Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Dzień Keplera i nauki. Tak w skrócie można ująć to co działo się we wtorek 10 maja 211r. w Żaganiu. A wszystko z powodu Johannesa Keplera, który mieszkała w naszym mieście przez dwa ostatnie lata swojego życia. O dokonaniach Keplera, o jego odkryciach, wie każdy uczeń szkoły podstawowej. A ponieważ odkrycia tego astronoma i matematyka w jednym dokonały diametralnych zmian w postrzeganiu rzeczywistości, oraz fakt, że poświęcił temu całe swoje życie, nakłada na nas obowiązek kontynuowania jego idei. Wiosna, piękna, słoneczna pogoda, czyste niebo to bardzo dobry czas na zorganizowanie tego typu imprezy. Tym razem, zorganizowany został w ramach Kepleriady, wielki festyn astronomiczny. Jako, że astronomia nie istnieje w oderwaniu od innych nauk, to na festynie gościło również szereg innych dziedzin naukowych w tym chemia i robotyka. W ten sposób powstał kompleks naukowy, gdzie można było przeprowadzić doświadczenia chemiczne, poznać działanie robotów oraz wziąć udział w obserwacjach astronomicznych czy zbudować własnoręcznie zegar słoneczny.
W części artystycznej wystąpił zespół grający muzykę z czasów Johannesa, w ramach warsztatów plastycznych zorganizowany został konkurs na portret Naszego Astronoma. Można tez było samemu zostać, choć na chwilę Keplerem, wystarczyło tylko domalować sobie na jednym ze stanowisk kosmetycznych, bródkę i wąsy, a na drugim ubrać pięknie wykonany żabot.
Zgodnie z tradycją najwięcej miejsca zajęła astronomia. I tu największą imprezą były: Konkurs Astronomiczno-Fizyczno-Matematyczny oraz Rajd Szlakiem Keplera – ten ostatni przygotowany i przeprowadzony przez Sekcję Astronomiczną. Zarówno w konkursie jak i Rajdzie udział wzięły szkoły z naszego miasta (dwa gimnazja i 5 szkól podstawowych) oraz goście z gimnazjów biorących udział w konkursie organizowanym przez Gimnazjum nr 2 im Johannesa Keplera.
Rajd przebiegał szlakiem na terenie miasta przez miejsca upamiętniające pobyt Keplera w Żaganiu. Na bazie szlaku tego rajdu powstał szlak turystyczny, który za sprawą projektu Unijnego został oprzyrządowany specjalnymi dwujęzycznymi tablicami z informacjami o Żaganiu i naszym uczonym. Teraz gdy przyjedziecie do nas w odwiedziny będziecie mogli odwiedzić te miejsca i poznać z jaką chwilą są one związane, co upamiętniają, bo żaganiacy są bardzo dumni z tego, że w naszej historii jest wpisany tak znamienity uczony.
W ramach rajdu startujące zespoły szkół, miały za zadanie wykonać 8 zadań. Było zadanie matematyczne, gdzie trzeba było na podstawie III Prawa Keplera obliczyć średnią odległość od słońca planety w kapeluszu, czyli Saturna. Trzeba było w oparciu o książkę „Sen” Keplera odkodować przygotowaną informację - z tego co nam wiadomo, przesłała ją na ziemię obca cywilizacja. Na placu przy rzeźbie Johannesa przyszło uczestnikom zbudować Układ Słoneczny. Grupa młodzieży przebrana za planety stanowiła materiał budulcowy. Ale jakby tego było mało, całość miała zostać wprawiona w ruch zgodnie z rzeczywistością. Czyli nie tylko okrążać stojąca postać Keplera – robił za Słońce, ale również wirować wokół własnej osi. No i tu niektórzy mieli problem – w prawo czy w lewo, oto jest pytanie. Na stanowisku siódmym, czyli na planecie Uran – bo stanowiska miały nazwy planet – trzeba było w śród obrazów obiektów kosmicznych odnaleźć obraz supernowej Keplera. Tu na odmianę wszyscy poradzili sobie bez większego problemu. Z Ziemi, było ona w Izbie Keplera, trzeba było prowadzić obserwacje przez teleskop i odczytać odległy napis. Utrudnieniem był tu fakt, że luneta Keplera daje obraz odwrócony. Za to na Merkurym trzeba było nie tylko wykazać się wiedzą o kraterach – skąd pochodzą, ale również umieć odszukać na zdjęciu Księżyca krater Keplera. Poszukiwaniami można było za pomocą wielkiej mapy fotograficznej Księżyca objąć zarówno stronę widoczną jak i niewidoczną z Ziemi. W marszu trzeba było pokonać kilka kilometrów co zajmowało około 2,5 do 3 godzin. Stąd niektórym piekące, majowe słońce dało się we znaki. Zwycięzców w rajdzie było czterech. Poziom jaki zaprezentowali uczestnicy był wysoki. Różnica w punktacji niewielka i stąd dwa miejsca ex aequo pierwsze i drugie. Zajęły je szkoły: I – G2 oraz PSP3, a II miejsce PSP2 i G1. I wcale nie jest prawdą, że uczniowie szkoły podstawowej wiedzą mniej, czy mniej mogą osiągnąć niż gimnazjaliści. Nagrody ufundowali dla zwycięzców Centrum Kultury oraz Burmistrz Miasta Żagania.
Zabawa na szlaku była przednia i wymagająca. Jurorami byli członkowie sekcji astronomicznej oraz nasi zaprzyjaźnieni harcerze z Żagańskiego Hufca. A oceny były stawiane surowo.
Festyn dał również możliwość obserwowania plam Słonecznych przez teleskop Sekcji. Przystosowany do takich obserwacji sprzęt pozwolił na własne oczy przekonać się jak one wyglądają i czym tak naprawdę są. Przy okazji Słońca można było zbudować własnoręcznie zegar słoneczny. Para nożyczek i odrobina kleju i już można mierzyć czas według Słońca. Przy okazji wszyscy dowiedzieli się, jak działa zegar słoneczny.
Nasz festyn uświetnił honorowy gość. Był nim sprzedawca sprzętu astronomicznego i obserwacyjnego Planeta Oczu z Zielonej Góry. Zorganizowali oni ekspozycję sprzętu. Można było nie tylko zobaczyć teleskopy, lornetki i wiele akcesoriów, ale przede wszystkim uzyskać informacje jaki sprzęt wybrać, czym on się różni od innych egzemplarzy oraz jak obserwować różne ciała niebieskie. Na ekspozycji można było zobaczyć też noktowizory.
W ramach festynu odbył się zlot teleskopów. Swój sprzęt zaprezentowali jego posiadacze. Każdy mógł przynieść swój teleskop i pokazać go innym oraz zaprezentować efekty swoich obserwacji.
Wieczorem przeprowadzona była wspólnie druga część festynu czyli obserwacje nieba, na cel wzięte były dwa obiekty – Księżyc ze swoimi kraterami oraz Król wiosennego nieba – Saturn z przepięknymi pierścieniami. Pogoda dopisywała do godziny 23:00. Potem rad nie rad, przez rosnące pomału zachmurzenie trzeba było przerwać nasze polowania. Rozpogodzenie przyszło ponownie po północy. Ale i tak całość wypadła wspaniale. Z obserwacji skorzystali liczni mieszkańcy miasta. Wielu z nich po raz pierwszy widziało kratery księżycowe czy Saturna w powieszeniu 300 razy. Do tej pory był on jedynie świecącym punktem na sferze niebieskiej. Tu na własne oczy zobaczyli to, co do tej pory widzieli jedynie na zdjęciach astronomicznych. A przy okazji dyskusjom nie było końca. Każdy chciał się czegoś dowiedzieć, co świadczy o wielkiej ciekawości ludzi i ogromnej potrzebie takich działań jak te.
Choć na pewno nie ustrzegliśmy się wielu potknięć, to sama impreza było bardzo udana. Wspólnymi siłami Centrum Kultury, Sekcja Astronomiczna i Gimnazjum nr 2 pokazaliśmy jak z ogromną przyjemnością można praktykować naukę. Bo nauka może być sposobem na życie, jest sposobem na wszechogarniającą nas nudę i szarość. Wystarczy niewielkim wysiłkiem sięgnąć po odrobinę piękna, kosmicznego piękna. Za rok przygotujemy kolejną, już trzecią, taką Kepleriadę. Będzie jeszcze huczniej i fajniej. Już dzisiaj zapraszamy wszystkich zainteresowanych: Do zobaczenia za rok.