Pozycje 1000 błysków gamma wykrytych przez satelitę Swift. Kółkiem oznaczono rozbłysk numer 1000. Źródło: NASA Goddard Space Flight Center/2MASS/J. Carpenter, T. H. Jarrett, R. Hurt.Rozbłyski gamma to najpotężniejsze eksplozje we Wszechświecie. Amerykański satelita naukowy Swift właśnie zarejestrował swój tysięczny rozbłysk gamma – podała agencja kosmiczna NASA.
Satelita Swift został umieszczony na orbicie okołoziemskiej w 2004 roku i od jedenastu lat wykonuje główny cel swojej misji – wykrywanie błysków gamma. Błysk numer 1000 został zarejestrowany 27 października b.r. o godzinie 23:41 polskiego czasu. Zjawisko oznaczono jako GRB 151027B, od daty wykrycia i faktu, że był to drugi błysk gamma zarejestrowany tego dnia. Swift automatycznie ustalił położenie rozbłysku na niebie. Następnie zostało ono przekazane astronomom na całym świecie, którzy skierowali w to miejsce teleskopy pracujące w zakresie promieniowania rentgenowskiego, ultrafioletowego i widzialnego.
Rozbłysk GRB 151027B został sklasyfikowany jako „długi”. Do tej kategorii należy prawie 90 procent zaobserwowanych rozbłysków gamma. Długie błyski gamma trwają ponad dwie sekundy. Uważa się, że następują gdy jądro masywnej gwiazdy wyczerpało swoje paliwo i zapadło się do czarnej dziury. Gdy materia spada na powstałą w ten sposób czarną dziurę, powstają dżety cząstek subatomowych, które poruszają się przez zewnętrzne warstwy gwiazdy z prędkościami bliskimi prędkości światła. Gdy dżety dotrą do powierzchni gwiazdy, emitują promieniowanie gamma. Później w wielu przypadkach gwiazda wybucha jako supernowa.
Gdy uda się wykryć rozbłysk gamma, naukowcy starają się natychmiast obserwować jego słabnący blask za pomocą innych instrumentów. Automatyczne teleskopy, a także większe instrumenty, kierują się na dany punkt i rejestrują promieniowanie w różnych zakresach długości fali. W przypadku GRB 151027B po pięciu godzinach wykonano obserwacje w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO). Zespół, którym kierował Dong Xu z Narodowych Obserwatoriów Astronomicznych w Pekinie (Chiny), użył teleskopu VLT i spektrografu X-shooter do uchwycenia poświaty po rozbłysku gamma. W wyniku tych obserwacji ustalono, że światło podróżowało do nas przez ponad 12 miliardów lat. Jest to więc jeden z najdalszych rozbłysków gamma zaobserwowanych przez satelitę Swift.
Obecnie znane są wyznaczenia odległości do około 30 procent rozbłysków gamma wykrytych przez satelitę Swift. Rekordowy GRB 090429B nastąpił w odległości takiej, że światło potrzebowało 13 miliardów lat, aby dotrzeć do Ziemi.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Przeczytaj więcej: 
