Partnerzy

Astro-Miejsca


URANIA

astroturystyka

100 lat IAU

IAU

Comet

Centrum Nauki Kepler

Planetarium Wenus

ERC

Centrum Nauk Przyrodniczych

Orion,serwis,astronomii,PTA

POLSA

Astronomia Nova

Astronarium

forum astronomiczne

IPCN

Portal AstroNet

Puls Kosmosu

Forum Meteorytowe

kosmosnautaNET

kosmosnautaNET

Nauka w Polsce

astropolis

astromaniak

PTMA

PTR

heweliusz

heweliusz

ESA

Astronomers Without Borders

Hubble ESA

Space.com

Space Place

Instructables

Tu pełno nauki

Konkursy

Olimpiady Astronomiczne
Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej. Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej. Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim. Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii. Olimpiady Astronomiczne


Urania Postępy Astronomii - konkurs dla szkół


astrolabium

Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zobacz szczegóły »

astrolabium

konkurs, astronomiczny

AstroSklepy

Serwis Astro - 30 lat AstroDoświadczenia!

Astro Schopy
 Firma ScopeDome

Planeta Oczu

Astrocentrum

Wszystko o Nas

Logo SA GW, autor Jacek Patka





Forum Astronomiczne PL


BOINC

Classroom

FB

Księżyc


Data: 07-12-2024 06:31:31

faza

Słońce

Na niebie


La Lune

Mapa Nieba

Stellarium Web

TheSkyLive
Skytinel - sieć stacji bolidowych - SN15

Położenie JWST
Where is WEBB


ARTEMIS
ARTEMIS-1


Położenie ISS
The current position of the ISS
tranzyty ISS


The current position of the ISS

Misja KEPLER

ZOONIVERSE odkrywanie planet

EPUP
5282 planet

Astropogoda

Pogoda



sat24, chmury, pogoda


wyładowania atmosferyczne


III Prawo Keplera




Czytelnia


dwumiesięcznik

Urania, numery archiwalne,przedwojenne

Light Pollution

M-WiFi

gwiazdy,zmienne,poradnik,gazeta,pdf,astronomia,pomiary

vademecum, miłośnika, astronomii, dwumiesięcznik, astronomia

astronomia amatorska

Astronautilius

KTW'

kreiner, ziemia i wszechświat

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Tomasz, Rożek

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Rudż, Przemysław

atlas, nieba, książka, astronomia

atlas, księżyca, książka, astronomia

Poradnik Miłośnika Astronomii

Mądre Książki

Losowa Fotka

Burzliwe narodziny kwazara

eso slowaKluczowe Artist's impression of the galaxy W2246-0526
Artist impression of W2246-0526, a single galaxy glowing in infrared light as intensely as 350 trillion suns. It is so violently turbulent that it may eventually jettison its entire supply of star-forming gas, according to new observations with ALMA.
Źródło:NRAO/AUI/NSF; Dana Berry / SkyWorks; ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)
ALMA odkrywa sekrety najjaśniejszej znanej galaktyki we Wszechświecie

Najjaśniejsza znana galaktyka we Wszechświecie - kwazar W2246-0526, widoczny w stanie gdy Wszechświat miał mniej niż 10% swojego obecnego wieku – jest tak burzliwy, że znajduje się w procesie wyrzucania całego swojego gazu potrzebnego do powstawania gwiazd – tak wskazują najnowsze obserwacje wykonane za pomocą Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA).


Kwazary to odległe galaktyki z bardzo aktywnymi supermasywnymi czarnymi dziurami w swoich centrach, które wystrzeliwują potężne dżety cząstek i promieniowania. Większość kwazarów świeci jasno, natomiast niewielki procent [1] tych energetycznych obiektów należy do nietypowej klasy zwanej Hot DOGs, od Hot, Dust-Obscured Galaxies (czyli: gorące, przesłonięte pyłem galaktyki), włączając w to galaktykę WISE J224607.57-052635.0 [2], najjaśniejszą znaną galaktykę we Wszechświecie.

Po raz pierwszy zespół, który kierował Tanio Díaz-Santos z Universidad Diego Portales w Santiago (Chile), wykorzystał unikatowe zdolności ALMA [3] do zerknięcie do wnętrza W2246-0526 i śledzenia ruchów zjonizowanych atomów węgla pomiędzy gwiazdami tej galaktyki.

Znaleźliśmy wielkie ilości materii międzygwiazdowej w niesamowicie burzliwym i dynamiczny stanie, pędzącej przez galaktykę z prędkością około dwóch milionów kilometrów na godzinę” wyjaśnił Tanio Díaz-Santos.

Astronomowie wierzą, że burzliwe zachowanie może mieć związek z ekstremalną jasnością galaktyki. W2246-0526 wyświeca tyle światła ile prawie 350 bilionów Słońc. Ta zaskakująca jasność jest zasilana przez dysk gazu rozgrzewany gdy porusza się po spirali wokół supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki. Światło od tego jasnego dysku akrecyjnego nie ucieka bezpośrednio, ale jest absorbowane przez otaczającą go grubą zasłonę pyłu, reemitującą energię w zakresie podczerwieni [4].

Ta potężna energia podczerwona ma bezpośredni i gwałtowny wpływ na całą galaktykę. Obszar wokół czarnej dziury jest co najmniej 100 razy jaśniejszy niż pozostałą część galaktyki razem, uwalniając intensywne, ale zlokalizowane promieniowanie w W2246-0526, które wywiera wpływ na całą galaktykę [5].

Podejrzewamy, że galaktyka ta była w stadium przekształcania swojego życia z powodu niesamowitych ilości energii w podczerwieni” powiedział współautor Peter Eisenhardt, naukowiec z projektu WISE w NASA Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie w Kalifornii.

ALMA pokazała nam, że rozpalony piec w tej galaktyce powoduje kipienie” obrazowo mówi Roberto Assef, także z Universidad Diego Portales, kierujące obserwacjami ALMA.

Jeżeli te turbulentne warunki będą nadal trwać, to intensywne promieniowanie podczerwone „wygotuje” z galaktyki międzygwiazdowy gaz. Modele ewolucji galaktyki oparte na nowych danych z ALMA wskazują, że gaz międzygwiazdowy jest aktualnie wyrzucany z galaktyki we wszystkich kierunkach.

Jeżeli ten schemat będzie kontynuowany, to możliwe iż W2246 przekształci się w bardziej dojrzały, tradycyjny kwazar” podsumowuje Manuel Aravena, także z Universidad Diego Portales. Tylko ALMA, ze swoją niezrównaną rozdzielczością, pozwala nam na zobaczenie tego obiektu w HD i zbadanie tego ważnego etapu w życiu galaktyki.”

Uwagi

[1] Tylko jeden na 3000 obserwowanych kwazarów jest klasyfikowany jako „Hot DOG”.

[2] Pełna nazwa tego obiektu brzmi WISE J224607.57-052635.0. Został odkryty przez należące do NASA obserwatorium kosmiczne Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE), a pozostała część nazwy wskazuje dokładne położenie kwazara na niebie.

[3] ALMA jest w stanie wykrywać słabe promieniowanie na falach milimetrowych emitowane w sposób naturalny przez węgiel atomowy.

[4] Z powodu rozszerzania się Wszechświata, obserwowane z Ziemi promieniowanie podczerwone od W2246-0526 jest przesunięte ku czerwieni w stronę dłuższych fal milimetrowych, na które ALMA jest bardzo czuła.

[5] W przypadku większości innych kwazarów stosunek ten jest znacznie mniej okazały. Proces wzajemnych oddziaływań pomiędzy centralną czarną dziurą w galaktyce, a resztą materii jest określany przez astronomów jako „sprzężenie zwrotne”.

Więcej informacji

Wyniki badań zaprezentowano w artykule pt. „The Strikingly Uniform, Highly Turbulent Interstellar Medium of The Most Luminous Galaxy in the Universe”, T. Díaz-Santos et al., który zostanie opublikowany w czasopiśmie Astrophysical Journal Letters.

Skład zespołu badawczego: T. Díaz-Santos (Universidad Diego Portales, Santiago, Chile), R. J. Assef (Universidad Diego Portales, Santiago, Chile), A. W. Blain (University of Leicester, UK) , C.-W. Tsai (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, Pasadena, Kalifornia, USA) , M. Aravena (Universidad Diego Portales, Santiago, Chile), P. Eisenhardt (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, Pasadena, Kalifornia, USA), J. Wu (University of California Los Angeles, Kalifornia, USA), D. Stern (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, Pasadena, Kalifornia, USA) oraz C. Bridge (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, Pasadena, Kalifornia, USA).

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK


Od GW




KhanAcademyPolski


Przeczytaj więcej:

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?

Dodaj komentarz

Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.

Oceny

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
Zaloguj się , żeby móc zagłosować.

Brak ocen. Może czas dodać swoją?
31,576,034 unikalne wizyty