słońca — następna taka okazja nastąpi w 2117 r. (na świecie), a z obszaru naszego kraju dopiero w 2125 r.

Życząc pogodnego nieba przypominamy, że prenumeratorzy Uranii Postępów Astronomii znajdą znacznie więcej takich informacji na łamach tego dwumiesięcznika astronomii.

---

Słońce

Ziemia w swym ruchu po orbicie okołosłonecznej znajdzie się najbliżej Słońca 5 stycznia o 1^h, a zatem Słońce będzie wtedy w perygeum w odległości około 147 mln km. Dni stają się coraz dłuższe. W Warszawie 1 stycznia Słońce wschodzi o 6^h45^m, zachodzi o 14^h33^m, a 31 stycznia wschodzi o 6^h19^m, zachodzi o 15^h20^m. W styczniu Słońce wstępuje w znak Wodnika.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w drugiej połowie stycznia, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: pierwsza kwadra 1^d06^h15^m, pełnia 9^d07^h30^m, ostatnia kwadra 16^d09^h08^m, nów 23^d07^h39^m i ponownie pierwsza kwadra 31^d04^h10^m. W apogeum Księżyc znajdzie się 2 stycznia o 20^h21^m, w perygeum 17 stycznia o 21^h29^m i ponownie w apogeum 30 stycznia o 17^h43^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

Na początku stycznia nad ranem można oglądać Merkurego, świecącego nisko nad południowo-wschodnim horyzontem. Maksymalną wysokość, wynoszącą na początku świtu cywilnego nieco ponad 5°, planeta osiągnie w dniu 1 stycznia, świecąc wtedy z jasnością -0,4^m. Przez teleskop można w tym okresie zobaczyć tarczę Merkurego o średnicy 6'' w fazie dążącej do pełni.

Wieczorem, coraz wyżej nad południowo-zachodnim horyzontem, dostrzec można Wenus, świecącą z jasnością -4,0^m. W ciągu miesiąca wysokość planety, mierzona pod koniec zmierzchu cywilnego, rośnie od 14° do 24°. Przez teleskop można zobaczyć tarczę Wenus o średnicy 13'', w fazie zmniejszającej się po pełni.

W drugiej połowie nocy widoczny jest Mars świecący na granicy gwiazdozbiorów Lwa i Panny. W związku ze zbliżaniem się planety do marcowej opozycji jej jasność rośnie w ciągu miesiąca od 0,0^m do -0,6^m. Przez teleskop możemy obserwować tarczę planety, której średnica w tym samym czasie rośnie od 9'' do 12'', co już umożliwia dostrzeżenie szczegółów powierzchniowych przez teleskopy amatorskie.

Jowisza, świecącego z jasnością -2,5^m, można obserwować w pierwszej połowie nocy wysoko na niebie w gwiazdozbiorze Ryb. W ciągu miesiąca warunki widzialności planety nie ulegają zmianie.

W drugiej połowie nocy, w gwiazdozbiorze Panny, widoczny jest Saturn, jako „gwiazda” o jasności +0,5^m. Przez teleskop zobaczymy wyraźnie widoczny system pierścieni planety.

Wieczorem można odnaleźć Urana, świecącego w gwiazdozbiorze Ryb z jasnością 5,9^m.

Neptun znajduje się na niebie w pobliżu Słońca i jego obserwacja jest niemożliwa.

Planeta karłowata (134340) Pluton wschodzi nad ranem niedługo przed wschodem Słońca i jest niewidoczna, ginąc w blasku zorzy porannej.

W styczniu w pobliżu opozycji znajdują się jasne planetoidy (jaśniejsze od 9,0^m):

(15) Eunomia, (jasność 8,6^m–9,3^m): 1 I: 3^h41,7^m, +31°15'; 11 I: 3^h42,4^m, +29°48'; 21 I: 3^h46,4^m, +28°36'; 31 I: 3^h53,3^m, +27°39'.

(433) Eros, (jasność 9,4^m–8,6^m): 1 I: 10^h30,8^m, +25°36'; 11 I: 10^h39,6^m, +16°42'; 21 I: 10^h40,4^m, +6°13'; 31 I: 10^h33,3^m, -4°49'.

Komety

W pierwszej połowie nocy wysoko na niebie w gwiazdozbiorach kolejno Ryb, Wieloryba i Erydanu będzie można przy pomocy lornetek obserwować kometę P/2006 T1 (Levy):

1 I: 0^h08,3^m, +20°49', 7,7^m; 11 I: 1^h09,2^m, +10°58', 7,2^m; 21 I: 2^h27,8^m, -3°04', 7,0^m; 31 I: 3^h54,8^m, -16°56', 7,3^m.

Przewidywana średnica głowy komety wynosi 10', czyli około jedną trzecią średnicy tarczy Księżyca.

Należy pamiętać, że położenie komety, a zwłaszcza jej jasność, może się nieco różnić od przewidywanego. Zaleca się podejmować próby jej dostrzeżenia z dala od miasta, najlepiej w okresie nowiu Księżyca, czyli około 23 stycznia.

Meteory

W dniach od 1 do 5 stycznia promieniują Kwadrantydy (QUA), związane z planetoidą 2003 EH1. Maksimum aktywności spodziewane jest 4 stycznia. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Smoka i ma współrzędne: α = 15^h18^m, δ = +49°. Nazwa roju pochodzi od nieistniejącego już na dzisiejszych mapach gwiazdozbioru Quadrans Muralis, umieszczonego w początkach XIX w. na granicy gwiazdozbiorów Smoka, Herkulesa i Wolarza. Warunki obserwacji Kwadrantydów w tym roku są złe w związku z Księżycem zbliżającym się do pełni.

1^d18^h22^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m.

2^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

2^d00^h56^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa HU Tau osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,7^m.

3^d00^h21^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol (β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m.

3^d02^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 4°.

4^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Gem (miryda) (7^h07,4^m, +22°42') osiąga maksimum jasności (7,1^m).

5^d01^h

Ziemia w peryhelium na swej okołosłonecznej orbicie w odl. 147 mln km od Słońca.

5^d06^h

Minimalna libracja Księżyca (2,9°) w kierunku krateru Schickard (zacieniony).

6^d08^h

Złączenie Księżyca z Aldebaranem (α Tau) w odl. 5°.

6^d21^h

Największa północna deklinacja Księżyca (22,5°).

8^d16^h59^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m) .

9^d17^h01^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

10^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

10^d05^h30^m

Zakrycie gwiazdy 11 Sgr (+5,0^m) przez Merkurego (-0,4^m), widoczne przy wschodzie Słońca w południowo-wschodniej Polsce (w Bieszczadach i w okolicy Przemyśla).

12^d08^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,8°) w kierunku Sinus Iridium (oświetlona).

12^d10^h

Złączenie Księżyca z Regulusem (α Leo) w odl. 6°.

13^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Psc (miryda) (1^h30,7^m, +2°52') osiąga maksimum jasności (8,2^m).

13^d16^h

Złączenie Wenus z Neptunem w odl. 1°.

13^d22^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 9°.

14^d04^h

Odkrycie gwiazdy 87 Leo (4,8^m) przy ciemnym brzegu Księżyca po ostatniej kwadrze, widoczne w całej Polsce, na wysokości 30° nad horyzontem, (Szczecin 4^h12^m — Krosno 4^h24^m).

15^d01^h48^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m) .

15^d21^h10^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m) .

16^d06^h

Złączenie Księżyca ze Spiką (α Vir) w odl. 3°.

16^d16^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 7°.

16^d21^h58^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m.

18^d

Gwiazda zmienna długookresowa U Her (miryda) (16^h25,8^m, +18°54') osiąga maksimum jasności (7,5^m) .

18^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

19^d04^h

Minimalna libracja Księżyca (2,0°) w kierunku Mare Crisium (zacienione).

19^d12^h

Złączenie Księżyca z Antaresem (α Sco) w odl. 3°.

19^d16^h19^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

20^d02^h

Najmniejsza południowa deklinacja Księżyca (-22,4°).

20^d16^h11^m

Słońce wstępuje w znak Wodnika, jego długość ekliptyczna wynosi wówczas 300°.

21^d23^h10^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m .

22^d11^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 4°.

23^d01^h24^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m) .

25^d01^h

Mars nieruchomy w rektascensji.

25^d08^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 5°.

25^d17^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,1°) w kierunku Mare Australe (oświetlone).

25^d19^h23^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

25^d22^h53^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol (β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m.

26^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

26^d12^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 6°.

27^d00^h22^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m.

28d00h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 5°.

28^d18^h30^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa HU Tau osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,7^m.

28^d19^h42^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol (β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m .

29^d19^h56^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

30^d11^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 4°.

30^d19^h51^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa HU Tau osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,7^m.

31^d04^h11^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

UWAGA: