Sierpień to oczywiście miesiąc Perseidów. W tym roku to dobry miesiąc dla obserwacji maksimów obu dostępnych rojów, a to za sprawą nieobecnego w tym czasie Księżyca. Niestety ten najjaśniejszy po Słońcu obiekt naszego nieba potrafi zniweczyć obserwacje nawet najjaśniejszych meteorów. Ciepłę noce pozwolą nacieszyć się widokiem 'spadających gwiazd'.

W tym miesiącu również Jowisz zaszczyci nas swoją opozycją. Jego tarcza urośnie prawie do 50'. Przez amatorskie teleskopy można będzie się dopatrzeć tarcz księżyców. Może to być niesamowite przeżycie dla obserwatora. A wszystko dzięki największemu statkowi kosmicznemu - Ziemi, która podróżując w kosmosie niesie nas w różne jego zakamarki.

---

Słońce

W sierpniu deklinacja Słońca nadal maleje, w związku z czym dni są coraz krótsze. W Warszawie 1 sierpnia Słońce wschodzi o 2^h56^m, zachodzi o 18^h27^m, a 31 sierpnia wschodzi o 3^h45^m, zachodzi o 17^h26^m. W sierpniu Słońce wstępuje w znak Panny.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w pierwszej połowie sierpnia, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: ostatnia kwadra 3^d04^h59^m, nów 10^d03^h08^m, pierwsza kwadra 16^d18^h14^m i pełnia 24^d17^h04^m. W perygeum Księżyc znajdzie się 10^d17^h57^m, natomiast w apogeum 25^d05^h52^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

Merkury znajduje się na niebie w pobliżu Słońca i jest niewidoczny.

Wieczorem bardzo nisko nad zachodnim horyzontem można próbować dostrzec Wenus, jednak w ciągu miesiąca warunki jej obserwacji szybko się pogarszają. O ile na początku sierpnia w godzinę po zachodzie Słońca można ją znaleźć na wysokości 6° nad horyzontem, o tyle pod koniec miesiąca wysokość ta maleje do zaledwie 2° i planeta, pomimo swojej dużej jasności wynoszącej aż -4,5^m, zniknie w blasku zorzy wieczornej.

Również wieczorem, na podobnej wysokości nad horyzontem znajduje się Mars, jednak dostrzeżenie planety świecącej z jasnością zaledwie +1,5^m na tle zorzy wieczornej jest praktycznie niemożliwe.

Jowisz widoczny jest w drugiej połowie nocy w gwiazdozbiorze Ryb, osiągając pod koniec miesiąca największą w 2010 r. jasność -2,9^m. W związku ze zbliżaniem się planety do opozycji średnica jej tarczy wyniesie prawie 50'', co ułatwi teleskopowe obserwacje szczegółów w atmosferze planety oraz zjawisk w układzie jej największych księżyców. Przez większe teleskopy amatorskie można będzie dostrzec tarcze księżyców galileuszowych Jowisza: Io (1,25''), Europy (1,07''), Ganimedesa (1,80'') i Callisto (1,65'').

Warunki wieczornej obserwacji Saturna są podobne do warunków obserwacji znajdujących się w pobliżu Wenus i Marsa, toteż przy jasności planety wynoszącej zaledwie +1,1^m jej dostrzeżenie w blasku zorzy wieczornej jest praktycznie niemożliwe.

Sierpień jest bardzo dobrym miesiącem do obserwacji Urana (5,7^m) i Neptuna (7,8^m) w związku z ich przebywaniem w pobliżu opozycji. Do dostrzeżenia tarcz obu planet (o średnicach odpowiednio 3,7'' i 2,3'') niezbędny jest teleskop o średnicy przynajmniej 10 cm i powiększeniu 100×.

Warunki wieczornej widzialności planety karłowatej (134340) Pluton w porównaniu z lipcem praktycznie nie ulegają zmianie.

Planeta karłowata (1) Ceres widoczna jest wieczorem w gwiazdozbiorze Wężownika jako „gwiazda” o jasności malejącej od 8,3^m do 8,6^m:

9 VIII: 17^h17,4^m, -27°14'; 19 VIII: 17^h18,7^m, -27°28'; 29 VIII: 17^h22,6^m, -27°42'.

W sierpniu w pobliżu opozycji znajdują się jasne planetoidy (jaśniejsze od 9,0^m):

(6) Hebe, (jasność od 8,5^m do 8,0^m): 9 VIII: 0^h29,2^m, -7°42'; 19 VIII: 0^h32,8^m, -9°45'; 29 VIII: 0^h33,4^m, -12°13'.

(8) Flora, (jasność od 9,0^m do 8,4^m): 9 VIII: 23^h50,1^m, -9°20'; 19 VIII: 23^h48,1^m, -10°35'; 29 VIII: 23^h43,0^m, -12°04'.

Komety

W drugiej połowie nocy w gwiazdozbiorze Wieloryba będzie można przy pomocy lornetek obserwować nadal kometę krótkookresową 10P/Tempel 2, która w drugiej połowie sierpnia górować będzie na wysokości prawie 30°:

6 VIII: 1^h11,6^m, -10°14', 8,2^m; 16 VIII: 1^h26,2^m, -12°07', 8,4^m; 26 VIII: 1^h35,5^m, -14°13', 8,6^m. Przewidywana średnica głowy komety wynosi 12', czyli około jedną trzecią średnicy tarczy Księżyca.

Należy pamiętać, że położenie komety, a zwłaszcza jej jasność, mogą się nieco różnić od przewidywanych. Zaleca się podejmować próby jej dostrzeżenia z dala od miasta, najlepiej w okresie nowiu Księżyca, czyli około 10 sierpnia.

Meteory

Od 17 lipca do 24 sierpnia promieniują słynne Perseidy (PER), rój związany z kometą 109P/Swift-Tuttle, o najbardziej regularnej corocznej aktywności. Model struktury strumienia przewiduje w tym roku wystąpienie głównego maksimum w nocy z 12 na 13 sierpnia w godzinach od 23:30 do 2:00. W tym okresie radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Perseusza i ma współrzędne: α = 3^h09^m, δ = +59°. Tegorocznym obserwacjom Perseidów nie będzie przeszkadzał Księżyc tuż po nowiu.

W okresie od 3 do 25 sierpnia możemy także obserwować bardzo wolne meteory z roju kappa-Cygnidów (KCG). Maksimum aktywności roju przypada 18 sierpnia. Współrzędne radiantu wynoszą: α = 19^h04^m, δ = +59°. Rój jest mało aktywny, mało znany i wymaga obserwacji. W tegorocznych obserwacjach w drugiej połowie nocy nie będzie przeszkadzał Księżyc po pierwszej kwadrze.

**************************

2^d

Gwiazda zmienna długookresowa T Dra (17^h56,4^m, +58°13') osiąga maksimum jasności (9,6^m).

3^d

Gwiazda zmienna długookresowa RT Cyg (19^h43,6^m, +48°47') osiąga maksimum jasności (7,3^m).

3^d01^h

Maksymalna libracja Księżyca (9,0°) w kierunku krateru Schickard (oświetlony).

7^d01^h

Merkury w maksymalnej elongacji wschodniej od Słońca w odległości 27°.

7^d21^h44^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m .

8^d10^h

Złączenie Wenus z Saturnem w odl. 3°.

9^d13^h

Minimalna libracja Księżyca (4,0°) w kierunku Sinus Iridium (oświetlona).

9^d20^h15^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m) .

9^d23^h46^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

12^d00^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 3°.

12^d22^h30^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m.

13^d02^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 8°.

13^d07^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 5°.

13^d11^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 6°.

15^d15^h

Maksymalna libracja Księżyca (9,4°) w kierunku Mare Humboldtianum (oświetlone).

16^d

Gwiazda zmienna długookresowa W And (2^h17,6^m, +44°18') osiąga maksimum jasności (7,4^m) .

17^d21^h51^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

19^d05^h

Złączenie Wenus z Marsem w odl. 2°.

19^d15^h

Neptun w opozycji do Słońca.

19^d23^h52^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

20^d02^h

Wenus w maksymalnej elongacji wschodniej od Słońca w odległości 46°.

20^d04^h

Merkury nieruchomy w rektascensji.

22^d18^h

Minimalna libracja Księżyca (4,3°) w kierunku Mare Australe (oświetlone).

23^d05^h27^m

Słońce wstępuje w znak Panny, jego długość ekliptyczna wynosi wtedy 150°.

24^d09^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 4°.

24^d23^h09^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol (β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m.

27^d01^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 5°.

30^d20^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,4°) w kierunku krateru Schickard (oświetlony).

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w sierpniu w Polsce „czasie letnim”, należy dodać 2 godziny.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. Tomasz Ściężor
Więcej szczegółów na stronie Uranii