Kto nie marzy o takiej zimie tego roku? To najlepszy miesiąc do astronomicznych obserwacji, jeden z niewielu w roku w naszych szerokościach geograficznych.Luty w tym roku jest wyjątkowy, bo o jeden dzień dłuższy. choć pojawiają się pewne propozycje zmodyfikowania kalendarza i przystosowania go do współczesnych czasów. Ale nadal obowiązuje obecnie kalendarz gregoriański - wprowadzony 15 października 1582 przez papieża Grzegorza XIII i oparty na długości roku zwrotnikowego.

W tym najkrótszym miesiącu roku 2012 czeka nas obserwacja kilku planet zbliżających się do marcowej i kwietniowej opozycji. Na zliczanie czekają Leonidy, przepiękny rój meteorów wspaniale widoczny na zimowym ciemnym niebie. Warto też nieco czasu poświęcić zmiennym gwiazdom, których minima i maksima pomagają obserwować przygotowane dane i wskazówki na stronie Uranii.

---

Słońce

Dni stają się coraz dłuższe. Słońce wędruje po części ekliptyki położonej pod płaszczyzną równika niebieskiego, ale jego deklinacja wzrasta w ciągu miesiąca od -17° do -8°, w związku z czym dnia przybywa prawie o dwie godziny: w Warszawie 1 lutego Słońce wschodzi o 6^h18^m, zachodzi o 15^h22^m, a 29 lutego wschodzi o 5^h24^m, zachodzi o 16^h14^m. W lutym Słońce wstępuje w znak Ryb.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli pod koniec lutego, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: pełnia 7^d21^h54^m, ostatnia kwadra 14^d17^h04^m i nów 21^d22^h35^m. W perygeum Księżyc znajdzie się 11^d18^h33^m, a w apogeum 27^d14^h03^m.

Planety, planety karłowatei planetoidy

Pod koniec lutego wieczorem, nisko nad południowo-zachodnim horyzontem, zobaczymy Merkurego, który w ostatnim dniu miesiąca wzniesie się na wysokość prawie 9°, świecąc z jasnością -0,9^m. Przez teleskop zobaczymy wtedy tarczę planety o średnicy 6'', w fazie zbliżającej się do kwadry.

Również wieczorem, wysoko nad południowo-zachodnim horyzontem, zobaczymy Wenus jako „Gwiazdę Wieczorną” o jasności -4,2^m. Przez teleskop zobaczymy tarczę planety o średnicy 18'', również w fazie zmierzającej do kwadry.

Mars, w związku ze zbliżaniem się do marcowej opozycji, widoczny jest praktycznie przez całą noc, świecąc na tle gwiazdozbioru Lwa z jasnością -1,0^m. Pod koniec lutego średnica tarczy planety wzrośnie do prawie 14'', co umożliwi obserwacje jej szczegółów powierzchniowych nawet przez niewielkie teleskopy amatorskie.

Wieczorem nadal można obserwować Jowisza, świecącego w gwiazdozbiorze Barana z jasnością -2,2^m.

Nadal w drugiej połowie nocy, w gwiazdozbiorze Panny, możemy obserwować Saturna, zbliżającego się do kwietniowej opozycji.

Na początku miesiąca, pod koniec zmierzchu astronomicznego, można jeszcze odnaleźć Urana, świecącego z jasnością 5,9^m około 20° nad południowo-zachodnim horyzontem, jednak już w połowie lutego zbliży się on na niebie na tyle blisko do Słońca, że jego obserwacja stanie się praktycznie niemożliwa.

Neptun znajduje się na niebie w pobliżu Słońca i jest niewidoczny.

Planeta karłowata (134340) Pluton nadal wschodzi nad ranem niedługo przed wschodem Słońca i jest niewidoczna, ginąc w blasku zorzy porannej.

W lutym w pobliżu opozycji znajduje się jasna planetoida (jaśniejsza od 9,0^m):

(433) Eros, (jasność 8,6^m–9,2^m): 10 II: 10^h20,5^m, -14°40'; 20 II: 10^h05,3^m, -21°52'; 1 III: 9^h52,2^m, -26°04'.

Komety

Nadal w pierwszej połowie nocy będzie można przy pomocy lornetek obserwować kometę P/2006 T1 (Levy), jednak jej wysokość nad horyzontem w momencie górowania (między godz. 18 i 19 UT) w ciągu miesiąca zmaleje od 22° do zaledwie 11°:

10 II: 5^h13,7^m, -25°28', 7,9^m; 20 II: 6^h16,2^m, -28°53', 8,5^m; 1 III: 7^h04,1^m, -29°20', 9,3^m.

Należy pamiętać, że położenie komety, a zwłaszcza jej jasność, może się nieco różnić od przewidywanego. Zaleca się podejmować próby jej dostrzeżenia z dala od miasta, najlepiej w okresie nowiu Księżyca, czyli około 21 lutego.

Meteory

W dniach od 15 lutego do 10 marca promieniują, należące do kompleksu Virginid, δ Leonidy (DLE). Maksimum aktywności tego mało aktywnego roju przypada 25 lutego. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Lwa i ma współrzędne: α = 11^h12^m, δ = +16°. W wieczornych obserwacjach w tym roku nie będzie przeszkadzał Księżyc po nowiu.

1^d01^h34^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m

1^d05^h

Minimalna libracja Księżyca (3,1°) w kierunku krateru Schickard (zacieniony).

2^d14^h

Złączenie Księżyca z Aldebaranem ( α Tau) w odl. 5°.

3^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

3^d06^h

Największa północna deklinacja Księżyca (22,4°).

7^d03^h

Merkury w koniunkcji górnej ze Słońcem.

7^d22^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,8°) w kierunku Sinus Iridium (oświetlona).

8^d11^h

Saturn nieruchomy w rektascensji.

8^d17^h

Złączenie Księżyca z Regulusem ( α Leo) w odl. 5°.

8^d23^h33^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

10^d

Gwiazda zmienna długookresowa V Mon (miryda) (6^h22,7^m, -2°11') osiąga maksimum jasności (7,0^m).

10^d02^h

Złączenie Wenus z Uranem w odl. 0,3°.

10^d05^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 10°.

10^d21^h46^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

11^d

Gwiazda zmienna długookresowa R LMi (miryda) (9^h45,6^m, +34°31') osiąga maksimum jasności (7,1^m).

11^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

12^d13^h

Złączenie Księżyca ze Spiką ( α Vir) w odl. 2°.

12^d20^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 7°.

14^d02^h29^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m.

14^d07^h

Złączenie Merkurego z Neptunem w odl. 1°.

15^d01^h

Minimalna libracja Księżyca (3,0°) w kierunku Mare Crisium (zacienione).

15^d17^h

Złączenie Księżyca z Antaresem ( α Sco) w odl. 4°.

16^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Peg (miryda) (23^h06,6^m, +10°32') osiąga maksimum jasności (7,8^m).

16^d08^h

Najmniejsza południowa deklinacja Księżyca (-22,3°).

17^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Aqr (miryda) (23^h43,8^m, -15°17') osiąga maksimum jasności (6,5^m).

17^d21^h25^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol ( β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m.

18^d04^h

Odkrycie gwiazdy χ ² Sgr (3,5^m) przy ciemnym brzegu Księżyca przed nowiem, widoczne w całej Polsce, na wysokości 7° nad horyzontem, (Zielona Góra 4^h53^m — Olsztyn 5^h02^m).

19^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

19^d03^h10^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m).

19^d04^h

Neptun w koniunkcji ze Słońcem.

19^d06^h17^m

Słońce wstępuje w znak Ryb, jego długość ekliptyczna wynosi wówczas 330°.

20^d01^h35^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa δ Lib osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 4,4^m do 5,8^m.

20^d18^h22^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

21^d20^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 5°.

21^d21^h

Maksymalna libracja Księżyca (7,8°) w kierunku Mare Australe (zacienione).

23^d02^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 5°.

23^d18^h58^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m.

24^d08^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 4°.

25^d

Gwiazda zmienna długookresowa S Vir (miryda) (13^h33,0^m, -7°12') osiąga maksimum jasności (7,0^m).

25^d22^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 3°.

27^d

Gwiazda zmienna długookresowa U Cet (miryda) (2^h33,7^m, -13°09') osiąga maksimum jasności (7,5^m).

27^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

27^d00^h08^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

27^d01^h09^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa δ Lib osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 4,4^m do 5,8^m.

27^d04^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 3°.

27^d22^h36^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m).

28^d07^h

Minimalna libracja Księżyca (3,0°) w kierunku krateru Schickard (zacieniony).

28^d20^h11^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m.

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w lutym w Polsce „czasie zimowym” należy dodać 1 godzinę.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. Tomasz Ściężor

Więcej szczegółów na stronie Uranii Postępów Astronomii

Warto też zajrzeć do niezwykle rozbudowanych danych na rok 2012 przygotowanych w Almanachu Astronomicznym na 2012r.