Najbardziej znana gwiazda zmienna. W szczycie jasności widoczna gołym okiem, w niżu, wymaga teleskopu do jej dostrzeżenia Piękne lato, ciepłe dni i noce zachęcają do obserwacji, a przynajmniej do spędzania nocy pod gwiazdami. To dobrze, bo jest na co popatrzeć. Spadające meteory, planety wieczorem i rano a do tego coraz lepiej widoczna kometa, to prawdziwe atrakcje letniego nieba.

Zachęcamy do obserwacji niezwykłej gwiazdy zmiennej - Miry. Ta niezwykła gwiazda, niepozorna na pierwszy rzut oka, wspaniale nadaje się do rozpoczęcia obserwacji gwiazd zmiennych. Sztuka ta jest traktowana w śród miłośników astronomii jako wyższa szkoła jazdy. Obserwacje mogą się kończyć po amatorsku, dostrzeganiem zmiany jasności, ale wizualne obserwacje mogą zakończyć się profesjonalną oceną i analizą zmian tej gwiazdy i każdej innej. Opanowanie tej sztuki stoi przed każdym amatorem kosmosu. Tym bardziej, że nie potrzebny jest tu żaden wyrafinowany sprzęt astronomiczny, ważniejsze są oczy obserwatora.

Świetną przygodą będzie tez obserwacja planetoid i to nie tylko tych najbardziej znanych i jasnych, ale również tych które przybyły do nas okazjonalnie i zbliżą się do Ziemi na niewielkie odległości spędzając nam sen z oczu. Atrakcji mam więc co nie miara w lipcu, a i przyszły miesiąc nie będzie miał się czego wstydzić.

---

Słońce

W lipcu deklinacja Słońca z dnia na dzień maleje, w związku z czym dni są coraz krótsze. 4 lipca Ziemia znajdzie się w najdalszym od Słońca punkcie swojej orbity — w aphelium.

W Warszawie 1 lipca Słońce wschodzi o 2^h19^m, zachodzi o 19^h01^m, a 31 lipca wschodzi o 2^h54^m, zachodzi o 18^h29^m. W lipcu Słońce wstępuje w znak Lwa.

1 lipca wystąpi częściowe zaćmienie Słońca, niewidoczne w Polsce.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli na początku i pod koniec miesiąca, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: nów 1^d08^h54^m, pierwsza kwadra 8^d06^h29^m, pełnia 15^d06^h40^m, ostatnia kwadra 23^d05^h02^m i ponownie nów 30^d18^h40^m. W perygeum Księżyc znajdzie się 7 lipca o 14^h05^m, a w apogeum 21 lipca o 22^h48^m.

Planety, planety karłowate i planetoidy

W pierwszej połowie miesiąca wieczorem, bardzo nisko nad północno-zachodnim horyzontem widoczny będzie Merkury, jednak jego maksymalna wysokość, mierzona pod koniec zmierzchu cywilnego, wyniesie jedynie niecałe 3° co sprawi, że jego dostrzeżenie w blasku zorzy wieczornej przy jasności 0^m będzie praktycznie niemożliwe.

Wenus znajduje się na niebie w pobliżu Słońca i jest niewidoczna.

Nad ranem, coraz wyżej nad północno-wschodnim horyzontem, można odnaleźć Marsa, świecącego na tle gwiazdozbioru Byka z jasnością +1,4^m. Warunki obserwacji planety z dnia na dzień poprawiają się — o ile na początku lipca, na początku świtu cywilnego, można go dostrzec na wysokości 9° nad horyzontem, o tyle 31 lipca wysokość ta wyniesie już ponad 21° i obserwacje planety na tle zorzy wieczornej staną się możliwe.

Również nad ranem możemy obserwować Jowisza, świecącego w gwiazdozbiorze Ryb z jasnością –2,4^m. W ciągu miesiąca warunki obserwacji planety poprawiają się, jej wysokość nad południowo-wschodnim horyzontem zwiększa się od 21° do aż 42°.

Wieczorem w gwiazdozbiorze Panny znajdziemy Saturna, świecącego z jasnością +0,9^m. W ciągu miesiąca warunki widzialności planety znacznie się pogarszają — jej wysokość nad horyzontem, mierzona pod koniec zmierzchu cywilnego, zmniejsza się od 23° na początku lipca do 12° pod koniec miesiąca.

Uran i Neptun widoczne są w drugiej połowie nocy w odległości 34° od siebie, w gwiazdozbiorach odpowiednio Ryb i Wodnika.

Planeta karłowata (134340) Pluton widoczna jest wieczorem w gwiazdozbiorze Strzelca, jednakże jej jasność wynosi jedynie 14,2^m i do jej zaobserwowania niezbędny jest teleskop o średnicy zwierciadła przynajmniej 20 cm:

10 VII: 18^h24,2^m, -18°51'; 20 VII: 18^h23,2^m, -18°53'; 30 VII: 18^h22,2^m, -18°55'.

Planeta karłowata (1) Ceres widoczna jest przez całą noc w gwiazdozbiorze Wieloryba jako „gwiazda” o jasności rosnącej od 8,7^m do 8,4^m:

10 VII: 0^h18,9^m, -11°27'; 20 VII: 0^h22,4^m, -11°51'; 30 VII: 0^h24,0^m, -12°28'.

W lipcu w pobliżu opozycji znajduje się jasna planetoida (jaśniejsza od 9,0^m):

(4) Vesta, (jasność od 6,1^m do 5,7^m): 10 VII: 21^h28,0^m, -19°33'; 20 VII: 21^h21,9^m, -20°50'; 30 VII: 21^h13,5^m, -22°21'.

Meteory

W drugiej połowie lipca można obserwować meteory z kompleksu Akwarydów/Kaprikornidów: Piscis Austrinidy (PAU) (22^h44^m, -30°), południowe delta Akwarydy (SDA) (22^h36^m, -16°) i alfa Kaprikornidy (CAP) (20^h28^m, -10°). Roje te składają się ze słabych, stosunkowo wolnych meteorów, chociaż w skład CAP wchodzą też niekiedy bardzo jasne i powolne (a więc efektowne) bolidy. Piscis Austrinidy są rojem bardzo słabo zbadanym o niskiej aktywności i wymagają obserwacji, z kolei południowe delta Akwarydy są jednym z najaktywniejszych rojów nieba południowego, natomiast aktywność alfa Kaprikornidów jest niska. Maksimum aktywności rojów przypada 28 lipca (PAU) oraz 30 lipca (SDA i CAP), toteż w ich obserwacjach nie będzie przeszkadzał Księżyc w nowiu.

1^d

Częściowe zaćmienie Słońca. Cień Księżyca przechodzi pod południowymi obszarami biegunowymi Ziemi. Zaćmienie widoczne będzie na Oceanie Antarktycznym na południe od Afryki. Faza maksymalna równa 0,0971 nastąpi o godzinie 8^h38^m22,7^s i będzie widoczna u wybrzeży Antarktydy w punkcie o współrzędnych φ = 64°26'S, λ = 25°42'E. Geocentryczne złączenie Słońca i Księżyca w rektascensji nastąpi 1 lipca 2011 o godzinie 8^h53^m54,2^s. W Polsce zaćmienie niewidoczne.

2^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

3^d

Gwiazda zmienna długookresowa U Cet (miryda) (2^h33,7^m, -13°09') osiąga maksimum jasności (7,5^m).

3^d00^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 6°.

4^d15^h

W swoim ruchu po orbicie wokółsłonecznej Ziemia znajduje się najdalej od Słońca, w aphelium, w odl. 1,016718 j.a.

5^d21^h

Maksymalna libracja Księżyca (6,9°) w kierunku krateru Plato (zacieniony).

5^d21^h19^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

7^d

Gwiazda zmienna długookresowa SS Vir (miryda) (12^h25,3^m, +0°46') osiąga maksimum jasności (6,8^m).

8^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Lyn (miryda) (7^h01,3^m, +55°20') osiąga maksimum jasności (7,9^m).

8^d00^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 8°.

10^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

10^d05^h

Uran nieruchomy w rektascensji.

13^d09^h

Minimalna libracja Księżyca (4,6°) w kierunku Mare Fecunditatis (oświetlone).

18^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

18^d07^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 5°.

18^d16^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,2°) w kierunku krateru Maurolycus (zacieniony).

20^d05^h

Merkury w maksymalnej elongacji wschodniej od Słońca w odległości 27°.

20^d23^h13^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

21^d00^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 5°.

21^d23^h42^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

23^d04^h11^m

Słońce wstępuje w znak Lwa, jego długość ekliptyczna wynosi wtedy 120°.

23^d21^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 4°.

24^d23^h06^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa 1143 Cyg osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,4^m.

25^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Vir (miryda) (12^h38,5^m, +6°59') osiąga maksimum jasności (6,9^m).

25^d03^h

Minimalna libracja Księżyca (5,3°) w kierunku krateru Schickard (oświetlony).

26^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

27^d17^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 1°.

28^d

Gwiazda zmienna długookresowa S Her (miryda) (16^h51,9^m, +14°57') osiąga maksimum jasności (7,6^m).

30^d08^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 5°.

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w lipcu w Polsce „czasie letnim”, należy dodać 2 godziny.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. Tomasz Ściężor

Więcej szczegółów na stronie Uranii