W maju noce robią się coraz krótsze. Nadchodzi pora białych nocy w naszych szerokościach, co oznacza, że nie będzie zmierzchu astronomicznego. Nie znaczy to jednak, że atrakcyjność obserwacyjna nocy majowych znacząco spadnie. Przede wszystkim będzie cieplej, a to pozwoli nam obserwować całą noc bez przerw na rozgrzewanie się. A nad ranem czeka na nas sznur planet. Za to wieczorem króluje piękny Saturn i jego pierścienie. Dwa roje meteorów dadzą tez możliwości do pięknych obserwacji „spadających gwiazd”. W Żaganiu zapraszamy na Festyn Astronomiczny w dniu 10 maja 2011r. od godz. 10:00. Uświetni on coroczną Kepleriadę. Będzie wiele wspaniałej zabawy i obserwacji astronomicznych. W tym roku nowym elementem jest zjazd teleskopów. Każdy kto ma jakiś sprzęt obserwacyjny jest oczywiście zaproszony. Pozostali zaproszeni są do zwiedzenia tej ekspozycji i zarażenia się od miłośników astronomii ich pasją.

---

Słońce

Wznosi się po ekliptyce nadal coraz wyżej ponad równik niebieski, w związku z czym dzień jest coraz dłuższy i w ciągu miesiąca przybywa go o ponad godzinę: w Warszawie 1 maja Słońce wschodzi o 3^h06^m, zachodzi o 18^h01^m, a 31 maja wschodzi o 2^h22^m, zachodzi o 18^h46^m.

W maju Słońce wstępuje w znak Bliźniąt.

Księżyc

Bezksiężycowe noce wystąpią na początku i pod koniec maja, gdyż kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: nów 3^d06^h51^m, pierwsza kwadra 10^d20^h33^m, pełnia 17^d11^h08^m i ostatnia kwadra 24^d18^h52^m. W perygeum Księżyc znajdzie się 15^d11^h19^m a w apogeum 27^d09^h59^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

Merkury i Wenus znajdują się na niebie w pobliżu Słońca i są niewidoczne.

Pod koniec maja nad ranem tuż nad północno-wschodnim horyzontem pojawia się Mars, który jednak całkowicie ginie w blasku zorzy porannej i jego obserwacja jest niemożliwa.

W pierwszych dniach maja, również nad ranem, nisko nad północno-wschodnim horyzontem, pojawia się Jowisz, świecąc z jasnością –2,1^m. W ciągu miesiąca wysokość planety nad horyzontem, mierzona na początku świtu cywilnego, wzrasta pod koniec maja do ponad 5°, jednak nawet wtedy jej obserwacje na tle zorzy porannej będą bardzo trudne.

W pierwszej połowie nocy, na wysokości 36° nad południowym horyzontem w gwiazdozbiorze Panny, zobaczymy Saturna świecącego z jasnością +0,7^m. Przez teleskop dostrzeżemy układ pierścieni planety oraz jej najjaśniejsze księżyce.

Uran i Neptun przebywają na niebie w pobliżu Słońca i są niewidoczne.

Planeta karłowata (134340) Pluton widoczna jest przez całą noc w gwiazdozbiorze Strzelca, jednakże jej jasność wynosi jedynie 14,2^m i do jej zaobserwowania niezbędny jest teleskop o średnicy zwierciadła przynajmniej 25 cm. Od drugiej połowy maja w obserwacjach przeszkadzać będą jasne astronomiczne białe noce.

W maju w pobliżu opozycji znajduje się jasna planetoida (jaśniejsza od 9,0^m):

(4) Vesta, (jasność od 7,3^m do 6,9^m): 1 V: 20^h51,1^m, -17°29'; 11 V: 20^h56,3^m, -17°19'; 21 V: 20^h01,2^m, -17°11'; 31 V: 21^h05,8^m, -17°03'.

Meteory

W dniach od 3 do 14 maja promieniują meteory z roju eta Lirydów (ELY), związanego z kometą C/1983 H1 (IRAS-Araki-Alcock). Maksimum aktywności roju przypada w tym roku w dniu 9 maja. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Lutni i ma współrzędne: α = 19,1^h, δ = +44°. Rój jest, jak dotąd, znany głównie z obserwacji fotograficznych i wymaga starannych obserwacji. W jego obserwacjach w drugiej połowie nocy nie będzie przeszkadzał zbliżający się do pierwszej kwadry Księżyc.

W dniach od 19 kwietnia do 28 maja promieniują meteory z roju eta Akwarydów (ETA), związanego z kometą Halley'a, we wstępującym węźle jej orbity (obserwowany był już w VII w. w Chinach). W roju tym obserwuje się jasne, szybkie meteory, pozostawiające bardzo długie ślady. Maksimum aktywności roju przypada w tym roku w dniu 6 maja o godzinie 13 UT. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Wodnika i ma współrzędne: α = 22,5^h, δ = –1°. Tegorocznym obserwacjom nie będzie przeszkadzał Księżyc trzy dni po nowiu.

∗ ∗ ∗

1^d01^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 6°.

1^d04^h

Złączenie Jowisza z Marsem w odl. 0,3°.

1^d18^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 5°.

1^d18^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 5°.

1^d21^h56^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa 1143 Cyg osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,4^m [mapka zamieszczona w „Uranii-PA” 1/2005].

4^d12^h

Minimalna libracja Księżyca (5,4°) w kierunku krateru Schickard (zacieniony).

4^d22^h56^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m.

6^d

Gwiazda zmienna długookresowa RS Lib (miryda) (15^h24,3^m, -22°55') osiąga maksimum jasności (7,5^m).

7^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

7^d19^h

Merkury w maksymalnej elongacji zachodniej od Słońca w odległości 26°33'.

7^d20^h37^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

8^d07^h

Złączenie Merkurego z Wenus w odl. 1°.

9^d23^h42^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m.

10^d21^h54^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

11^d07^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,1°) w kierunku Sinus Iridium (zacieniona).

14^d10^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 8°.

15^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

16^d21^h04^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

17^d08^h

Minimalna libracja Księżyca (4,8°) w kierunku Mare Humboldtianum (oświetlone).

18^d07^h

Złączenie Merkurego z Wenus w odl. 1°.

19^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Cas (miryda) (23^h58,4^m, +51°24') osiąga maksimum jasności (7,0^m).

21^d01^h31^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

21^d08^h

Złączenie Merkurego z Marsem w odl. 2°.

21^d09^h20^m

Słońce wstępuje w znak Bliźniąt, jego długość ekliptyczna wynosi wtedy 60°.

23^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Leo (miryda) (9^h47,6^m, +11°26') osiąga maksimum jasności (5,8^m).

23^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

23^d09^h

Złączenie Wenus z Marsem w odl. 1°.

23^d21^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,7°) w kierunku Mare Australe (zacienione).

23^d23^h00^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

24^d01^h18^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m) .

24^d15^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 5°.

27^d08^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 5°.

28^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Sgr (miryda) (19^h16,7^m, -19°18') osiąga maksimum jasności (7,3^m).

29^d13^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 5°.

30^d20^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 3°.

31^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

31^d01^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 3°.

31^d18^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 3°.

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w maju w Polsce „czasie letnim”, należy dodać 2 godziny.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. Tomasz Ściężor

Więcej szczegółów na stronie Uranii

Przeczytaj więcej:

• Urania Postępy Astronomii
• Kalendarium Astronomiczne
• Almanach na 2011r.