Partnerzy

Astro-Miejsca


URANIA

astroturystyka

100 lat IAU

IAU

Comet

Centrum Nauki Kepler

Planetarium Wenus

ERC

Centrum Nauk Przyrodniczych

Orion,serwis,astronomii,PTA

POLSA

Astronomia Nova

Astronarium

forum astronomiczne

IPCN

Portal AstroNet

Puls Kosmosu

Forum Meteorytowe

kosmosnautaNET

kosmosnautaNET

Nauka w Polsce

astropolis

astromaniak

PTMA

PTR

heweliusz

heweliusz

ESA

Astronomers Without Borders

Hubble ESA

Space.com

Space Place

Instructables

Tu pełno nauki

Konkursy

Olimpiady Astronomiczne
Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej. Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej. Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim. Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii. Olimpiady Astronomiczne


Urania Postępy Astronomii - konkurs dla szkół


astrolabium

Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zobacz szczegóły »

astrolabium

konkurs, astronomiczny

AstroSklepy

Serwis Astro - 30 lat AstroDoświadczenia!

Astro Schopy
 Firma ScopeDome

Planeta Oczu

Astrocentrum

Wszystko o Nas

Logo SA GW, autor Jacek Patka





Forum Astronomiczne PL


BOINC

Classroom

FB

Księżyc


Data: 12-10-2024 04:20:14

faza

Słońce

Na niebie


La Lune

Mapa Nieba

Stellarium Web

TheSkyLive
Skytinel - sieć stacji bolidowych - SN15

Położenie JWST
Where is WEBB


ARTEMIS
ARTEMIS-1


Położenie ISS
The current position of the ISS
tranzyty ISS


The current position of the ISS

Misja KEPLER

ZOONIVERSE odkrywanie planet

EPUP
5282 planet

Astropogoda

Pogoda



sat24, chmury, pogoda


wyładowania atmosferyczne


III Prawo Keplera




Czytelnia


dwumiesięcznik

Urania, numery archiwalne,przedwojenne

Light Pollution

M-WiFi

gwiazdy,zmienne,poradnik,gazeta,pdf,astronomia,pomiary

vademecum, miłośnika, astronomii, dwumiesięcznik, astronomia

astronomia amatorska

Astronautilius

KTW'

kreiner, ziemia i wszechświat

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Tomasz, Rożek

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Rudż, Przemysław

atlas, nieba, książka, astronomia

atlas, księżyca, książka, astronomia

Poradnik Miłośnika Astronomii

Mądre Książki

Losowa Fotka

Sekrety budowy galaktycznej metropolii

esoAPEX ujawnił ukryte procesy powstawania gwiazd w protogromadzie

ESO Artystyczna wizja protomgławicy we wczesnym Wszechświecie.
Credit: ESO/M. Kornmesser
Astronomowie użyli teleskopu APEX do zbadania olbrzymiej gromady galaktyk, która powstaje we wczesnym Wszechświecie i pokazali jak wiele procesów gwiazdotwórczych w niej zachodzi - nie tylko przesłoniętych przez pył, ale także w różnych nieoczekiwanych miejscach. Po raz pierwszy uzyskano pełny przegląd procesów powstawania gwiazd w tego typu obiekcie.


Gromady galaktyk są największymi obiektami we Wszechświecie utrzymywanymi przez siły grawitacyjne, ale ich powstawanie nie jest jeszcze do końca zrozumiane. Od dwudziestu lat za pomocą teleskopów ESO i innych instrumentów badana jest Galaktyka Sieci Pajęczej (Spiderweb Galaxy, formalnie znana jako MRC 1138-262 [1]) i jej otoczenie [2]. Uważa się ją za jeden z najlepszych przykładów protogromady w procesie tworzenia się, w czasie ponad dziesięciu miliardów lat temu.

ESO,Spiderweb Galaxy APEX - widok regionu wokół Spiderweb Galaxy.
Credit: ESO

Helmut Dannerbauer (Uniwersytet Wiedeński, Austria) oraz jego zespół podejrzewali, że historia jest daleka od zakończenia. Postanowili sprawdzić ciemne strony powstawania gwiazd i dowiedzieć się ile procesów gwiazdotwórczych zachodzi w gromadzie Spiderweb Galaxy, ukrytych za przesłaniającym pyłem.

Zespół użył kamery LABOCA na teleskopie APEX w Chile, aby wykonać 40-godzinne obserwacje Gromady Sieci Pajęczej na falach milimetrowych – dla których światło jest na tyle długie, że możemy spojrzeć przez grube obłoki pyłu. LABOCA ma szerokie pole widzenia i jest idealnym instrumentem do wykonywania przeglądów.

Carlos De Breuck (naukowiec ESO z projektu APEX, współautor publikacji) podkreśla: „To jedne z najgłębszych obserwacji wykonanych za pomocą APEX, wykorzystujących jego technologię do granic możliwości – a także wytrwałość zespołu pracującego na wysokości 5050 metrów nad poziomem morza.”

ESO,APEX Pajęczyna Galaktyk i jego otoczenie (pełny widok ACS).
Credit: NASA, ESA, G. Miley and R. Overzier (Leiden Observatory), and the ACS Science Team Acknowledgement: Davide De Martin (ESA/Hubble)

Obserwacje APEX pokazały, że w obszarze Sieci Pajęczej wykryto cztery razy więcej źródeł w porównaniu do otaczającego nieba. Staranne porównanie danych z komplementarnymi obserwacjami na innych długościach fali pozwoliło na potwierdzenie, że wiele z tych źródeł znajduje się w takiej samej odległości jak sama gromada, musi być zatem jej częścią.

Helmut Dannerbauer wyjaśnia: "Nowe obserwacje APEX dodały końcowy element potrzebny do utworzenia pełnego przeglądu wszystkich mieszkańców tej gwiezdnej metropolii. Galaktyki są w stadium formowania i tak jak bywa na placach budowy na Ziemi, są bardzo zakurzone.”

Badacze natknęli się na niespodziankę, gdy sprawdzili gdzie zachodzą nowo wykryte procesy gwiazdotwórcze. Spodziewali się znaleźć obszary formowania gwiazd w olbrzymich włóknach łączących galaktyki. Zamiast tego znaleźli je skoncentrowane główne w jednym obszarze, który wcale nie znajduje się w centrum Galaktyki Sieci Pajęczej w protogromadzie [3].

Helmut Dannerbauer podsumowuje: „Chcieliśmy odnaleźć ukryte procesy powstawania gwiazd w gromadzie Sieci Pajęczej – i to nam się udało – ale odkryliśmy nowy tajemniczy proces, czego się nie spodziewaliśmy! Metropolia rozwija się asymetrycznie.”

Aby kontynuować historię jeszcze dalej, potrzebne będą dalsze obserwacje, a ALMA będzie idealnym instrumentem do wykonania kolejnego kroku i szczegółowego zbadania zapylonych obszarów.

Uwagi

[1] Galaktyka Sieci Pajęczej (Spiderweb Galaxy) zawiera supermasywną czarną dziurę i jest silnym źródłem fal radiowych – to dzięki nim astronomowie zauważyli obiekt.

[2] Obszar był intensywnie obserwowany przez wiele teleskopów ESO od połowy lat 90. Przesunięcie ku czerwieni (a tym samym dystans) radiogalaktyki MRC1138-262 (Galaktyki Sieci Pajęczej) został po raz pierwszy zmierzony w La Silla. Pierwsze obserwacje FORS na VLT w trybie pobytu obserwatora, doprowadziły do odkrycia protogromady, a kolejne badania wykonano instrumentami ISAAC, SINFONI, VIMOS oraz HAWK-I. Dane APEX LABOCA uzupełniają zestawy danych z zakresu optycznego i bliskiej podczerwieni. Zespół naukowców użył także zdjęcia z VLA (wykonywanego przez 12 godzin), aby zidentyfikować źródła w danych LABOCA ze źródłami na zdjęciach w zakresie widzialnym.

[3] Te zapylone obszary narodzin gwiazd prawdopodobnie wyewoluują w galaktyki eliptyczne, takie jak obserwujemy obecnie w pobliskich gromadach galaktyk.

Więcej informacji

Wyniki badań zaprezentowano w artykule pt. "An excess of dusty starbursts related to the Spiderweb galaxy", Dannerbauer, Kurk, De Breuck et al., który ukaże się 15 października 2014 r. w internetowym wydaniu czasopisma Astronomy & Astrophysics.

APEX jest projektem realizowanym we współpracy pomjiędzy Max Planck Institute for Radio Astronomy (MPIfR), Onsala Space Observatory (OSO) oraz ESO. Zarządzanie APEX na Chajnantor zostało powierzone ESO.

Skład zespołu badawczego: H. Dannerbauer (University of Vienna, Austria), J. D. Kurk (Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik, Garching, Niemcy), C. De Breuck (ESO, Garching, Niemcy), D. Wylezalek (ESO, Garching, Niemcy), J. S. Santos (INAF–Osservatorio Astrofisico di Arcetri, Florencja, Włochy), Y. Koyama (National Astronomical Observatory of Japan, Tokio, Japonia [NAOJ]; Institute of Space Astronomical Science, Kanagawa, Japonia), N. Seymour (CSIRO Astronomy and Space Science, Epping, Australia), M. Tanaka (NAOJ; Kavli Institute for the Physics and Mathematics of the Universe, The University of Tokyo, Japonia), N. Hatch (University of Nottingham, Wielka Brytania), B. Altieri (Herschel Science Centre, European Space Astronomy Centre, Villanueva de la Cañada, Hiszpania [HSC]), D. Coia (HSC), A. Galametz (INAF–Osservatorio di Roma, Włochy), T. Kodama (NAOJ), G. Miley (Leiden Observatory, Holandia), H. Röttgering (Leiden Observatory), M. Sanchez-Portal (HSC), I. Valtchanov (HSC), B. Venemans (Max-Planck Institut für Astronomie, Heidelberg, Niemcy) oraz B. Ziegler (University of Vienna).

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki


Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK


Przeczytaj więcej:

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?

Dodaj komentarz

Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.

Oceny

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
Zaloguj się , żeby móc zagłosować.

Brak ocen. Może czas dodać swoją?
31,305,062 unikalne wizyty