Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Obraz TRAPPIST-1 z teleskopu Kepler / Credits - NASA Ames/G. BarentsenKosmiczny teleskop Kepler wykonał obserwacje układu TRAPPIST-1. Dane z tych obserwacji są dostępne dla każdego.
Dwudziestego drugiego lutego NASA przedstawiła najnowsze wyniki badań układu planetarnego TRAPPIST-1. Okazuje się, że wokół tego małego czerwonego karła krąży aż siedem egzoplanet. Układ TRAPPIST-1
Wszystkie egzoplanety w układzie TRAPPIST-1 krążą bardzo blisko swej gwiazdy. Najbliższa z nich (TRAPPIST-1 b) krąży zaledwie ok. 1,65 mln kilometrów od gwiazdy z czasem około 36 godzin. Najdalszą jest TRAPPIST-1 h, która krąży w odległości około 9 mln kilometrów z czasem około 20 dni. Jest to dość porównywalne z odległościami, w jakich krążą największe księżyce wokół Jowisza.
Porównanie wielkości planet w wewnętrznym Układzie Słonecznym z planetami w układzie TRAPPIST-1 / Credits ? NASAJedynie TRAPPIST-1 c i TRAPPIST-1 g są masywniejsze od Ziemi ? ich szacowane masy to około 1,38 i 1,34 masy Ziemi. Są to zatem obiekty skaliste. Wszystkie pozostałe obiekty są lżejsze od Ziemi a szacowany zakres ich mas to od około połowy masy Wenus (ok. 0,41 masy Ziemi) do około 0,68 masy naszej planety. Oznacza to, że na większości z tych obiektów powinna się utrzymać atmosfera.
Trzy z siedmiu egzoplanet w układzie TRAPPIST-1 (planety e, f, g) krążą wewnątrz teoretycznie wyliczonej ekosfery tej gwiazdy. Oznacza to, że na tych obiektach może istnieć woda w stanie ciekłym. Egzoplaneta TRAPPIST-1 e otrzymuje podobną ilość energii co Ziemia. Z kolei TRAPPIST-1 f otrzymuje podobną ilość energii od swojej gwiazdy co Mars w naszym Układzie Słonecznym.
Co ciekawe, orbity tych planet są tak zbliżone do siebie, że z powierzchni jednej z nich inne pobliskie planety byłyby wyraźnie widocznymi dyskami, na których możliwe byłoby zaobserwowanie szczegółów powierzchni lub atmosfery.
Kepler obserwuje TRAPPIST-1
W momencie ogłoszenia wyników badań TRAPPIST-1 podano także do informacji, że kosmiczny teleskop Kepler obserwuje właśnie ten wycinek nieba, w którym znajduje się ten układ planetarny. NASA opublikowała obrazy TRAPPIST-1 10 marca. Na tym obrazie nie widać bezpośrednio planet w tym układzie, gdyż tranzyt któregokolwiek obiektu to spadek jasności o zaledwie jeden procent. Te planety znajdują się także zbyt blisko swej gwiazdy, by możliwe było optyczne rozdzielenie przy użyciu dostępnych teleskopów.
Animacja TRAPPIST-1 obserwowanego przez teleskop Kepler / Credits ? NASA Ames/G. Barentsen
Dane z obserwacji TRAPPIST-1 przez Keplera zostały udostępnione dla każdego zainteresowanego własnymi obliczeniami. Dane są dostępne na tej stronie: https://archive.stsci.edu/k2/trappist1/ . Jest to o tyle ważne, gdyż w tym układzie wciąż mogą skrywać się inne planety, które uda się odkryć za pomocą tych nowych danych i ewentualnie ich połączenia z poprzednimi zestawami danych. Niektóre pierwsze (nieoficjalne i niepotwierdzone) wyliczenia sugerują, że w tym układzie mogą skrywać się jeszcze dwie egzoplanety. Potwierdzenie istnienia tych obiektów zajmie prawdopodobnie kilka tygodni.
Dyskusja w języku polskim na temat nowych planet pozasłonecznych odbywa w wątku się na Polskim Forum Astronautycznym.
Kosmiczny teleskop Kepler wykonał obserwacje układu TRAPPIST-1. Dane z tych obserwacji są dostępne dla każdego.
Jedynie TRAPPIST-1 c i TRAPPIST-1 g są masywniejsze od Ziemi ? ich szacowane masy to około 1,38 i 1,34 masy Ziemi. Są to zatem obiekty skaliste. Wszystkie pozostałe obiekty są lżejsze od Ziemi a szacowany zakres ich mas to od około połowy masy Wenus (ok. 0,41 masy Ziemi) do około 0,68 masy naszej planety. Oznacza to, że na większości z tych obiektów powinna się utrzymać atmosfera.
