PRosty przykład jak odszukać na nocnym niebie gwiazdę Polarną oraz gwiazdozbiór Kasjopei za pomocą asteryzmu Wielki Wóz z gwiazdozbioru Wielkiej NiedźwiedzicyDawno, dawno temu …. A może wcale nie tak dawno mieszkańcy ziemi żyli za pan brat z niebem. Wszystko dlatego, że nie mieli …. żarówki. Kiedy wychodzili wieczorem, szczególnie zimą, na dwór ich oczom ukazywał się usiany gwiazdami nieboskłon. Dzisiaj to wyjątkowy widok. Zachwycamy się bieszczadzkim niebem czy widokami z terenów Paranal. Gdy więc rozpoczynamy przygodę z astronomią musimy zacząć od poznania gwiezdnych szlaków. Na początek każdy powinien umieć odnaleźć najważniejszą gwiazdę dla każdego podróżnika Gwiazdę Polarną.
Każdego roku w ramach zajęć Sekcji Astronomicznej wracamy do tego podstawowego etapu w każdej edukacji astronomicznej. Kiedy ruszamy za miasto zaskoczeniem dla każdego jest widok licznych gwiazd na niebie. Na co dzień nikt takich rzeczy nie dostrzega, bo z centrum miasta, a nawet z jego peryferii nie ma możliwości dostrzec więcej jak tylko najjaśniejsze gwiazdy naszego nocnego nieba.
Przykładem za poparciem tej tezy jest projekt „Pod kirgiskim niebem” o którym przeczytamy w ostatnim numerze Uranii-PA. Mieszkańcy odludnych miejscowości Kirgistanu, gdzie żarówki ze świecą szukać a o LTE można tylko pomarzyć, mieszkańcy bez najmniejszych problemów opanowują sztukę orientacji na niebie czy naprowadzenia teleskopu na wybrany obiekt. Pomaga im w tym codzienne, a raczej co nocne, doświadczenie.
Co może pomóc nam? Doświadczanie nieba i to jak najczęstsze. Warto zacząć od razu od odnalezienia Wielkiego Wozu, który jest asteryzmem będącym częścią Wielkiej Niedźwiedzicy (UMa). Jest to tak charakterystyczna chochla nocnego nieba, że zaczynając każdego wieczoru od niego znajdziemy pozostałe układy gwiazd. Na załączonym obrazku tył Wielkiego Wozu (między gwiazdami Merak i Dobhe) odkładamy 5 razy wzdłuż przerywanej linii i trafiamy od razu na Polaris – Gwiazdę Polarną. Wędrując dalej po niebie wzdłuż tego kierunku znajdziemy kolejna konstelację Kasjopeę – gwiazda Caph.
Przykład jak odnaleźć na nocnym niebie gwiazdozbiór Cefeusza z pomocą Gwiazdy Polarnej i KasjopeiI tu warto wspomnieć legendę o tym gwiazdozbiorze. Mają je w większości konstelacje naszego nieba. Choć części z nich już we współczesnym katalogu gwiazdozbiorów nie ma.
Kasjopea była żoną Cefeusza (poznamy go w dalszej części) - króla Etiopii. Była niezwykle piękna. Ale w dumie ze swojej urody chełpiła się, że jest piękniejsza do Nereid – nimf morskich. Te poszły na skargę do Posejdona z prośbą o karę dla Kasjopei. Posejdon wysłał potwora morskiego, Wieloryba, aby ten zniszczył królestwo Etiopii.
Kiedy Cefeusz i Kasjopea dowiedzieli się o tym poszli do wyroczni po radę gdzie dowiedzieli się iż muszą złożyć w ofierze swoją córkę Andromedę. Na polecenie króla przykuto Andromedę do skał by mógł ja pożreć zbliżający się potwór.
Kiedy krzyczącą o pomoc Andromedę usłyszał Perseusz, który właśnie wracał na Pegazie, z głową zabitej Meduzy, natychmiast pośpieszył jej z pomocą. Widok głowy Meduzy powstrzymał potwora, ponieważ każdy, kto spojrzał na oblicze Meduzy zamieniał się w kamień. Perseusz i Andromeda z razu zakochali się w sobie ogromna miłością.
Wzruszony miłością Perseusza i Andromedy Posejdon umieścił ich oboje na nieboskłonie, tak aby ludzie mogli podziwiać ich wielką miłość. Natomiast Kasjopea została ukarana w ten sposób, że okrąży wokół bieguna niebieski odwrócona do góry nogami przez całe pół roku.
Oczywiście to tylko legenda. Ale jakże piękna. Daje nam to do zrozumienia jak ważny był widok rozgwieżdżonego nieba w życiu ówczesnych ludzi. Dla nas miłośników astronomii jest on nie mniej ważny, ale z innego powodu. Urzeka nas w nim piękno i ciekawość zjawisk jakie w nim mają miejsce. Jest tam tak wiele do poznania i odkrycia.
A jak odnaleźć Cefeusza (Cep)? Pomoże nam w tym Kasjopea (Cas) oraz gwiazda Polarna. Na kolejnym rysunku widzimy jak należy poprowadzić linię do Polarnej do najjaśniejszej gwiazdy w Kasjopei (Caph). Po drodze przejdziemy przez wierzchołek domku jaki tworzy zarys konstelacji Cefeusza – ta gwiazda to Alrai inaczej „pasterz”. Jest to gwiazda podwójna, której jeden składnik posiada planetę. Za sprawą precesji za 2000 lat w pobliżu bieguna północnego znajdzie się ona zamiast gwiazdy Polarnej. Będzie oddalona od bieguna zaledwie o dwa stopnie.
Cefeusz jest spory, więc trzeba jeszcze znaleźć przeciwległą gwiazdę by odszukać całą konstelację. W tym celu z gwiazdy Polarnej wyprowadzamy bok trójkąta rysując go do środkowej gwiazdy Kasjopei. Ta gwiazda to Cih (gamma Kasjopei). Nazwa tej gwiazdy pochodzi z języka chińskiego i oznacza „bat”. Co dość nieźle odzwierciedla jej zachowanie. Gwiazda ta co jakiś czas wyrzuca niespodziewanie pierścienie gazu zmieniające jej jasność. Tak utworzony bok odkładamy w kierunku Alderamina Cefeusza a trzeci bok z gwiazdy Polarnej w tym samym kierunku pozwoli utworzyć nam trójkąt równoboczny. Alderamin z arabskiego znaczy „prawa ręka”. Jest to gwiazda podobna do Słońca. Za 5500 lat, w wyniku precesji, zamieni się rolami z gwiazdą Polarną.
Tak oto poznaliśmy początek naszej drogi po gwiezdnych szlakach. Wszystko przed nami. Potrzebujemy tylko bezchmurnych nocy i chęci, a na pewno nie zgubimy się w gąszczu gwiazd nocnego nieba.
Przeczytaj więcej: 
Dawno, dawno temu …. A może wcale nie tak dawno mieszkańcy ziemi żyli za pan brat z niebem. Wszystko dlatego, że nie mieli …. żarówki. Kiedy wychodzili wieczorem, szczególnie zimą, na dwór ich oczom ukazywał się usiany gwiazdami nieboskłon. Dzisiaj to wyjątkowy widok. Zachwycamy się bieszczadzkim niebem czy widokami z terenów Paranal. Gdy więc rozpoczynamy przygodę z astronomią musimy zacząć od poznania gwiezdnych szlaków. Na początek każdy powinien umieć odnaleźć najważniejszą gwiazdę dla każdego podróżnika Gwiazdę Polarną.
I tu warto wspomnieć legendę o tym gwiazdozbiorze. Mają je w większości konstelacje naszego nieba. Choć części z nich już we współczesnym katalogu gwiazdozbiorów nie ma.
Comments: branch
