Planeta karłowata Makemake i jej księżyc S/2015 (136472) 1. Źródło: NASA, ESA, A. Parker and M. Buie (Southwest Research Institute), W. Grundy (Lowell Observatory) oraz K. Noll (NASA GSFC).Odległa planeta karłowata Makemake ma własny księżyc. Odkrycia dokonano dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Hubble’a. Zostało ogłoszone we wtorek w biuletynie Międzynarodowej Unii Astronomicznej oraz przez amerykańską agencję kosmiczną NASA.
Księżyc otrzymał tymczasowe oznaczenie S/2015 (136472) 1, ale odkrywcy w skrócie nazywają go nieoficjalnie MK 2. Księżyc ma blask 1300 razy słabszy niż Makemake i krąży około 21 tysięcy kilometrów od planety karłowatej. Średnica nowego księżyca to 160 km, przy 1400 km samej Makemake, a okres obiegu według wstępnych danych wynosi 12 dni lub więcej.
Odkrycie księżyca to bardzo cenna informacja dla astronomów, bowiem mierząc jego ruch po orbicie można będzie wyznaczyć masę planety karłowatej Makemake. Pozwoli to w konsekwencji wyznaczyć także gęstość obiektu i tworzyć modele jego budowy.
Obserwacje były prowadzone w kwietniu 2015 r. za pomocą kamery Wide Field Camera 3 pracującej na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Odkrycie opublikowano 26 kwietnia b.r. w biuletynie "Minor Planets Electronic Circular" (MPEC), który jest wydawany przez Międzynarodową Unię Astronomiczną i służy do zamieszczania wyników obserwacji małych ciał Układu Słonecznego. Z kolei na stronach internetowych NASA można znaleźć zdjęcia Makemake i jej księżyca.
Wcześniejsze poszukiwania księżyców Makemake, wykonywane w podczerwieni, zakończyły się niepowodzeniem. Ale naukowcy mają wytłumaczenie dla wcześniejszych porażek.
"Wstępne oszacowania wskazują, że orbita księżyca jest usytuowana do nas bokiem (patrzymy w płaszczyźnie orbity), co oznacza, że często księżyc ginie w jasnym blasku Makemake" - tłumaczy Alex Parker z Southwest Research Institute, Boulder, Colorado (USA), który dokonywał analizy zdjęć z Teleskopu Hubble’a.
Zespół naukowców, który dokonał odkrycia księżyca MK 2, wykorzystał taką samą technikę, jak w przypadku swoich wcześniejszych odkryć: małych księżyców Plutona (odkrycia te miały miejsce w latach 2005, 2011 i 2012). Wykorzystano dwie cechy Teleskopu Hubble’a: zdolność obserwowania słabych obiektów w pobliżu jasnych oraz bardzo dobrą zdolność rozdzielczą, wynikającą z prowadzenia obserwacji z orbity okołoziemskiej, przez co unika się zaburzeń obrazu powodowanych przez ziemską atmosferę.
Badacze wskazują, że potrzebne są dalsze obserwacje księżyca, aby poznać jego ruch orbitalny, a szczególnie kształt orbity. Na razie wydaje się, że jest ona kołowa. To oznacza, że księżyc powstał prawdopodobnie w efekcie kolizji pomiędzy Makemake, a innym ciałem z tzw. pasa Kuipera, czyli zbiorowiska obiektów podobnych do planetoid, ale krążących się w dalekich obszarach Układu Słonecznego, poza orbitą Neptuna. Gdyby orbita księżyca była jednak eliptyczna - będzie to oznaczać, że przypuszczalnie księżyc został przechwycony przez grawitację Makemake. Obie wersje zdarzeń mogły nastąpić kilka miliardów lat temu, gdy Układ Słoneczny był jeszcze młody.
Istnienie tego księżyca może wyjaśnić zagadkę dotyczącą Makemake. Z wcześniejszych obserwacji wiadomo, że powierzchnia tej planety karłowatej jest jasna i bardzo zimna, ale są też obszary cieplejsze. Być może odpowiadają one ciemniejszym fragmentom powierzchni. Tylko że w takim przypadku powinno to być widoczne w zmianach jasności Makemake (w trakcie jej rotacji dookoła osi), a takich zmian się nie obserwuje. Wytłumaczenie może więc być inne: ciemniejsze obszary nie dotyczą powierzchni Makemake, a jest to efekt pochodzący od ciemnego księżyca MK 2, którego nie dało się rozdzielić jako osobny obiekt na wcześniejszych zdjęciach.
Makemake jest obiektem należącym do planet karłowatych, kategorii ciał w Układzie Słonecznym pośrednich pomiędzy planetami, a planetoidami. Oznaczana oficjalnie jako (136472) Makemake, jest obiektem krążącym daleko poza orbitą Neptuna. Odkryto ją w 2005 roku. Nazwę Makemake nadano w 2008 roku, jest to imię jednego z bóstw w wierzeniach mieszkańców Wyspy Wielkanocnej. Makemake dokonuje jednego obiegu dookoła Słońca w ponad 309 lat.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Przeczytaj więcej: 
