jacek 18/11/2011
• Sekcja Astronomiczna
• 7082 czytań
0 komentarzy

Konferencja popularnonaukowa poświęcona Johannesowi Keplerowi w dniu 381 rocznicy jego śmierciW dniu 15 listopada 2011r. W Żagańskim Pałacu Książęcym odbyła się konferencja popularnonaukowa zorganizowaną przez Sekcję Astronomiczną Szkoły Talentów Centrum Kultury w Żaganiu. Z okazji 381 rocznicy śmierci wielkiego astronoma i wybitnego mieszkańca naszego miasta spotkali się uczniowie żagańskich szkół i pasjonaci astronomii by podzielić się wiedzą i swoimi spostrzeżeniami oraz odbyć dyskusję nad naukowymi problemami jak i nad przyszłością nauki w naszym mieście a szczególnie perspektywami jej rozwoju. Wszyscy bowiem żyjemy rodzącymi się perspektywami powstania u nas obserwatorium astronomicznego, które pozwoli na rozwój młodych ludzi w sposób godny XXI wieku.

W dzień rocznicy spotkaliśmy się wspólnie by wysłuchać, już po raz trzeci w historii, przygotowanych przez członków sekcji opracowań popularnonaukowych. Jednym z celów przyświecających tego typu imprezie jest możliwość stworzenia warunków do niecodziennego doświadczenia jakim jest takie publiczne wystąpienie przed audytorium. To najlepsze przygotowanie do przyszłych zadań jaki mogą stanąć przed uczestnikami konkursów, egzaminów, studiów i pracy. Dla wielu jest to jedna z niewielu poza szkoła okazji do kontaktu z niecodzienna nauką uprawianą w niecodzienny sposób. Mamy tez nadzieję, że w przyszłości będzie to ciekawe, alternatywne rozwiązanie, do prowadzenia edukacji nie tylko młodzieży.

Otwarcie konferencji popularnonaukowej przez dyr Centrum Kultury Anne Mrowińską i Burmistrza Stanisława Kowala W konferencji wzięły udział oprócz organizatorów uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych. Jeszcze tym razem występowali w roli słuchaczy i obserwatorów, ale mam cicha nadzieję jako organizatorzy, że już za rok w tym samym czasie włączą się aktywnie w niełatwe zadanie popularyzacji nauk ścisłych. Samo przygotowanie się do takiego publicznego wystąpienia to ogrom pracy jaki stoi przed organizatorem. Wielka odpowiedzialność za rzetelność wykonania tego zadania sprawia, że wielu obawia się podjęcia tego wyzwania. Nagroda w postaci oklasków widowni kompensuje cały wysiłek jaki przychodzi nam w to włożyć.

Konferencję otworzyła nasza chyba najzagorzalsza zwolenniczka i mecenas Pani Anna Mrowińska - Dyrektor Centrum Kultury. Wyrazami uznania za naszą pracę na rzecz nauki nie tylko w Żaganiu podziękowała nam za nasz wysiłek i dodała sił na kolejne wyzwania jakie przyjdzie nam podjąć. Z ust Pana Burmistrza Sławomira Kowala mogliśmy się dowiedzieć jak ważne jest spełnianie marzeń mających służyć innym ludziom a szczególnie kolejnym pokoleniom. Przekazał też zebranym na sali konferencyjnej, że rozpoczęły się prace przygotowawcze do powstania w mieście obserwatorium astronomicznego działającego w sieci obserwatoriów, astrobazie, na terenie naszego województwa. Choć przeciwności losu bywają okrutne i stale podnoszą przed nami poprzeczkę, to dążąc do celu z odpowiednią determinacją mamy nadzieję stworzyć niezwykłe zaplecze dla potrzeb dydaktycznych szkół, młodzieży i mieszkańców oraz odwiedzających nas gości.

Konferencja składała się z kilku części. W pierwszej przewidziane było 10 prelekcji o tematyce astronomicznej. Wszystkie wystąpienia przygotowali członkowie Sekcji. Niektóre zawierały jedynie prezentację werbalną, ale większość była wspierana medialnie prezentacjami i animacjami.

Pan Stefan otworzył swoim referatem cykl popularyzacji astronomii Na początek została przedstawiona działalność Keplera poza astronomią. Często bowiem wiążemy ja jedynie z czystą astronomią lub astrologią, ale jak to z geniuszami bywa, Johannes udzielał się w różnych dziedzinach życia od krystalografii, tajemnicy płatka śniegu, optymalizacji niektórych zagadnień o charakterze czysto praktycznym jak również wielu zagadnieniach, które dzisiaj nazwalibyśmy inżynierskimi. Jak pokazuje szczegółowa historia jego pobytu w Żaganiu, częściej go w naszym mieście nie był niż był. Przemieszczał się po całym księstwie i rozwiązywał wiele zagadnień, które czekały na niego w terenie. Wiele takich ciekawych informacji przekazał nam Pan Stefan w swoim wystąpieniu.

Bartłomiej pokazał nam ekspresję świata księżyców Tajemnice księżyców, których wręcz nie sposób zliczyć w naszym układzie Słonecznym przedstawił nam Bartłomiej. Jego prelekcja zawierająca wiele ekspresji przyciągnęła skutecznie uwagę słuchaczy do tych niezwykłych światów pełnych tajemnic nie mniejszych niż same planety, wokół których przyszło im krążyć. Niewiele z nich jesteśmy w stanie zaobserwować z Ziemi, a przez amatorskie teleskopy jeszcze mniej. Są to jednak tak niezwykłe światy, że trudno oprzeć się chęci ich zbadania i spróbować odkryć na nich może nawet życie.

Wieka ucieczka ... galaktyk to coś dla Żagania. Tu Rafał wyjaśnia jak wykorzystać supernowe 1a do pomiarów kosmosu Za to Rafał przekazał zebranym kompendium wiedzy o ostatniej Nagrodzie Nobla z fizyki dla astronomów za odkrycie przyśpieszającego rozszerzania się Wszechświata. Droga do tego odkrycia wiodła przez kilka pokoleń astronomów. Zaczynając od Edwina Hubble’a bazującego na zastosowanych przez niego cefeidach po aż trzech astronomów, którzy zajmując się ucieczką galaktyk wykazali, że te oddalają się coraz szybciej. Galaktyczna menażeria była badana przez nich przy wykorzystaniu zupełnie innej świecy standardowej, a mianowicie supernowej typu 1a. Dzięki Rafałowi wszyscy dowiedzieli się co to za obiekty, a zaprezentowany na koniec pierwszej części spotkania film wyjaśnił wszystkie niezwykłe tajemnice obiektów jakimi są supernowe.

Historia promów kosmicznych i nie tylko w prelekcji Jakuba Przez dwadzieścia lat niestrudzenie towarzyszyły nam w podboju kosmosu, a mowa oczywiście o promach kosmicznych, których historię przybliżył nieco Jakub. O niezwykłości tych statków kosmicznych niech świadczy, że w sumie wykonały 135 misji. I choć kosztowały życie dwóch załóg, nadal jesteśmy dumni z tego osiągnięcia. Że nie jest jasna przyszłość misji kosmicznych bez udziału promów tego obawiają się nie tylko astronauci, ale i astronomowie, a najbardziej inwestorzy, którzy zabezpieczają działanie stacji ISS i wielu innych tego typu przedsięwzięć, gdzie był on nieoceniony. Dzięki Kubie wiemy już wszyscy, że jest to już przeszłość.

Kosmiczna ekologia w wykonaniu Szymona przypomniała nam dlaczego ostatnimi czasy tak często z lękiem patrzyliśmy w niebo. Skala kosmicznego śmietnika jaki stworzyliśmy swoją najnowszą kosmiczną technologią przyprawiła wszystkich o ból głowy. Nie są to czcze słowa. Coraz częściej dochodzi do spadku na ziemię bardzo dużych egzemplarzy stopni rakiet, satelitów i pomniejszych konstrukcji ludzkiej myśli inżynierskiej. I choć ponad 70% powierzchni planety to woda oceanów i mórz, coraz częściej zadajemy sobie pytanie jak długo przyjdzie nam czekać to pierwszej poważnej tragedii, gdy nieczynny satelita uderzy w dużą aglomerację miejską doprowadzając do gigantycznej katastrofy? W skład śmieci wchodzą czasami niezwykłe obiekty jak choćby torba z narzędziami zgubiona przypadkiem przez astronautkę czy worek z odpadami wyrzucony z radzieckiej stacji orbitalnej. Takich rodzynków znaleźliśmy więcej, ale są tez i pierwsze pomysły na to jak rozwiązać problem tego zagrożenia. Są one równie niezwykłe jak sama podróż w kosmos. Ekologia w kosmosie przygotowana przez Szymona - daje do myślenia

Karol w niezwykle skondensowany i profesjonalny sposób wyjaśnił mało oczywistą różnicę miedzy ciężarem a masą. Choć dość jasne jest skąd się bierze ciężar, to naukowcy nadal nie wiedzą czym wyjaśnić masę. Od wielu lat szukamy hipotetycznych cząstek mogących być odpowiedzialnymi za ten efekt w naszej rzeczywistości. To masa ogranicza nasze możliwości ścigania się ze światłem oraz pochłania ogromne ilości energii gdy przychodzi nam dźwignąć coś z miejsca. Być może najnowsze rozwiązania zastosowane w LHC dadzą szanse na odkrycie pola Higgsa i boskiej cząstki postulowanych już od 1964 roku.

Damian przygotował dla nas niezwykłą perełkę. Prawie wszystkim astronomia współczesna kojarzy się z pięknymi obrazami jakie udaje się uzyskać astronomom pracującym na największych teleskopach świata. Kto bowiem nie zna teleskopu Hubble’a czy VLT lub Gemini. Kosmiczne obrazy niezwykłych miejsc we Wszechświecie towarzyszą nam w życiu codziennym do tego stopnia, że niektórzy nawet na to nie zwracają uwagi. Ale gdy im się przyjrzeć można zrozumieć dlaczego astronomia przyciąga każdego z nas.

Na koniec czekały na nas Tajemnice czarnej dziury i Historia astronomii w wykonaniu naszych Gemini czyli Macieja i Michała. Czarne dziury przybyły na nasze spotkanie z prostej przyczyny – są ściśle związane, przynajmniej niektóre z nich z supernowymi, a w dzięki najnowszej astrofizyce potrafi zaglądać do ich wnętrza i być może nie są one tak nieprzejednane jak nam się wydawało. Za to historia astronomii jest bardziej wytrzymała niż najstarsze cywilizacje. Upadały królestwa i cesarstwa a nawet całe cywilizacje, a wiedza astronomiczna przenoszona dziejami historycznymi pozwoliła na zrozumienie wielu zjawisk. Jak pokazał nasz kolega pokazała ona jak niejednokrotnie byliśmy okrutni dla samych siebie zabijając otwartość umysłów jaka daje poznawanie Wszechświata. Miejmy nadzieję, że te czasy już nigdy nie wrócą, ale to nigdy nie jest pewne do końca.

Po obejrzeniu filmu o życiu i śmierci gwiazd uczestnicy konferencji udali się do naszego tajnego laboratorium astronomicznego w słynnej już sali 061 w podziemiach pałacowych. Tam czekała ekspozycja prac, zbudowanych przez nas konstrukcji potrzebnych do mierzenia i badania fizyki zjawisk astronomicznych oraz słodki poczęstunek dla ciężko pracujących umysłów. Wreszcie można było poznać meteoryt Gibeon znaleziony w Namibii, który na Ziemi zakończył swoją wędrówkę z pasa planetoid. Jego szczegóły struktury powierzchni obserwowano z wykorzystaniem cyfrowego mikroskopu. Na ekranach naszych komputerów towarzyszył nam ciągle zmieniający się wynik prac maszyn w projekcie Einstein, w którym poszukiwanie nowych pulsarów ciągle trwa. Członkowie Sekcji zasypani zostali gradem pytań ze strony naszych gości i tylko spóźniona pomoc nauczycieli pozwoliła przełożyć resztę odpowiedzi na kolejne spotkania, również te w trakcie naszych zajęć, bo drzwi do nas stoją zawsze dla wszystkich otworem wystarczy tylko do nas zawitać.

Obserwacje astronomiczne mające zakończyć dzień konferencyjny zmuszeni zostaliśmy przenieść na sobotę (19 listopada 2011r.), a zmusiła nas do tego pochmurna i mglista pogoda. Będziemy więc świętować kilka dni dłużej. Tym samym zapraszamy na spotkanie pod gwiaździstym niebem w sobotę o 19⁰⁰ przed Pałacem.

Z konferencji zostanie opracowane biuletyn, który będzie dostępny w każdej szkole naszego miasta w wersji elektronicznej, a jeśli znajdą się na to środki również w wersji drukowanej.

Przeczytaj więcej:

• Galeria Konferencji
• Poster
• Program Konferencji popularnonaukowej poświęconej Johannesowi Keplerowi w dniu 15 listopada 2011r.
• A jednak się kręci - wynik konkursu
• Nasze miasto o konferencji