Okładka Na Własne OczyFaktów naukowych nie trzeba przyjmować "na wiarę", niektóre z nich można sprawdzić samodzielnie, wykonując doświadczenia - z takiego założenia wychodzi Andrzej Branicki. W swojej książce "Na własne oczy. O samodzielnych obserwacjach nieba i Ziemi" wyjaśnia m.in. jak samemu sprawdzić, czy rzeczywiście Ziemia jest okrągła i czy Gwiazda Polarna jest nieruchomym punktem na nieboskłonie.
Czytelnik znajdzie informacje zarówno tym, jak obserwować niebo, jak wykonywać pewne trudne eksperymenty i jak fotografować niebo (np. jak wykonać efektowne zdjęcia ruchu gwiazd na nieboskłonie). Branicki chce, by odbiorca jego książki zaczął się zastanawiać, jak właściwie działa świat. Chce zasiać ziarno zwątpienia i sprawić, że czytelnik wierzył "na słowo" we wszystko, czego uczył się w szkole o Ziemi i Kosmosie. Bo nauka nie jest czymś, w co ma się wierzyć, ale co daje się sprawdzić. Branicki proponuje rozmaite doświadczenia, które obudzą w czytelniku badacza. Czasem proste, czasem bardziej skomplikowane obserwacje, do których użyć można prostych sprzętów, wystarczą, żeby na własne oczy zobaczyć niektóre zjawiska astronomiczne, o których pisze się w podręcznikach. Książka nie ma być tylko przeczytana, ale ma być zachętą do samodzielnych obserwacji zjawisk, które dzieją się w przyrodzie.
Branicki zadaje swoim czytelnikom proste pytania, na które jednak nie zawsze jest łatwo odpowiedzieć. Wyjaśnia np. czym jest półcień i dlaczego granice cienia są zawsze nieostre. Autor opisuje, że istnienie półcienia wynika z tego, że źródło światła nie jest punktem - niemal zawsze ma jakąś długość i szerokość. Jak się okazuje, w półcieniu znajdują się obiekty, które nie są oświetlone przez całe źródło światła, ale jego fragment (np. tylko połowę tarczy słonecznej).
W książce opisane są nie tylko o zjawiska astronomiczne, ale także o zjawiska związane z pogodą. Autor opisuje np. niezwykłe zjawisko srebrzystych obłoków "błękitnobiałe światło tych obłoków stwarza niesamowitą atmosferę - jakby scenerię z baśni o królowej śniegu" - pisze Branicki. Wyjaśnia, że obłoki takie pojawiają się na znacznych szerokościach geograficznych i powstają na wysokościach dochodzących do 80 km (wyjaśnia też, jak można obliczyć ich wysokość). Na razie zjawisko srebrzystych obłoków jeszcze nie jest zbadane, a specjalny satelita NASA (AIM) badać ma warunki, w których tworzą się takie obłoki.
Branicki opisuje też, w czym zmieniające się podczas zachodu słońca kolory nieba są podobne do kolorów tęczy, a także dlaczego dym unoszący się z palącego się papierosa jest bardziej niebieski niż dym papierosowy wydychany przez palacza (ma to związek z tym, że światło inaczej rozchodzi się w dymie w powietrzu suchym, a inaczej - w powietrzu wilgotnym.
Książka "Na własne oczy" może zainteresować zarówno tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z astronomią, jak i tych, którzy już mają pewne doświadczenie w tej dziedzinie. Są tu odpowiedzi zarówno na proste pytania, wyjaśnienia prostych doświadczeń i propozycje łatwych obserwacji, jak i skomplikowane eksperymenty, do których potrzebny jest nieco lepszy sprzęt i większe doświadczenie i umiejętność przeprowadzenia trudniejszych obliczeń.
Andrzej Branicki "Na własne oczy. O samodzielnych obserwacjach nieba i Ziemi". Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014r.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
