Podsumowanie roku 2013Zapraszamy do zapoznania się z naszym podsumowaniem istotnych wydarzeń w światowej astronautyce w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Jest to pierwsza część naszego podsumowania.
2013 rok przyniósł wiele ważnych dokonań w światowym sektorze kosmicznym oraz sprawach związanych z astronautyką. Ten artykuł zawiera nasze podsumowanie, które powstało po głosowaniu dotyczącym istotności poszczególnych wydarzeń w astronautyce na Polskim Forum Astronautycznym.
1. Powrót na Księżyc – Chang'e 3 oraz LADEE
Bez wątpienia to najważniejsze wydarzenie astronautyczne 2013 roku. Po 37 latach ponownie dokonano „miękkiego lądowania” na Księżycu. Stało się to za sprawą chińskiej sondy Chang'e 3, składającej się z lądownika oraz łazika.
Do startu misji Chang'e 3 doszło 1 grudnia 2013 roku. Szóstego grudnia sonda weszła na orbitę Srebrnego Globu, po czym 14 grudnia doszło do lądowania w obszarze o nazwie Morze Deszczów. Lądowanie nastąpiło tuż po godzinie 14:10 CET.
Lądowanie Chang'e 3 na Ksieżycu / Credits - CNSA, Radek68
Aktualnie rozpoczęła się już misja łazika Yutu na powierzchni Księżyca. Chińscy planiści misji przewidują, że Yutu będzie funkcjonował przez około 3 miesiące i przejedzie w tym czasie około 10 km. Z kolei lądownik Chang'e 3 powinien działać przez około rok.
Misja Chang'e 3 jest już trzecią chińską wyprawą ku Srebrnemu Globowi – dwie poprzednie były orbiterami naszego Księżyca. Planowane są także kolejne chińskie wyprawy ku naszemu jedynemu satelicie – Chang'e 4 powinna nastąpić w 2015 roku a Chang'e 5 w 2017 roku. Warto zaznaczyć, że celem misji Chang'e 5 będzie sprowadzenie próbek księżycowego gruntu na Ziemię – zadanie, którego nie wykonano od 1976 roku.
W tle misji Chang'e 3 trwają inne wyprawy księżycowe. Na uwagę zwraca amerykańska misja orbitalna Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE). Jej start nastąpił 7 września a wejście na orbitę Srebrnego Globu 6 października. Celem tej misji jest zbadanie zagadkowej księżycowej egzosfery. Misja naukowa LADEE ma potrwać około 100 dni.
2. Dalszy rozwój firmy SpaceX
Space Exploration Technologies (SpaceX) jest jedną z najbardziej znanych firm z sektora kosmicznego (z „niszy” o nazwie „New Space”). Dokonania SpaceX są liczne – od budowy rakiet Falcon 1, Falcon 9, poprzez kapsułę Dragon i jej loty na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) aż po ambitne projekty, które już teraz wchodzą w fazę testów.
Jednym z takich ambitnych projektów jest rakieta Grasshopper, która służy jako platforma testowa koncepcji rakiety nośnej typu VTVL – pionowego startu i lądowania. Technologie wytworzone dzięki Grasshopperowi mają posłużyć do budowy przynajmniej częściowo odzyskiwalnej rakiety Falcon 9 oraz dolnego stopnia rakiety Falcon Heavy. Co więcej, odzyskiwanie stopni ma być wykonywane poprzez precyzyjne lądowanie w wyznaczonym miejscu. Jest to o krok dalej m.in. w porównaniu z rakietami SRB dla promów kosmicznych, które lądowały w określonym rejonie na spadochronach w Oceanie Atlantyckim i były wyławiane przez okręty.
W 2013 roku firma SpaceX przeprowadziła pięć testów platformy Grasshopper, z których ostatni odbył się 10 października. Wówczas Grasshopper wzniósł się na rekordową wysokość 744 metrów, po czym dokonał udanego lądowania w miejscu skąd nastąpił start. Po tym locie firma SpaceX zrezygnowała z pierwszej wersji platformy Grasshopper i ogłosiła, że do końca 2013 roku przedstawi nową platformę rakietową (co prawdopodobnie jednak nastąpi na początku przyszłego roku). Nowa platforma ma być zdolna do bardziej złożonych testów, w tym i tych z wyższą prędkością.
Ostatni test Grasshoppera / Credits - spacexchannel
W 2013 roku SpaceX wprowadził nową rakietę do służby – Falcona 9 v1.1. Odbyły się dwa loty tej rakiety – 29 września i 3 grudnia. Ten drugi start był pierwszym lotem SpaceX z ładunkiem na orbitę geostacjonarną (GEO), co dowodzi coraz większych kompetencji tej firmy w wynoszeniu satelitów na orbitę.
Falcon 9 v 1.1 ma być w stanie wynieść ponad 13 ton ładunku na niską orbitę okołoziemską (LEO) – o około 3 tony więcej od Falcona 9. Ta dodatkowa nośność może mieć duże znaczenie m.in. w zaopatrzeniowych misjach kapsuły Dragon do ISS oraz w przyszłych misjach załogowych.
W 2013 roku odbyła się także jedna bezzałogowa misja zaopatrzeniowa kapsuły Dragon na ISS. Była to druga regularna wyprawa kapsuły Dragon i jednocześnie ostatnia, w której wykorzystano „starą” wersję rakiety Falcon 9. Ta misja, o oznaczeniu SpaceX CRS-2, zakończyła się z sukcesem.
3. Voyager 1 w przestrzeni międzygwiezdnej!
12 września 2013 roku ogłoszono, że sonda Voyager 1 od ponad roku znajduje się w przestrzeni międzygwiezdnej. Kilkanaście miesięcy zabrało naukowcom ustalenie tego faktu – zakładano bowiem również możliwość, iż sonda ta poruszała się wówczas we wcześniej nieznanej warstwie granicznej naszego Układu Słonecznego (nazywanego heliopauzą).
Ostatecznie potwierdzono, że nagła zmiana w ilości rejestrowanych cząstek wysoko- i niskoenergetycznych, mająca miejsce 25 sierpnia 2012 roku, nie była wpłynięciem w nieznany do tej pory rejon naszego Układu Słonecznego, nazywanym magnetyczną autostradą. W istocie w zeszłym roku doszło do wejścia pierwszego ludzkiego wytworu w przestrzeń międzygwiezdną.
Naukowcy spodziewają się utrzymać kontakt z sondą Voyager 1 jeszcze przez około 7 lat, bowiem właśnie do około 2020 roku zasilanie pozostanie na wystarczającym poziomie do wysyłania zbieranych danych na Ziemię. Od momentu startu (5 września 1977 roku) do opuszczenia Układu Słonecznego przez sondę upłynęły 34 lata, 11 miesięcy i 20 dni. W tym czasie Voyager 1 przebył dystans 121,68 jednostek astronomicznych.
(Część druga już wkrótce.)
Źródło: Kosmonauta.net
