Wizualizacja możliwego przebiegu orbity szybkiej gwiazdy MACHO 176.18833.411 obserwowanej obecnie w zgrubieniu galaktycznym Drogi Mlecznej. Żółty punkt oznacza pozycję Słońca, a czerwony szybkiej gwiazdy. Źródło: AIP / J. Fohlmeister, A. Kunder.Jedna z gwiazd w centralnym zgrubieniu naszej Galaktyki porusza się nieoczekiwanie szybko w stosunku do innych jej sąsiadek, niewiele wolniej niż prędkość ucieczki z Drogi Mlecznej – wykazały badania, w których udział wzięli także Polacy.
Informację na ten temat podał niemiecki Instytut Astrofizyczny Leibniza w Poczdamie.
Naukowcy, którymi kierował Andrea Kunder z poczdamskiego instytutu, zmierzyli prędkości 100 starych gwiazd typu RR Lyrae w zgrubieniu centralnym naszej Galaktyki. Okazało się, że jedna z nich ma prędkość prawie 500 km/s, czyli aż pięciokrotnie szybszą niż spodziewana dla zwykłych gwiazd w tym obszarze Drogi Mlecznej.
W składzie międzynarodowego zespołu badawczego znalazła się liczna grupa polskich astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego: R. Poleski, A. Udalski, M. K. Szymański, I. Soszyński, G. Pietrzyński, K. Ulaczyk, Ł. Wyrzykowski, P. Pietrukowicz, J. Skowron, S. Kozłowsk oraz P. Mróz.
Gwiazdy typu RR Lyrae należą do gwiazd pulsujących i wszystkie mają prawie taką samą jasność. Dzięki tej własności astronomowie mogli w prosty sposób wyznaczyć dokładną odległość do tych obiektów. Obecnie w kierunku na zgrubienie galaktyczne znanych jest około 38 tysięcy gwiazd zmiennych tego typu. Protoplastka, która dała nazwę całej klasie gwiazd (czyli RR Lyrae), widoczna jest w gwiazdozbiorze Lutni i można ją dostrzec przez lornetkę.
Badacze spróbowali także zrekonstruować przebieg orbit zbadanej próbki gwiazd w ciągu ostatniego miliarda lat i ustalić skąd pochodziły. Dla opisywanej „szybkiej” gwiazdy wynik okazał się zaskakujący – nie jest to gwiazda pochodząca ze zgrubienia galaktycznego, ale obiekt przechwycony z halo naszej Galaktyki (obszaru rozciągającego się wokół zgrubienia i dysku galaktycznego).
Wyróżniająca się gwiazda nosi oznaczenie MACHO 176.18833.411. Jej prędkość to dokładnie 482 km/s, co jest największą wartością dla znanych gwiazd RR Lyrae w zgrubieniu galaktycznym. To niewiele mniej niż prędkość ucieczki z Galaktyki.
Zgrubienie galaktyczne to centralna część Drogi Mlecznej. Rozciąga się na około 10 tysięcy lat świetlnych i składa z gazu, pyłu i starych gwiazd. Astronomowie podejrzewają, że wśród nich mogą być rekordzistki pod względem wieku – najstarsze gwiazdy naszej Galaktyki. Jednak przypadek MACHO 176.18833.411 komplikuje sprawę, bowiem może się okazać, że dana gwiazda dostała się w ten obszar przypadkowo z innych rejonów Galaktyki.
Badania są częścią większego projektu o nazwie Bulge RR Lyrae Radial Velocity Assay (BRAVA-RR), którego celem jest m.in. odróżnienie najstarszych gwiazd w zgrubieniu galaktycznych od tych pochodzących z zewnątrz.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Przeczytaj więcej: 
