Partnerzy

Astro-Miejsca


URANIA

astroturystyka

100 lat IAU

IAU

Comet

Centrum Nauki Kepler

Planetarium Wenus

ERC

Centrum Nauk Przyrodniczych

Orion,serwis,astronomii,PTA

POLSA

Astronomia Nova

Astronarium

forum astronomiczne

IPCN

Portal AstroNet

Puls Kosmosu

Forum Meteorytowe

kosmosnautaNET

kosmosnautaNET

Nauka w Polsce

astropolis

astromaniak

PTMA

PTR

heweliusz

heweliusz

ESA

Astronomers Without Borders

Hubble ESA

Space.com

Space Place

Instructables

Tu pełno nauki

Konkursy

Olimpiady Astronomiczne
Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej. Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej. Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim. Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii. Olimpiady Astronomiczne


Urania Postępy Astronomii - konkurs dla szkół


astrolabium

Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zobacz szczegóły »

astrolabium

konkurs, astronomiczny

AstroSklepy

Serwis Astro - 30 lat AstroDoświadczenia!

Astro Schopy
 Firma ScopeDome

Planeta Oczu

Astrocentrum

Wszystko o Nas

Logo SA GW, autor Jacek Patka





Forum Astronomiczne PL


BOINC

Classroom

FB

Księżyc


Data: 12-2-2025 15:45:45

faza

Słońce

Na niebie


La Lune

Mapa Nieba

Stellarium Web

TheSkyLive
Skytinel - sieć stacji bolidowych - SN15

Położenie JWST
Where is WEBB


ARTEMIS
ARTEMIS-1


Położenie ISS
The current position of the ISS
tranzyty ISS


The current position of the ISS

Misja KEPLER

ZOONIVERSE odkrywanie planet

EPUP
5282 planet

Astropogoda

Pogoda



sat24, chmury, pogoda


wyładowania atmosferyczne


III Prawo Keplera




Czytelnia


dwumiesięcznik

Urania, numery archiwalne,przedwojenne

Light Pollution

M-WiFi

gwiazdy,zmienne,poradnik,gazeta,pdf,astronomia,pomiary

vademecum, miłośnika, astronomii, dwumiesięcznik, astronomia

astronomia amatorska

Astronautilius

KTW'

kreiner, ziemia i wszechświat

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Tomasz, Rożek

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Rudż, Przemysław

atlas, nieba, książka, astronomia

atlas, księżyca, książka, astronomia

Poradnik Miłośnika Astronomii

Mądre Książki

Losowa Fotka

Najostrzejszy obraz dysku pyłowego wokół starzejącej się gwiazdy

esoVLTI znalazł dyski wokół starzejących się gwiazd, podobne do istniejących wokół młodych obiektów

IRAS 08544-4431 The dusty ring around the aging double star IRAS 08544-4431.
The Very Large Telescope Interferometer at ESO’s Paranal Observatory in Chile has obtained the sharpest view ever of the dusty disc around the close pair of aging stars IRAS 08544-4431. For the first time such discs can be compared to the discs around young stars — and they look surprisingly similar. It is even possible that a disc appearing at the end of a star’s life might also create a second generation of planets.The inset shows the VLTI reconstructed image, with the brighter central star removed. The background view shows the surroundings of this star in the constellation of Vela (The Sails).
Źródło:ESO/Digitized Sky Survey 2
Acknowledgement: Davide De Martin
Very Large Telescope Interferometer w Obserwatorium Paranal w Chile uzyskał najostrzejszy jak dotąd obraz dysku pyłowego wokół starzejącej się gwiazdy. Po raz pierwszy można było porównać tego typu struktury do dysków istniejących wokół młodych gwiazd i okazało się, ze wyglądają zaskakująco podobnie. Być może nawet dysk pojawiający się pod koniec życia gwiazdy jest w stanie wytworzyć drugą generację planet.


Gdy gwiazdy zbliżają się do końca swojego życia, wiele z nich wykształca wokół siebie stabilne dyski gazu i pyłu. Jest to materia wyrzucona przez wiatry gwiazdowe, podczas przechodzenia gwiazdy przez ewolucyjne stadium czerwonego olbrzyma. Dyski te przypominają te, w których wokół młodych gwiazd powstają planety. Ale do tej pory astronomowie nie byli w stanie porównać oby tych typów dysków, powstających na początku i na końcu gwiezdnego cyklu życia.

Chociaż istnieje wiele dysków związanych z młodymi gwiazdami, które są wystarczająco blisko nas, aby je dokładnie badać, to brakuje odpowiadających im starych gwiazd z dyskami wystarczająco blisko, aby dało się uzyskać szczegółowe zdjęcia

Ale obecnie uległo to zmianie. Zespół astronomów, którym kierowali Michel Hillen oraz Hans Van Winckel z Instituut voor Sterrenkunde w Leuven w Belgii, wykorzystał pełną moc Very Large Telescope Interferometer (VLTI) w Obserwatorium Paranal w Chile, uzbrojonego w instrument PIONIER i nowy, zmodernizowany detektor RAPID.

Celem badaczy był stara gwiazda podwójna IRAS 08544-4431 [1], położona około 4000 lat świetlnych od Ziemi w południowej konstelacji Żagla. Ta gwiazda podwójna zawiera czerwonego olbrzyma, który wyrzucił materię do otaczającego go dysku pyłowego, oraz okrążająco go z bliska mniej wyewoluowaną, zwykłą gwiazdę.

IRAS 08544-4431 OpisZdjecia

Jacques Kluska, członek zespołu z Exeter University w Wielkiej Brytanii, wyjaśnia: Łącząc światło z kilku teleskopów Very Large Telescope Interferometer, uzyskaliśmy obraz o niesamowitych szczegółach – odpowiadający użyciu teleskopu o średnicy 150 metrów. Rozdzielczość jest tak duża, że dla porównania moglibyśmy określić rozmiar i kształt monety jeden euro widocznej z odległości dwóch tysięcy kilometrów.”

Dzięki świetnej ostrości zdjęć [2] z interferometru VLTI oraz nowej technice obrazowania, która umożliwia usunięcie ze zdjęcia gwiazd centralnych, aby ukazać to co znajduje się wokół nich, zespół mógł po raz pierwszy rozdzielić wszystkie bloki budulcowe systemu IRAS 08544-4431.

Najbardziej widoczną cechą na zdjęciu jest wyraźny pierścień. Wewnętrzny brzeg pyłowego pierścienia, po raz pierwszy zaobserwowany w ramach opisywanych obserwacji, bardzo dobrze odpowiada spodziewanemu początkowi dysku pyłowego: bliżej dysk wyparowałby od niepohamowanego promieniowania od gwiazd.

Byliśmy także zaskoczeni znalezieniem słabszej poświaty, która prawdopodobnie pochodzi od małego dysku akrecyjnego wokół drugiej z gwiazd. Wiedzieliśmy, że jest to układ podwójny, ale nie spodziewaliśmy się zobaczyć drugiej gwiazdy bezpośrednio. Nastąpiło to dzięki skokowi wydajności możliwemu dzięki nowemu detektorowi na instrumencie PIONIER, który był w stanie zobaczyć wewnętrzne rejony odległego systemu” dodaje główny autor Michel Hillen.

Naukowcy odkryli, że dysk wokół starej gwiazdy jest bardzo podobny do formujących planety dysków wokół młodych gwiazd. Kwestia czy drugie pokolenie planet może naprawdę utworzyć się wokół starych gwiazd, musi być jeszcze zbadana, ale jest to intrygująca możliwość.

Nasze obserwacje i modelowanie otwierają nowe okno na badania fizyki tego typu dysków, a także ewolucji gwiazd podwójnych. Po raz pierwszy złożone interakcje pomiędzy bliskimi układami podwójnymi, a ich pyłowym otoczeniem, mogą być badane z dobrą rozdzielczością przestrzenną i czasową” podsumowuje Hans Van Winckel.

Uwagi

[1] Nazwa obiektu wskazuje, że jest to źródło promieniowania podczerwonego, które zostało wykryte i skatalogowane przez obserwatorium satelitarne IRAS w latach 80.

[2] Rozdzielczość VLTI, używanego z czterema Teleskopami Pomocniczymi, wynosiła około jednej milisekundy łuku (1/1000 z 1/3600 stopnia).

Więcej informacji

Wyniki badań przedstawiono w artykule pt. “Imaging the dust sublimation front of a circumbinary disk”, M. Hillen et al., który ukaże się jako list w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.

Skład zespołu badawczego: M. Hillen (Instituut voor Sterrenkunde, Leuven, Belgia), J. Kluska (University of Exeter, Exeter, Wielka Brytania), J.-B. Le Bouquin (UJF-Grenoble 1/CNRS-INSU, Institut de Planétologie et d’Astrophysique de Grenoble, Francja), H. Van Winckel (Instituut voor Sterrenkunde, Leuven, Belgia), J.-P. Berger (ESO, Garching, Niemcy), D. Kamath (Instituut voor Sterrenkunde, Leuven, Belgia) oraz V. Bujarrabal (Observatorio Astronómico Nacional, Alcalá de Henares, Hiszpania).

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?

Dodaj komentarz

Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.

Oceny

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
Zaloguj się , żeby móc zagłosować.

Brak ocen. Może czas dodać swoją?
31,935,890 unikalne wizyty