Pierwsze światło lasera do tworzenia sztucznej gwiazdy porównania na jednym z teleskopów VLT. Wiązka świeci w miejsce na niebie w pobliżu planety Saturn. Źródło: ESO/D. Bonaccini Calia and the 4LGSF team. W Obserwatorium Paranal w Chile rozpoczął pracę nowy laser do wytwarzania sztucznej gwiazdy porównania dla Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) - poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO), do którego należy obserwatorium i teleskop.
Inżynierom i technikom udało się uzyskać tzw. pierwsze światło przy użyciu nowej jednostki o nazwie 4 Laser Guide Star Facility (4LGSF). Jest to pierwsza z czterech wiązek laserowych, które będą służyć do tworzenia sztucznych gwiazd porównania w trakcie prowadzenia obserwacji za pomocą jednego z czterech 8,2-metrowych teleskopów wchodzących w skład VLT (będzie to teleskop oznaczany jako UT4).
Na jednym z pierwszych zdjęć wykonanych po uruchomieniu 22-watowego lasera widać intensywny pomarańczowy promień skierowany na gromadę kulistą gwiazd. Na innym zdjęciu widzimy z kolei promień lasera skierowany na niebo w pobliże planety Saturn.
Kopuły teleskopów VLT i widoczna wiązka lasera do tworzenia na niebie sztucznej gwiazdy porównania. Źrodło: J. Girard/ESO. Laserowe gwiazdy porównania są astronom potrzebne do lepszego korygowania obserwacji pod względem zaburzeń pochodzących od ziemskiej atmosfery. Technika ta nazywana jest optyką adaptatywną (lub optyką adaptacyjną). W trakcie obserwacji obiektu astronomicznego system analizuje blask innej, znajdującej się blisko, jasnej gwiazdy, uzyskując w ten sposób informacje o turbulencjach w atmosferze i za pomocą deformowalnego zwierciadła na teleskopie wprowadza na żywo korekty, dzięki czemu naukowcy uzyskują zdecydowanie bardziej ostry obraz obiektu.
Niestety jasnych gwiazd na niebie nie jest zbyt wiele i jest wiele obszarów, w przypadku których nie można takowej znaleźć w pobliżu badanego obiektu. Dlatego stosuje się sztuczne gwiazdy porównania. Silna wiązka lasera świeci w niebo, wzbudzając atomy sodu na wysokości kilkudziesięciu kilometrów i powodując ich świecenie. W ten sposób powstaje jakby sztuczna gwiazda, która może służyć za punkt odniesienia dla systemów optyki adaptatywnej.
Kompletny system Adaptive Optics Facility ma zostać ukończony w 2016 roku. Oprócz lasera i instalacji deformowalnego zwierciadła, modernizacja teleskopu obejmuje także optymalizację instrumentów pracujących na teleskopie w taki sposób, aby uzyskać pełnię korzyści z rozbudowy.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
