Jak co miesiąc pierwszego dnia przedstawiamy zestawienie wydarzeń astronomicznych możliwych do zaobserwowania przez amatorów. Do obserwacji tylko czasami potrzebny jest sprzęt w postaci lunety lub lornetki.

Wśród planet najdogodniejsze warunki obserwacji są dla Marsa i Saturna. Natomiast Wenus w pobliżu pełni jest do obserwacji wieczorem, więc stosunkowo łatwo, natomiast nadal można również obserwować Merkurego, choć nie należy on do łatwych obiektów w obserwacji.

22 kwietnia nastąpi maksimum Liryd, roju meteorowego. Warunki w tym roku są łaskawe, nie licząc chmur na niebie, jako, że Księżyc w pierwszej kwadrze nie będzie przeszkadzał w obserwacjach. Można się tu pokusić o przeróżne obserwacje astrofotograficzne.

---

W roku 2010 wystąpią dwa zaćmienia Słońca: obrączkowe, widoczne 15 stycznia na Oceanie Indyjskim, oraz całkowite, widoczne 11 lipca na południowym Pacyfiku. Obydwa zaćmienia będą niewidoczne w Polsce. Dojdzie także do dwóch zaćmień Księżyca: częściowego 26 czerwca, niewidocznego w Polsce, oraz całkowitego 21 grudnia, widocznego w Polsce przy zachodzie Księżyca.

W 2010 roku do Słońca zbliży się 36 znanych komet, z których aż sześć będzie można obserwować przez większe lornetki.

Data		P [°]	B0 [°]	L0 [°]
IV	1	-26,15	-6,55	287,33
	3	-26,22	-6,44	260,95
	5	-26,26	-6,33	234,56
	7	-26,28	-6,20	208,17
	9	-26,26	-6,07	181,77
	11	-26,22	-5,93	155,37
	13	-26,14	-5,78	128,97
	15	-26,04	-5,63	102,57
	17	-25,91	-5,47	76,16
	19	-25,75	-5,30	49,75
	21	-25,56	-5,13	23,33
	23	-25,34	-4,95	356,91
	25	-25,09	-4,77	330,49
	27	-24,81	-4,58	304,07
IV	29	-24,50	-4,39	277,64
V	1	-24,16	-4,19	251,21
Dane dla obserwatorów Słońca (na 0h UT)
P — kąt odchylenia osi obrotu Słońca mierzony od północnego wierzchołka tarczy B0, L0 — heliograficzna szerokość i długość środka tarczy 22d18h23m — heliograficzna długość środka tarczy wynosi 0°

Słońce

Wznosi się po ekliptyce coraz wyżej ponad równik niebieski, w związku z czym dzień jest coraz dłuższy. W ciągu miesiąca dnia przybywa prawie o dwie godziny: w Warszawie 1 kwietnia Słońce wschodzi o 4^h11^m, zachodzi o 17^h10^m, a 30 kwietnia wschodzi o 3^h08^m, zachodzi o 18^h00^m. W kwietniu Słońce wstępuje w znak Byka.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w połowie kwietnia, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: ostatnia kwadra 6^d09^h37^m, nów 14^d12^h29^m, pierwsza kwadra 21^d18^h20^m i pełnia 28^d12^h18^m. W apogeum Księżyc znajdzie się 9^d02^h43^m, natomiast w perygeum 24^d21^h02^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

W pierwszej połowie miesiąca wieczorem można nadal obserwować Merkurego, który 9 kwietnia, w godzinę po zachodzie Słońca, wzniesie się na wysokość prawie 12° na zachodnim horyzontem — jest to najlepsza widzialność tej planety w ciągu całego 2010 r. W tym okresie Merkury będzie świecił z jasnością 0^m, natomiast przez teleskop zobaczymy jego tarczę o średnicy 8'' w fazie zbliżonej do kwadry.

Również wieczorem nad zachodnim horyzontem świeci Wenus jako „Gwiazda Wieczorna”. Wysokość planety, mierzona pod koniec zmierzchu cywilnego, wzrasta w ciągu miesiąca od 10° do 15°, co przy jasności -3,8^m pozwoli ją dostrzec na tle zorzy wieczornej. Przez teleskop zobaczymy tarczę planety o średnicy 10'' w fazie zbliżonej do pełni.

Wieczorem, wysoko na niebie w gwiazdozbiorze Raka, świeci Mars jako „gwiazda” o jasności +0,5^m. Wprawdzie średnica tarczy planety wynosi już tylko 8'', co znacznie utrudni dostrzeżenie szczegółów powierzchniowych, jednak warto zwrócić uwagę na wyraźną fazę.

W połowie miesiąca nad ranem, nisko nad wschodnim horyzontem pojawia się Jowisz, jednak ginie on jeszcze w blasku zorzy porannej.

Przez całą noc, nadal w gwiazdozbiorze Panny, odnajdziemy Saturna świecącego z jasnością +0,7^m. Warunki obserwacji planety w porównaniu z marcem praktycznie nie zmieniają się.

Uran i Neptun nadal przebywają na niebie w pobliżu Słońca i są niewidoczne.

Poprawiają się nieco warunki widzialności planety karłowatej (134340) Pluton, która nad ranem, na półtorej godziny przed wschodem Słońca, wznosi się na wysokości 16° nad południowym horyzontem:

1 IV: 18^h22,1^m, -18°13'; 11 IV: 18^h22,1^m, -18°12'; 21 IV: 18^h21,9^m, -18°12'; 1 V: 18^h21,5^m, -18°12'.

W pobliżu opozycji znajduje się planeta karłowata (1) Ceres, świecąca w gwiazdozbiorze Strzelca z jasnością zwiększającą się w ciągu miesiąca od 8,6^m do 8,1^m:

1 IV: 18^h09,4^m, -21°31'; 11 IV: 18^h15,1^m, -21°50'; 21 IV: 18^h18,6^m, -22°13'; 1 V: 18^h19,4^m, -22°39'.

W kwietniu w pobliżu opozycji znajdują się jasne planetoidy:

(2) Pallas, (jasność 8,6^m): 1 IV: 15^h53,6^m, +16°40'; 11 IV: 15^h50,5^m, +19°24'; 21 IV: 15^h45,0^m, +21°51'; 1 V: 15^h37,7^m, +23°53'.

(4) Vesta, (jasność 6,8^m): 1 IV: 9^h48,2^m, +22°42'; 11 IV: 9^h47,6^m, +22°28'; 21 IV: 9^h50,1^m, +21°57'; 1 V: 9^h55,3^m, +21°10'.

Meteory

W dniach od 16 do 25 kwietnia promieniują Lirydy (LYR), związane z kometą C/1861 G1 (Thatcher), obserwowaną w 1861 r. W skład roju wchodzą białe, stosunkowo powolne meteory. W latach 1803 i 1922 obserwowane były deszcze meteorów z tego roju. Maksimum aktywności w tym roku spodziewane jest 22 kwietnia o godzinie 22^h30^m. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Lutni i ma współrzędne: α = 18^h04^m, δ = +34°. Warunki obserwacji w tym roku są dobre, gdyż w obserwacjach w drugiej połowie nocy nie będzie przeszkadzał Księżyc w pierwszej kwadrze.

∗ ∗ ∗

1^d13^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,5°) w kierunku Mare Humboldtianum (zacienione).

2^d19^h28^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

3^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

3^d16^h

Złączenie Merkurego z Wenus w odl. 3°.

6^d

Gwiazda zmienna długookresowa RS Vir (miryda) (14^h27,3^m, +4°41') osiąga maksimum jasności (8,1^m)

8^d02^h

Minimalna libracja Księżyca (3,1°) w kierunku Mare Australe (zacienione).

8^d23^h

Merkury w maksymalnej elongacji wschodniej od Słońca w odległości 19°21'.

9^d22^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 3°.

9^d23^h43^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

10^d00^h51^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m)

10^d02^h52^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

11^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

11^d19^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 5°.

12^d08^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 5°.

14^d17^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,0°) w kierunku krateru Schickard (zacieniony).

15^d23^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 0,6°.

16^d10^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 3°.

18^d10^h

Merkury nieruchomy w rektascensji.

19^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

20^d04^h30^m

Słońce wstępuje w znak Byka, jego długość ekliptyczna wynosi wówczas 30°.

21^d15^h

Minimalna libracja Księżyca (3,6°) w kierunku Oceanus Procellarum (zacieniony).

21^d18^h

Zakrycie gwiazdy ζ Cnc (5,1^m) przez ciemny brzeg Księżyca w pierwszej kwadrze, widoczne w całej Polsce, na wysokości 53° nad horyzontem (Szczecin 18^h01^m — Krosno 18^h15^m).

21^d20^h27^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

22^d

Gwiazda zmienna długookresowa V Mon (miryda) (6^h22,7^m, -2°11') osiąga maksimum jasności (7,0^m).

22^d07^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 5°.

25^d16^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 8°.

25^d21^h51^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m

27^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

28^d12^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,6°) w kierunku Mare Humboldtianum (zacienione).

28^d17^h

Merkury w koniunkcji dolnej ze Słońcem.

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym od 28 marca w Polsce „czasie letnim”, należy dodać 2 godziny.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. dr Tomasz Ściężor
Więcej szczegółów na stronie Uranii