Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Czas ferii szybko mija. Postanowiliśmy skutecznie go wykorzystać. I choć pogoda nie sprzyja podglądaniu kosmosu, to od zwiedzania nie odstąpiliśmy. To właśnie dzisiaj, 3 lutego, udaliśmy się w odwiedziny do naszych Niemieckich przyjaciół od astronomii. W niedalekim Krauschwitz znajduje się prywatne obserwatorium astronomiczne zbudowane i prowadzone przez tamtejszego Burmistrza - Sternwartego Möncha. Nasza Sekcja została przez niego zaproszona w odwiedziny. Dzięki feriom i dostępnym środkom na tę okoliczność udało nam się zorganizować wyjazd wspólnie z uczniami Gimnazjum nr 2 imienia Johannesa Keplera w Żaganiu.
Wyjazd z Żagania odbył się o 8:30 i ruszyliśmy prosto do naszych sąsiadów. Miasteczko jest niedaleko od nas, bo jedynie 60km, więc podróż nie trwała długo. Jedyne, co nam nie dopisywało, to straszna pogoda, śnieg z deszczem, zimno i ogólnie paskudnie. Ale humory były na miejscu i w dobrym stanie. A to przecież najważniejsze.
W Krauschwitz zostaliśmy serdecznie przyjęci przez Pana Sternwartego. To taka cecha wszystkich miłośników astronomii, że są do ludzi bardzo szczerzy i otwarci. Zgotował nam wspaniałe przyjęcie. A my mieliśmy okazję poznać wszystko, co w tym mniejszym od Żagania miasteczku dzieję się związanego z kosmosem. Samo obserwatorium znajduje się w domu właściciela na obrzeżu miasta. Dzięki temu wpływ oświetlenia miejskiego jest nieco mniejszy niż gdzie indziej. Kopuła została posadowiona na 11 metrowej wieży przybudowanej do gmachu domku jednorodzinnego. Wieża i kopuła obserwacyjna tworzą, jako całość, centrum edukacji astronomicznej. W środku znajdują się pomieszczenia, gdzie prowadzone są prelekcje i spotkania. Obserwatorium jest ponadto częścią struktury Stowarzyszenia Łużyczańskich Obserwatorów Gwiazd (Lausitzer Sterngucker E.V.). Stowarzyszenie skupia wielu miłośników astronomii. Obserwatorium w Krauschwitz jest jednym z kilku w stowarzyszeniu.
Na spotkaniu mieliśmy okazję poznać siłę prowadzonej przez nich popularyzacji astronomii. Sala prelekcyjna jest wspaniale wyposażona. Poziom prelekcji był bardzo wysoki. Nasza grupa składała się z członków Sekcie, dla których przygotowano prelekcję stosowną do niemałej wiedzy naszych członków, za to druga była przeznaczona dla uczniów szkoły gimnazjalnej, którzy na co dzień nie mają żadnej styczności z ta nauką. Jak wykazała praktyka, nawet ograniczenia językowe nie stanowiły problemu. Naszym tłumaczem i przewodnikiem była Pani Justyna Terpińska Juszczyszyn z Izby Keplera w Żaganiu. Przy współpracy z Instruktorem Sekcji (Jacek Patka) skutecznie przekazała całą treść obu prelekcji. Wszyscy wiele się nauczyli. Wspaniale spędziliśmy czas. No i poznaliśmy wspaniałego człowieka.
Samo obserwatorium jest tez bardzo dobrze przygotowane. Pan Sternwart sam budował je przez okres 3 lat. Kopuła waży około 1300kg i jest wykonana wg projektu berlińskiego. Pamiętajmy, że w czasach przedwojennych Niemcy, w tym Berlin, były stolicą astronomii światowej. Kopuła jest oczywiście obrotowa sterowana z systemu kierowania teleskopem. Teleskop to 10” reflektor w systemie Cassegrain. Wyposażony w binokular umożliwia wygodną obserwację planet oraz po wyposażeniu w kamerę daje możliwość fotografowania obiektów kosmicznych. W obserwatorium znajduje się też 20” teleskop zwierciadlany w systemie Newtona. Ten jednak jest na montażu typu Dobson. Konstrukcja teleskopu jest kratownicowa. Co znacznie ułatwia transport do miejsc pokazów nieba. Teleskop jest własnością Stowarzyszenia. Wykonali go członkowie własnoręcznie. Optykę zakupiono, a całą pozostałą konstrukcję wykonano we własnych warsztatach.
Przy okazji spotkania dowiedzieliśmy się o organizowanych na tym terenie spotkaniach miłośników nieba. Najbliższe odbędzie się 9 kwietnia 2011r., na które otrzymaliśmy zaproszenie. Czy jednak uda nam się wziąć w nim udział to zupełnie inna sprawa. W czasie takich spotkań zjeżdża się nawet 3000 uczestników z teleskopami. To wielka impreza. Spotkania odbywają się w miejscu oznaczonym na pokazywanej nam mapie jako NTT.
To miejsce (NTT) jest szczególne dla miłośników nieba w Niemczech. A to za sprawą jednego z najważniejszych zagrożeń dla astronomii - miejskiego oświetlenia, tworzącego zanieczyszczenie nocnego nieba. W porównaniu do terenów Niemiec teren naszego miasta wygląda wspaniale, ale z oceny lokalnej wynika, że sprawy mają się coraz gorzej. Brak środków na dobre rozwiązania, powoduje stosowanie tanich i bardzo złych technik oświetlenia ulic miasta. Podobnie jak u nas, również w programie działań Stowarzyszenia, starania o ochronę ciemnego nieba jest ważnym celem.
Podsumowując nasz wyjazd należy stwierdzić, że niczym nie różnimy się od naszych kolegów. Ukochaliśmy to samo niebo. Korzystamy z tych samych technologii i przyświecają nam te same cele. Nasza współpraca może przynieść wymierne korzyści obu stronom. Dla nas jest to wspaniała okazja do rozwinięcia przygody z astronomią.
Po wizycie w obserwatorium udaliśmy się na teren kopalni odkrywkowej węgla brunatnego. W tym rejonie istniało swego czasu ponad 50 takich fabryk węgla. My zwiedziliśmy jedną z nich w Weiβwasser. Znajduje się tam specjalna wieża widokowa – zdajecie – z której można obserwować całą kopalnię. Na koniec zwiedziliśmy przepiękny Park Mużakowski, a w nim odrestaurowany Nowy Zamek (wspaniała nazwa). Najlepszym okresem do jego zwiedzania jest oczywiście wiosna i lato bądź jesień, ale i teraz trudno nacieszyć oczy wspaniałymi widokami jego krajobrazu.
Film dokumentalny z wyjazdu żagańskich pasjonatów gwiazd do Krauschwitz gdzie spotkali się z Sternwarte Mönch prezesem Stowarzyszenia Obserwatorów Gwiazd i właścicielem Obserwatorium Astronomicznego w tym mieście. Pan Sternwarte Mönch jest również jego Burmistrzem.