Gotowy segment kopuły planetariumOkresie przedwojennym Żagań miał swój astronomiczny charakter. Było tu prywatne planetarium i obserwatorium. Działało też Towarzystwo Naukowe. Nikogo więc nie powinno dziwić, że podejmowane są różne społeczne działania mające na celu kontynuację tych tradycji. Są one bowiem związane z niezwykłym mieszkańcem Żagania, którym był Johannes Kepler. Takimi społecznymi działaniami o charakterze astronomicznym zajmują się miłośnicy astronomii, którzy już od lat działają na terenie miasta i okolic. Jednym z takich działań jest właśnie budowa planetarium.
Już pomału przyzwyczajamy się do kończącej się inwestycji w Zielonej Górze pod nazwą Centrum Nauki Kepler. Inwestycja ma okazje jeszcze w tym roku rozpocząć swoją działalność. Oprócz działalności akademickiej będzie też dostępne dla szerokiej publiczności. Żagańskim pasjonatom nieba pomysł wykonania planetarium zaświtał już kilka lat temu. Obecnie od roku prowadzone są prace nad wykonaniem konstrukcji która będzie pełniła funkcje w zakresie edukacji astronomicznej. Oczywiście możliwości małej grupy pasjonatów, która w większości składa się z młodzieży nie dają się porównać do inwestycji zielonogórskiej. Ale w kreatywności tkwi siła. Współczesne technologie pozwalają na niestandardowe rozwiązania wielu problemów technicznych. Jak więc wymyślono rozwiązać problem budowy sztucznego nieba?
Prace przy łączeniu kartonowych trójkątów w segmentyZ pomocą przyszła wiedza. Od dziesięcioleci stosuje się wybrane rozwiązanie w różnych budowlach architektonicznych opartych na idei Fullera. Pierwszą kopułę tego typu wybudowano w 1923 według projektu niemieckiego inżyniera Walthera Bauersfelda z przeznaczeniem na planetarium w Jenie. Pod koniec lat 40. XX wieku idee te zostały rozwinięte i spopularyzowane przez amerykańskiego konstruktora, architekta, kartografa i filozofa Richarda Fullera, który jest również twórcą nazwy „kopuła geodezyjna". Korzystając z odpowiednich narzędzi miłośnicy astronomii przygotowali swój projekt kopuły o średnicy 3m. Po różnych próbach wybrano najlepszy ich zdaniem sposób i materiał z którego zostanie ona wykonana. Warunkiem koniecznym była możliwość rozmontowania konstrukcji oraz jej przeniesienia w inne miejsce oraz eksploatacja jej w pomieszczeniach zamkniętych. Jako pierwszą lokalizację wybrali oni swoją salę pracy, która posiada odpowiednie wymiary minimalne na ten cel.
Przykład realizacji planetarium na bazie kopuły geodezyjnej. Credit: LinkRedukując koszty do maksymalnego minimum wybrali karton jako materiał konstrukcyjny. Obecne na rynku gotowe planetaria mają wiele wad z ich punktu widzenia. Po pierwsze są zdecydowanie za drogie jak na możliwości pasjonatów. Po drugie nie dają satysfakcji z samodzielnego wykonania takiego przedsięwzięcia. A z racji prowadzonych działań edukacyjnych oraz rozwijania własnej wiedzy i umiejętności w zakresie znajomości nieba i zjawisk na nim zachodzących konstrukcja ta jest wręcz konieczna dla nich. Czekanie kolejnych lat na ewentualne realizacje zewnętrznych projektów unijnych nie przynosiło żadnych efektów. Projekty co róż są odkładane na dalsze terminy. Stąd miłośnicy kosmosu zdecydowali się wziąć sprawy we własne ręce. Do tego działania przekonały ich inne realizacje tych rozwiązań wykonane na całym świecie. Zadanie zdecydowanie ułatwia możliwość wykorzystania do projekcji obrazu nieba rzutników cyfrowych, komputerów i bezpłatnego oprogramowania, które do ich celów w zupełności wystarcza. Taki miszmasz pomysłów i rozwiązań dał okazję do zaspokojenia swoich potrzeb. Dzisiejsze planetaria generalnie udostępniają równego rodzaju projekcje a jedynie tylko w nielicznych prowadzi się prawdziwą edukację astronomiczną. Żagańskie Planetarium Keplera będzie służyć do nauki nieba i mechaniki ruchu ciał niebieskich oraz symulacji różnych zjawisk astronomicznych. A edukacja wymaga ciągłego korzystania z wyposażenia a nie tylko od święta. Po zakończeniu budowy brak bezchmurnego nieba nie będzie już tak mocno doskwierał obserwatorom gwiazd.
Przedsięwzięcie jest już realizowane od prawie roku. Konstrukcja składa się z bardzo wielu elementów, które trzeba było ręcznie wyciąć zgodnie z wymiarami narzucanymi przez projekt. Następnie trzeba je było połączyć za pomocą dostępnych technik i technologii w segmenty, które w przyszłości dadzą możliwość rozłożenie całości i przechowywania w stanie złożonym lub przeniesienia do innej lokalizacji. Gdyby całość połączono na stałe, kopuła o średnicy 3m nie dałaby się już wynieść z ich sali w Żagańskim Pałacu Książęcym, gdzie co tydzień odbywają się ich zajęcia astronomiczne.
Rzutnik obrazu nieba. Credit: LinkDo projekcji obrazu nieba wykorzystany będzie rzutnik cyfrowy oraz komputer z oprogramowaniem
Stellarium. Ma ono odpowiednią funkcję do projekcji na sferycznym ekranie. Do wykorzystania jest tez cały pakiet oprogramowania
Celestia. A wszystko za free. Jedyne co trzeba poświęcić to masa godzin na wykonanie całości konstrukcji.
Obecnie jest ona na ukończeniu. Wykonywane są już elementy łączące segmenty. Za nie długo będzie można po raz pierwszy złożyć kopułę w całość i wykonać pierwsza projekcję. Wygląd gotowego planetarium możemy już zaprezentować dzięki innym takim realizacjom. Kopuła Żagańska jest jednak zdecydowanie większa i składa się z większej liczby elementów. Wszystko po to by do wnętrza kopuły mogła jednocześnie wejść cała grupa Sekcji Astronomicznej.
Wstępnie można przyjąć, że jeśli ten prototyp się sprawdzi, a wszystko wskazuje, że tak będzie, to istnieje możliwość wykonania konstrukcji z bardziej trwałych materiałów. Choć z doświadczeń wynika, że karto z recyklingu opakować sklepowych jest całkiem dobrym rozwiązaniem. Jest łatwy w obróbce. Łączenie elementów składowych nie nastręcza problemów. Konstrukcja jest niezwykle solidna i stabilna. W razie jakichkolwiek problemów nie stanowi zagrożenia dla obecnych pod jej strukturą.
Wykonanie kopuły dało szanse uczestnikom zajęć sekcji na poznanie zastosowań matematyki i fizyki we współczesnych rozwiązaniach inżynierskich. Doświadczenia pokazują, że kopuły geodezyjne maja zastosowanie nie tylko w architekturze. Współcześnie na jej bazie wielu pasjonatów konstruuje własne lokum. Ma ona także zastosowanie jako konstrukcja przyszłych habitatów dla astronautów, którzy założą bazy na Księżycu czy Marsie.
O kolejnych etapach realizacji powiadomimy czytelników na naszych łamach. Wypatrujcie więc kolejnych wieści o uruchomieniu Planetarium Keplera.
Przeczytaj więcej: 
Redukując koszty do maksymalnego minimum wybrali karton jako materiał konstrukcyjny. Obecne na rynku gotowe planetaria mają wiele wad z ich punktu widzenia. Po pierwsze są zdecydowanie za drogie jak na możliwości pasjonatów. Po drugie nie dają satysfakcji z samodzielnego wykonania takiego przedsięwzięcia. A z racji prowadzonych działań edukacyjnych oraz rozwijania własnej wiedzy i umiejętności w zakresie znajomości nieba i zjawisk na nim zachodzących konstrukcja ta jest wręcz konieczna dla nich. Czekanie kolejnych lat na ewentualne realizacje zewnętrznych projektów unijnych nie przynosiło żadnych efektów. Projekty co róż są odkładane na dalsze terminy. Stąd miłośnicy kosmosu zdecydowali się wziąć sprawy we własne ręce. Do tego działania przekonały ich inne realizacje tych rozwiązań wykonane na całym świecie. Zadanie zdecydowanie ułatwia możliwość wykorzystania do projekcji obrazu nieba rzutników cyfrowych, komputerów i bezpłatnego oprogramowania, które do ich celów w zupełności wystarcza. Taki miszmasz pomysłów i rozwiązań dał okazję do zaspokojenia swoich potrzeb. Dzisiejsze planetaria generalnie udostępniają równego rodzaju projekcje a jedynie tylko w nielicznych prowadzi się prawdziwą edukację astronomiczną. Żagańskie Planetarium Keplera będzie służyć do nauki nieba i mechaniki ruchu ciał niebieskich oraz symulacji różnych zjawisk astronomicznych. A edukacja wymaga ciągłego korzystania z wyposażenia a nie tylko od święta. Po zakończeniu budowy brak bezchmurnego nieba nie będzie już tak mocno doskwierał obserwatorom gwiazd.
Do projekcji obrazu nieba wykorzystany będzie rzutnik cyfrowy oraz komputer z oprogramowaniem Stellarium. Ma ono odpowiednią funkcję do projekcji na sferycznym ekranie. Do wykorzystania jest tez cały pakiet oprogramowania Celestia. A wszystko za free. Jedyne co trzeba poświęcić to masa godzin na wykonanie całości konstrukcji.
