Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Wzmocniony obraz WCP z danych z przelotu sondy Juno / Credits - NASA, Jason MajorJest możliwe, że w ciągu zaledwie 10-20 lat zniknie najbardziej znany huragan w atmosferze Jowisza – Wielka Czerwona Plama.
Wielka Czerwona Plama (WCP) to największy huragan w Układzie Słonecznym. WCP istnieje już przynajmniej od początku XIX wieku, choć niektóre dawne zapiski astronomiczne sugerują, że ten huragan był mocno rozbudowany nawet w XVII wieku. Od lat 30. zeszłego wieku astronomowie raportują kurczenie się WCP. Pod koniec XIX wieku średnica tego huraganu sięgały 41 tysięcy kilometrów w najszerszym przekroju. W 1979 roku było to „zaledwie” 23 tysiące kilometrów. Półtorej dekady później, w 1995 roku, kosmiczny teleskop Hubble (HST) zmierzył średnicę WCP – było to już 21 tysięcy kilometrów. Pod koniec zeszłej dekady, w 2009 roku, średnica WCP wynosiła tylko 18 tysięcy kilometrów. Natomiast w 2014 roku średnica WCP wyniosła zaledwie 16,5 tysiąca kilometrów - Link.
W lipcu 2017 roku sonda Juno wykonała przelot nad WCP - Link. Sonda wówczas przeleciała ponad centralną częścią tej formacji na wysokości około 9000 kilometrów. W trakcie przelotu wszystkie instrumenty badawcze sondy prowadziły obserwacje, poszerzając naszą wiedzę o tym huraganie. Wyniki z przelotu, wzbogacone o obserwacje z dalszych odległości, przedstawiono w grudniu 2017.
Przede wszystkim udało się określić jak głęboko sięga WCP w atmosferę Jowisza. Pomiary z Juno wykazały, że “grubość” WCP to około 300 kilometrów. Pomiar grubości wykonano za pomocą instrumentu Microwave Radiometer (MWR) sondy Juno. Poniższe animacja przedstawia strukturę wewnętrzną WCP. Animacja powstała z danych z sondy Juno.
Przelot “przez” WCP – dane sondy Juno / Credits – NASA
Jak na razie nie jest znany mechanizm ani przyczyny kurczenia się WCP. Nie wiadomo też, czy to kurczenie się nie zatrzyma, choć niektórzy naukowcy uważają, że ten proces będzie trwać aż do zniknięcia tego huraganu. Dlatego też pomiary z sondy Juno mają duże znaczenie, gdyż obserwacje WCP z bliska są wciąż bardzo rzadkie.
Glenn Orton, jeden z głównych naukowców misji Juno, uważa, że WCP będzie nadal się kurczyć. W przeciągu dziesięciu lub dwudziestu lat WCP stanie się bardziej “okrągła” niż “owalna”. W ciągu kilku kolejnych lat doszłoby do szybkiego skurczenia się pozostałości WCP aż do wchłonięcia przez któryś z pasów chmur Jowisza.
Siódmego lutego Juno wykonał już dziesiątą orbitę naukową wokół Jowisza. Misja powinna zakończyć się we wrześniu tego roku, jednak wszystkie systemu pokładowe tej sondy są w dobrym stanie. Jak na razie nie nastąpiła znacząca degradacja instrumentów naukowych wskutek promieniowania. Dlatego też NASA analizuje możliwość przedłużenia misji Juno. Decyzja powinna zapaść w ciągu dwóch najbliższych miesięcy.
Jest możliwe, że w ciągu zaledwie 10-20 lat zniknie najbardziej znany huragan w atmosferze Jowisza – Wielka Czerwona Plama.
