Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Rozpoczęła się faza aktywnego zbliżania sondy New Horizons do planetoidy 2014 MU69.
2014 MU69 - wizja podwójnej planetoidy / Credits - NASA/JHUAPL/SwRI/Alex ParkerCzternastego lipca 2015 roku sonda New Horizons (NH) przeleciała w pobliżu planety karłowatej Pluton. Był to pierwszy przelot obok tego obiektu i symboliczny koniec pierwszej fazy eksploracji Układu Słonecznego. Oczom naukowców ukazał się niespodziewany widok: ślady ciągłej aktywności i w wielu miejscach młoda (w geologicznym sensie) powierzchnia Plutona. Przesył danych z tego przelotu zakończył się dopiero pod koniec października 2016. Dokąd poleci New Horizons?
Zanim jeszcze NH przeleciała obok Plutona pojawiło się pytanie: czy są kolejne cele dla tej misji? W ciągu kilku lat przez przelotem trwały intensywne poszukiwania kolejnych celów dla sondy. Odnaleziono jedynie trzy obiekty, oznaczone PT1, PT2 i PT3 (ang. Potential Target). Po dalszej analizie NASA odrzuciła PT2 i skupiła się na możliwości wykonania przelotu obok PT1 i PT3. Pod koniec sierpnia 2015 NASA oficjalnie zadecydowała: New Horizons poleci ku PT1, którego oficjalne oznaczenie to 2014 MU69. Zaplanowano, że sonda wykona serię korekt trajektorii w późnym październiku i wczesnym listopadzie 2015. Manewry zakończyły się wprowadzeniem NH na odpowiednią trajektorię, a przelot nastąpi 1 stycznia 2019.
Koniec hibernacji New Horizons
Podobnie jak większość wcześniejszej podróży do Plutona, sonda NH dużą część lotu w kierunku 2014 MU69 spędziła w trybie “elektronicznego snu”, czyli hibernacji. Co kilka miesięcy następowało wybudzenie sondy na sprawdzenie statusu pokładowych instrumentów oraz przeprowadzenie kilku obserwacji zewnętrznego Układu Słonecznego.
Ostatni okres hibernacji przed przelotem obok 2014 MU69 zakończył się 5 czerwca 2018. Od tego dnia rozpoczęła się faza aktywnego zbliżania sondy do celu nazywanego nieoficjalnie Ultima Thule. Po uruchomieniu i sprawdzeniu systemów pokładowych nastąpi seria obserwacji planetoidy oraz (jeśli zajdzie taka potrzeba) manewry, mające na celu poprawienie trajektorii NH względem 2014 MU69.
Symulowany przelot NH obok 2014 MU69. Trajektoria względem 2014 MU69 może się jeszcze zmienić / Credits – Neil DeLury
2014 MU69 może być podwójnym obiektem
Pierwsze obserwacje sugerowały, że 2014 MU69 może być podwójnym obiektem. Jest też możliwe, że Ultima Thule to dwa oddzielne ciała, które krążą wokół siebie.
Kolejne dane z serii obserwacji z 2017 roku sugerowały, że wokół 2014 MU69 może krążyć mały księżyc. Do takich wniosków doszli astronomowie po złożeniu danych z obserwacji z 3 czerwca, 10 lipca i 17 lipca 2017. W tych trzech przypadkach astronomowie spodziewali się rejestracji chwilowego spadku jasności gwiazdy tła, którą przez chwilę 2014 MU69 miała przesłonić.
Dane z 3 czerwca nie wykazały żadnego spadku, co samo w sobie dostarczyło pewnych informacji o rozmiarach 2014 MU69. Z kolei obserwacje z 17 lipca, wykonane z terytorium Argentyny, trafiły idealnie na „cień” tej planetoidy. Te obserwacje sugerują, że 2014 MU69 jest podwójnym obiektem lub też dwoma obiektami krążącymi blisko dookoła siebie.
Z kolei obserwacje wykonane przez Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA), czyli obserwatorium na pokładzie zmodyfikowanego samolotu Boeing 747, zanotowały znacznie krótszy spadek jasności gwiazdy tła wskutek „zaćmienia” przez 2014 MU69. Tę obserwacje wykonano 10 lipca 2017. Po „synchronizacji” danych z 3 czerwca i 17 lipca okazało się, że SOFIA nie mogła zaobserwować spadku jasności od 2014 MU69.
Co mogło spowodować taki spadek jasności? Jedną z możliwych odpowiedzi była rejestracja „zaćmienia” od małego księżyca, który krąży wokół 2014 MU69. Jeśli SOFIA rzeczywiście zaobserwowała mały księżyc, wówczas 2014 MU69 może okazać się systemem o bardzo złożonej historii powstania i ewolucji. Z naukowej perspektywy z pewnością będzie to bardzo ciekawy obiekt do badań i poszerzenia naszej wiedzy o Pasie Kuipera.
Oczywiście, jest to tylko pojedyncza obserwacja – kolejne są wymagane. Przez cały 2018 rok naukowcy będą próbować dowiedzieć się więcej na temat tego obiektu. Powinno to pomóc w dalszym określaniu kształtu i rozmiarów 2014 MU69 oraz potwierdzenia obecności innych (mniejszych) obiektów krążących wokół tej planetoidy.
Misja rozszerzona New Horizons jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym - Link.
Rozpoczęła się faza aktywnego zbliżania sondy New Horizons do planetoidy 2014 MU69.
Czternastego lipca 2015 roku sonda New Horizons (NH) przeleciała w pobliżu planety karłowatej Pluton. Był to pierwszy przelot obok tego obiektu i symboliczny koniec pierwszej fazy eksploracji Układu Słonecznego. Oczom naukowców ukazał się niespodziewany widok: ślady ciągłej aktywności i w wielu miejscach młoda (w geologicznym sensie) powierzchnia Plutona. Przesył danych z tego przelotu zakończył się dopiero pod koniec października 2016.
