Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Mgławica Biegnący Kurczak składa się z kilku obłoków, z których najbardziej widoczne są oznaczone na tym rozległym zdjęciu z Teleskopu Przeglądowego VLT (VST), znajdującego się w ośrodku ESO Paranal. Jasna gwiazda oznaczona jako Lambda Centauri jest w rzeczywistości znacznie bliżej nas niż sama mgławica i widać ją gołym okiem. Chmury pokazane w postaci delikatnych różowych pióropuszów są pełne gazu i pyłu, oświetlane przez młode i gorące gwiazdy w nich zawarte. Ogólnie rzecz biorąc, zdjęcie obejmuje obszar nieba obejmujący około 25 Księżyców w pełni, z których jeden pokazano w skali dla odniesienia.
Różne świąteczne tradycje obejmują uczty z indyka, makaronu soba, latkes (rodzaj placków ziemniaczanych) lub Pan de Pascua (rodzaj ciasta), w tym roku Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) przynosi na święta kurczaka. Tzw. Mgławica Biegnący Kurczak to dom wielu młodych gwiazd będących w trakcie powstawania. Niesamowicie szczegółowo ukazuje ją obraz z 1,5-miliardem pikseli uzyskany przez VLT Survey Telescope (VST) w lokalizacji obserwacyjnej Paranal w Chile. Ten ogromny gwiezdny żłobek znajduje się w kierunku konstelacji Centaura, około 6500 lat świetlnych od Ziemi. Młode gwiazdy w mgławicy emitują intensywne promieniowanie, które powoduje, że otaczający je gaz wodorowy świeci w odcieniach różowego.
Mgławica Biegnący Kurczak tak naprawdę składa się z kilku obszarów – wszystkie widać na zaprezentowanym zdjęciu, które rozciąga się na powierzchni na niebie odpowiadającej 25 tarczom Księżyca w Pełni [1]. Najjaśniejszy rejon w mgławicy to IC 2948, w którym niektóre osoby widzą kształt głowy kurczaka, a inni jego kuper. Delikatne pastelowe kontury to eteryczne pióropusze gazu i pyłu. Bardziej w stronę centrum obrazu znajduje się jasna, pionowa, niemal słupowa struktura – IC 2944. W tym konkretnym rejonie najjaśniej błyszczy Lambda Centauri, Gwiazda widoczna nieuzbrojonym okiem, znajdująca się zncznie bliżej nas niż sama mgławica.
W IC 2948 i IC 2944 jest wiele młodych gwiazd, przy czym o ile mogą one być jasne, to z pewnością nie są miłe. Wysyłają ogromne ilości promieniowania, kształtując otoczenia tak jak… kurczak. Niektóre rejony mgławicy, znane jako globule Boka, są w stanie przetrwać gwałtowne bombardowanie promieniowaniem ultrafioletowym przenikającym ten obszar. Jeśli powiększymy obraz, możemy je zobaczyć: małe, ciemne, gęste skupiska pyłu i gazu rozsiane po mgławicy.
Inne sfotografowane rejony obejmują, w prawej górnej części: Gum 39 i 40, w prawej dolnej: Gum 41. Oprócz mgławicy widać niezliczone pomarańczowe, białe i niebieskie gwiazdy, niczym fajerwerki na niebie. Ogólnie rzecz biorąc, na tym obrazie jest więcej cudów niż można opisać – powiększając i przesuwając zdjęcie można nacieszyć oczy.
Zdjęcie jest wielką mozaiką złożoną z setek osobnym klatek starannie zszytych razem. Poszczególne obrazy zostały uzyskane przez filtry, które przepuszczają światło o różnych kolorach, a następnie połączone, aby uzyskać końcowy efekt. Obserwacje prowadzono przy pomocy kamery szerokiego pola OmegaCAM na VST, teleskopie należącym do narodowego Instytutu Astrofizycznego we Włoszech (INAF), a znajdującym się w ESO w lokalizacji Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, idealnie nadającej się uzyskiwania map nieba południowego w zakresie światła widzialnego. Wykorzystane dane stanową część przeglądu nieba VST Photometric Hα Survey of the Southern Galactic Plane and Bulge (VPHAS+). Projekt ten ma na celu lepsze zrozumienie cyklu życia gwiazd.
Uwagi
[1] Obraz od brzegu do brzegu ma 270 lat świetlnych. Przeciętny kurczak potrzebowałbym 21 miliardów lat, aby przebiec tę odległość. To o wiele dłużej niż istnieje Wszechświat.
