| EPUP |
| 7582 planet |
ardzo Duży Teleskop (VLT) uzyskał najdokładniejsze zdjęcie spektakularnej części gwiezdnego żłobka zwanego Mgławicą Wojna i Pokój (NGC 6357). Fotografia pokazuje wiele młodych, gorących gwiazd, świecących obłoków gazu i dziwacznych formacji pyłu wyrzeźbionych przez promieniowanie ultrafioletowe i wiatry gwiazdowe.Głęboko w Drodze Mlecznej w gwiazdozbiorze Skorpiona widoczna jest Mgławica Wojna i Pokój (NGC 6357) [1], obszar przestrzeni kosmicznej, w którym w chaotycznych obłokach gazu i pyłu rodzą się nowe gwiazdy [2]. Zewnętrzne części tej ogromnej mgławicy zostały sfotografowane przez należący do ESO Bardzo Duży Teleskop, dzięki czemu uzyskano najlepsze do tej pory zdjęcie tego obszaru [3].
Nowa fotografia pokazuje szeroką rzekę pyłu ciągnącą się przez środek, która absorbuje światło od odleglejszych obiektów. Po prawej znajduje się mała gromada młodych, jasnych, biało-niebieskich gwiazd, które uformowały się z gazu. Prawdopodobnie mają one po zaledwie kilka milionów lat, co jest bardzo młodych wiekiem w przypadku gwiazd. Intensywne promieniowanie ultrafioletowe wypływające z tych gwiazd formuje wgłębienie w otaczającym gazie i pyle i rzeźbi dziwne ścieżki.
Całe zdjęcie jest pokryte ciemnymi śladami kosmicznego pyłu. Najbardziej fascynujące ciemne struktury widoczne są w lewym dolnym rogu oraz na prawym brzegu zdjęcia. To tam promieniowanie od jasnych, młodych gwiazd utworzyło kolumny przypominające trąby słoniowe, podobne do słynnych „filarów stworzenia w Mgławicy Orzeł (opo9544a). Kosmiczny pył jest znacznie bogatszy od tego znanego z naszych domów. Bardziej przypomina dym i składa się głównie z drobnych cząstek krzemianów, grafitu i lodu wodnego, które zostały wyprodukowane i wyrzucone w przestrzeń kosmiczną przez wcześniejsze generacje gwiazd.
Jasna centralna część NGC 6537 zawiera gromadę bardzo masywnych gwiazd, które należą do najjaśniejszych w naszej galaktyce. Wewnętrzny obszar, niewidoczny na tym zdjęciu, został dokładnie przebadany i zobrazowany przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a (heic0619), należący od NASA/ESA. Ale nowe zdjęcie pokazuje, że nawet mniej znane zewnętrzne części tego gwiezdnego żłobka zawierają fascynujące struktury, które zostały ukazane dzięki mocy teleskopu VLT.
Zdjęcie zostało uzyskane w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO [4].
[1] Dziwna nazwa, która nie ma związku z wielką powieścią Tołstoja, została nadana przez naukowców pracujących w projekcie Midcourse Space Experiment. Zauważyli, że na zdjęciach w podczerwieni jasna, zachodnia część mgławicy przypomina gołębia, natomiast wschodnia wygląda jak czaszka. Niestety tego efektu nie widać na zdjęciu w zakresie widzialnym, które zostało tutaj zaprezentowane. Obiekt jest czasem także nazywany Mgławicą Homar.
[2] NGC 6357 została po raz pierwszy dostrzeżona przez Johna Hershela z Afryki Południowe w 1837 roku. Zauważył jedynie jej najjaśniejsze centralne części, a pełną skalę tej olbrzymiej mgławicy zauważono dopiero znacznie później na fotografiach.
[3] Fragment NGC 6357 widoczny na nowym zdjęcie z VLT nie był obserwowany przez Kosmiczny Teleskop Hubblea.
[4] Program Kosmiczne Klejnoty ESO jest inicjatywą mającą na celu uzyskanie za pomocą teleskopów ESO zdjęć interesujących, intrygujących lub atrakcyjnych wizualnie obiektów, dla celów edukacyjnych i popularyzacji nauki. Program wykorzystuje niewielkie ilości czasu obserwacyjnego, w okresie gdy teleskopy mają przerwy w swoich harmonogramach pracy, tak aby zminimalizować wpływ na obserwacje naukowe. Wszystkie zebrane dane mogą być także przydatne do celów naukowych i są udostępniane astronomom za pomocą archiwum naukowego ESO.
W roku 2012 mija 50. rocznica utworzenia Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 40-metrowej klasy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.
Krzysztof Czart
