Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Pierścienie SaturnaNajnowsze wyniki badań pierścieni i księżyców Saturna sugerują, że są to obiekty prawie tak stare jak Układ Słoneczny. Ich wiek to ponad 4 miliardy lat. Pierścienie Saturna to unikalny twór w naszym Układzie Słonecznym. O ile wszystkie planety zewnętrznego Układu Słonecznego posiadają pierścienie, to jedynie u Saturna ich struktura i wielkość jest wyjątkowo skomplikowana. Dziś wiemy już, że pierścienie tej planety składają się z niezliczonej ilości cząstek i głazów, wielkości od mikrometrów do kilkudziesięciu metrów. Skład pierścieni Saturna to w 99,9 % lód wodny z domieszkami wielu związków chemicznych, w tym krzemianów, dwutlenku węgla i amoniaku. Dziś wiemy także, że pierścienie tej planety są wyjątkowo cienkie – szacunki sugerują grubość tej struktury pomiędzy zaledwie 10 metrami a kilkoma kilometrami, w zależności od miejsca i elementu pierścieni. Pierwsza grafika w galerii tego artykułu prezentuje artystyczną wizję wnętrza pierścieni Saturna. Całkowita masa tych pierścieni szacowana jest na około 3x10 9 kg, co jest porównywalne z masą jednego z mniejszych księżyców tej planety – Mimasa.
Mimas i pierścienie Saturna - Planetary.org (Cassini RGB composite view of Saturn's moon Mimas taken November 2004. NASA / JPL / SSI / color composite by Marc Canale.)Jak powstały pierścienie Saturna? Jest to jednak z zagadek Układu Słonecznego, wciąż czekająca na rozwiązanie. Niektóre modele sugerują, że pierścienie Saturna powstały stosunkowo niedawno, być może zaledwie 100 milionów lat temu. Inne publikacje naukowe sugerują, że jest to pozostałość z wczesnego Układu Słonecznego.
Najnowsza publikacja naukowa dotycząca nie tylko pierścieni Saturna, ale także i jego księżyców, pochodzi z włoskiego Narodowego Instytutu Astrofizyki. Głównym autorem publikacji jest Gianrico Filacchione, jeden z naukowców biorących udział przy europejsko-amerykańskiej misji sondy Cassini, która od 2004 roku krąży wokół Saturna. Do badań wykorzystano dane uzyskane przez spektrometr pracujący w zakresie widzialnym i w podczerwieni (VIMS, Visual and Infrared Mapping Spectrometer), zainstalowany na pokładzie Cassini.
Według zespołu Gianrico Filacchione pierścienie i księżyce Saturna są prawie tak stare jak Układ Słoneczny, czyli powstały ponad 4 miliardy lat temu. Jakiekolwiek „zanieczyszczenia”, jakie spowodowały zmianę koloru niektórych elementów pierścieni, są dość powierzchowne. Co ciekawe, wewnętrzne pierścienie Saturna wydają się być „wymywane” przez gejzery Enceladusa. Im dalej od Saturna, tym pierścienie prezentują coraz bardziej czerwony odcień, co można zobaczyć na drugim zdjęciu w galerii tego artykułu.
Jednocześnie wydaje się, że strumień cząstek spoza układu Saturna mógł doprowadzić do pociemnienia niektórych pierścieni tej planety. Naukowcy sugerują, że związki chemiczne, które spowodowały pociemnienie to węglowodory (w tym aromatyczne) oraz tlenki żelaza. Ten sam czerwonawy odcień jest widoczny na powierzchni Prometeusza – jednego z małych księżyców Saturna. Sugeruje to, że materiał, z którego powstały pierścienie i małe księżyców tej planety mógł pochodzić z tego samego źródła.
Sonda Cassini będzie krążyć wokół Saturna, jego pierścieni i księżyców do 2017 roku. Możemy się spodziewać jeszcze wielu odkryć dotyczącej tej niesamowitej planety i jej otoczenia.
Sonda Cassini obserwuje pierścienie Saturna (trajektoria przelotu pod dużym kątem względem pierścieni) / Credits - NASA, ESA, JPL
Najnowsze wyniki badań pierścieni i księżyców Saturna sugerują, że są to obiekty prawie tak stare jak Układ Słoneczny. Ich wiek to ponad 4 miliardy lat.
Jak powstały pierścienie Saturna? Jest to jednak z zagadek Układu Słonecznego, wciąż czekająca na rozwiązanie. Niektóre modele sugerują, że pierścienie Saturna powstały stosunkowo niedawno, być może zaledwie 100 milionów lat temu. Inne publikacje naukowe sugerują, że jest to pozostałość z wczesnego Układu Słonecznego.
