Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Na zdj. Obraz wulkanu Olympus Mons i sąsiednich szczytów wykonany na podstawie pomiarów z wysokościomierza sondy Mars Global Surveyor.Europejska sonda Mars Express bada Marsa, krążąc po orbicie wokół tej planety. Właśnie zostały opublikowane wyniki z pięcioletnich pomiarów grawitacyjnych za pomocą sondy. Wyniki dają wgląd w to, co znajduje się pod największymi wulkanami Marsa - informuje Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). Pomiary były wykonywane w momentach, gdy sonda Mars Express znajdowała się na wysokości od 275 o 330 km nad wulkanicznym wybrzuszeniem Tharsis. Dane połączono z informacjami zebranymi przez amerykańską sondę Mars Reconnaissance Orbiter.
Wybrzuszenie Tharsis obejmuje Olympus Mons - najwyższy wulkan w Układzie Słonecznym (21 km) oraz trzy mniejsze, ułożone w jednej linii. Naukowcy sądzą, że obszar ten był aktywny wulkanicznie aż do 100-250 milionów lat temu, co oznacza względnie niedawno w geologicznej skali czasu.
Olympus Mons oznaczone kolorami w zależności od wysokości od białego (najwyższy) do niebieskiego (najniższy), na podstawie zdjęć zrobionych przez kamerę o wysokiej rozdzielczości HRSC) na pokładzie Mars Express ESA. Nowe dane (patrz Beuthe M. i wsp., 2012) pokzują, że Olympus Mons jest zbudowany na sztywnej litosfery natomiast w pobliżu Tharsis Montes częściowo zatonął w mniej sztywnej litosferze, co sugeruje, że istniały duże przestrzenne zróżnicowanie strumienia ciepła z płaszcza w momencie ich powstawania.Duża masa zgromadzona w wulkanach powodowała niewielkie zmiany w trajektorii sondy Mars Express, gdy ta przelatywała nad górami. Zmiany te mierzono na Ziemi, śledząc radiowy sygnał od sondy i przeliczono na odchyłki w gęstości skał pod powierzchnią Marsa.
Duża gęstość skał w obszarze wulkanów sugeruje skład bazaltowy, co jest zgodne z wieloma marsjańskimi meteorytami znajdowanymi na Ziemi. Pomiary pokazały także zmiany zachodzące w gęstości lawy podczas tworzenia szczytów wulkanicznych. Najpierw była ona lżejsza (mogła formować się w obecności wody), a następnie została przykryta cięższą, którą widać na powierzchni. W przypadku Ascraeus Mons gęstość lawy ponownie spadła na szczycie wulkanu.
- Opierając się na różnicach w wysokościach wulkanów, możemy powiedzieć, że najstarszym jest Arsia Mons, potem uformował się Pavonis Mons, a na końcu Ascraeus Mons uważa Mikael Beuthe z Królewskiego Obserwatorium Belgii, główny autor publikacji, która ukazała się w Journal of Geophysical Research.
Dane z sondy opisują także grubość litosfery (najbardziej zewnętrznej warstwy planety), a także górnej części płaszcza (warstwa rozciągająca się od dolnej części litosfery do jądra planety) i wskazują na różnice w tych warstwach pomiędzy obszarem góry Olympus Mons, a pozostałymi wulkanami.
Europejska sonda Mars Express bada Marsa, krążąc po orbicie wokół tej planety. Właśnie zostały opublikowane wyniki z pięcioletnich pomiarów grawitacyjnych za pomocą sondy. Wyniki dają wgląd w to, co znajduje się pod największymi wulkanami Marsa - informuje Europejska Agencja Kosmiczna (ESA).
Duża masa zgromadzona w wulkanach powodowała niewielkie zmiany w trajektorii sondy Mars Express, gdy ta przelatywała nad górami. Zmiany te mierzono na Ziemi, śledząc radiowy sygnał od sondy i przeliczono na odchyłki w gęstości skał pod powierzchnią Marsa.
