Nowe księżyce JowiszaOd samego początku fascynują ludzi te miniaturowe układy słoneczne wokól Jowisza i Saturna. To na nie skierował pierwszy raz swój teleskop Heweliusz, by odkryć ten niesamowity świat małych planetek.
I tak już zostało. Oba rywalizują ze sobą w ilości posiadanych wędrowców na swoich orbitach. Tym razem Jowisz wysuwa się na prowadzenie, ale może to potrwać niezbyt długo.
Czy to są księżyce? Naukowcy zaczynają się spierać, podobnie jak było z planetami, kiedy powinniśmy przestać nazywać je Księżycami. ale póki co są i to dwa nowe.
Jeszcze 10 lat temu wiedzieliśmy o istnieniu tylko 16 księżyców Jowisza. Do dzisiaj za pomocą najróżniejszych teleskopów i sond kosmicznych odkryliśmy wiele kolejnych i ich liczba wzrosła do aż 66.
Jowisz i Saturn rywalizują ze sobą w konkursie na największą liczbę odkrytych księżyców. Na chwilę obecną wygrywa Jowisz, który właśnie wzbogacił się o kolejne dwa naturalne satelity.
Oczywiście istniały one od dawien dawna, ale dopiero teraz naukowcy zdołali je odkryć. Nowe nabytki w żadnym razie nie mogą się równać z tymi największymi, odkrytymi za pomocą lunety w siedemnastym wieku.
Tym razem odkryć księżyce o kryptonimach
S/2011 J1 i J2 S/2011 było bardzo trudno, bo są najmniejszymi w całym Układzie Słonecznym.
Ich średnica wynosi ledwie 900 metrów, a więc są aż 5 tysięcy razy mniejsze od największego księżyca, Ganimedesa. Wykorzystano do tego
Teleskop Magellan-Baade znajdujący się w
Obserwatorium Las Campanas w Chile.
Miniaturowe naturalne satelity obiegają Jowisza po bardzo odległej orbicie, dlatego jedno pełne okrążenie zajmuje im odpowiednio
580 i
726 dni.
Naukowcy nie mają żadnych wątpliwości, że w przyszłości uda im się odkryć kolejne księżyce, jeśli nie za pomocą naziemnych teleskopów, to przy okazji misji
sondy Juno, której zadaniem będzie dokładne zbadanie Jowisza w połowie 2016 roku. Kolejne misje są planowane na lata 20. bieżącego wieku.
Historia odkrywania jowiszowych księżyców liczy sobie setki lat. Po raz pierwszy na księżyce spoglądnął
Galileusz, co miało miejsce 7 stycznia 1610 roku. Największe księżyce: Io, Europa, Ganimedes i Kallisto badane są przez naukowców już od 400 lat.
Ganimedes ma średnicę 5,2 tysiąca kilometrów i dokładnie tydzień zajmuje mu okrążenie Jowisza. Księżyc Io porusza się na orbicie wokół planety tak szybko, że obieg Jowisza, mającego 11 razy większą średnicę od ziemskiej, zajmuje mu tylko 1 dzień.
Na księżyce wpływ ma zarówno Jowisz jak i one same między sobą. Ganimedes jest największym znanym księżycem w naszym Układzie Słonecznym. Wciąż niewiele wiemy na jego temat, ponieważ badania pochodzą jedynie z jednej sondy kosmicznej Galileo.
Powierzchnia księżyca to głównie jaśniejsze i ciemniejsze obszary. Te jasne uważane są za stosunkowo młode, natomiast ciemniejsze są dużo starsze i tam też obserwuje się dużą ilość kraterów uderzeniowych.
Na Ganimedesie często dochodziło do gwałtownych trzęsień ziemi, które powodowane były przez przesuwające się płyty tektoniczne, które w niektórych miejscach dążyły do wypiętrzania gór. Obecne obserwacje wskazują na osłabnięcie lub nawet całkowite ustanie aktywności tektonicznej.
Naukowców zaciekawiły pokłady lodowe znajdujące się na biegunach księżyca oraz pod powierzchnią gruntu, gdzie temperatura spada do minus 160 stopni. Nie można też pominąć faktu, że atmosfera niemal w całości wypełniona jest tlenem. Na razie jednak nie planuje się specjalistycznych badań za pomocą próbników.
Kolejnym ciekawym księżycem jest Europa, której niemal płaska powierzchnia poprzecinana jest wieloma pasami. To pęknięcia gruntu, które świadczą o tym iż księżyc jest młody i nadal dochodzi do aktywności tektonicznej.
Szczeliny wypełnione są między innymi kwasem siarkowym, stąd ciemniejszy kolor. Dane z sondy Galileo wskazują na istnienie pod warstwą lodu gigantycznych pokładów słonej wody.
Przeczytaj więcej:
Od samego początku fascynują ludzi te miniaturowe układy słoneczne wokól Jowisza i Saturna. To na nie skierował pierwszy raz swój teleskop Heweliusz, by odkryć ten niesamowity świat małych planetek.
