Emisja termiczna w GRB 130925AW dniu 25 września 2013 roku sonda NASA Swift zarejestrowała błysk promieniowania gamma (GRB), oznaczony jako 130925A, o najdłuższej kiedykolwiek obserwowanej emisji. Ten GRB został zakwalifikowany jako ultra-długi GRB - w specjalnej kategorii błysków, których progenitorami, jak się przypuszcza są niebieskie nadolbrzymy.
Poświata rentgenowska wykazywała niezwykle miękkie widmo co najmniej przez jedenaście dni. Piro et al. (2014), używając danych Swift XRT, odkryli znaczącą emisje termiczną i wyjaśnili miękkie widmo jako skutek ewolucji temperatury ciała doskonale czarnego. z drugiej strony, Evans et al. (2014), posługując sie tymi samymi danymi, zaproponowali odmienne wyjaśnienie miękkiego widma, jako skutku rozpraszania przez pył. Zasugerowali, że taki efekt występuje we wszystkich ultra-długich GRB. Sprawa stała się jeszcze bardziej zawiła w wyniku obserwacji prowadzonych przez NuSTAR i Chandrę. Choć potwierdziły one istnienie składowej termicznej w widmie, to wyznaczona temperatura wynosi ok. ~ 5 kcV (Bellm et al. 2014), czyli o rząd wielkości więcej niż temperatura zmierzona na podstawie danych XRT (~ 0,5 keV, Piro et al. 2014).
Rupal Basak z CAMK, Warszawa i A. R. Rao (TIFR, Mumbai) i współpracownicy znaleźli dowody na występowanie dwóch termicznych składowych podczas szybkich emisji promieniowania gamma w dwóch innych GRB (Basak i Rao 2013, 2014, Rao et al. 2014). Basak i Rao twierdzą, że wielokrotne składowe termiczne, obserwowane w GRB 130925A są rezultatem istnienia dwóch składowych termicznych i składowej potegowej (model 2BBPL). W miarę ewolucji, składowe termiczne stygną i są obserwowane przez detektory o wysokiej rozdzielczości widmowej, takie jak XRT i NuSTAR.
Na lewym panelu na rysunku otwarte kwadraty przedstawiają temperatury ciała doskonale czarnego wyznaczone przez Piro et al. i wykazuja one spadek o charakterze potęgowym w czasie (szare punkty to strumień GRB). Temperatury wyznaczone przez Belm et al. (otwarte trójkąty) wykazują odstępstwo od nich. Basak i Rao przeanalizowali dane powtórnie i wykazali, że dwie składowe termiczne współwystępują. Użyli w swojej analizie także danych Swift BAT. Jednoczesne dopasowanie modelu do danych BAT i XRT wykazało występowanie dwóch składowych termicznych (wypełnione symbole na rysunku). Na lewym panelu na rysunku otwarte kwadraty przedstawiają temperatury ciała doskonale czarnego wyznaczone przez Piro et al. i wykazuja one spadek o charakterze potęgowym w czasie (szare punkty to strumień GRB). Temperatury wyznaczone przez Belm et al. (otwarte trójkąty) wykazują odstępstwo od nich. Basak i Rao przeanalizowali dane powtórnie i wykazali, że dwie składowe termiczne współwystępują. Użyli w swojej analizie także danych Swift BAT. Jednoczesne dopasowanie modelu do danych BAT i XRT wykazało występowanie dwóch składowych termicznych (wypełnione symbole na rysunku). Z analizy wyłonił sie spójny model dwutemperaturowy, obiektu stygnącego w czasie.
Basak i Rago sugerują, że te emisje termiczne powstają w dwóch fotosferach dżetu GRB o złożonej strukturze. Taka struktura dżetu jest oczekiwana teoretycznie gdy dżet przenika przez otoczkę ginącego progenitora.
Artykuł "Thermal Emissions Spanning the Prompt and the Afterglow Phase of the Ultra-long GRB 130925A'', zawierający te wyniki, został przyjety do publikacji w the Astrophysical Journal.
Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN
