Przedstawiamy kolejny kalendarz zjawisk na nieboskłonie. Wśród atrakcji kwietniowego nieba znajdują się meteory z radiantem w gwiazdozbiorze Lutni. Atrakcyjność wzrasta tym bardziej, że Księżyc nie będzie przeszkadzał w obserwacjach. Nie jest to jednak zadanie dla śpiochów. Meteory najlepiej obserwuje się po północy i im bliżej ranka tym lepiej, bo meteory poruszają się w kierunku przeciwnym do atmosfery obserwatora, a to zwiększa względną prędkość i łatwiej jest je zobaczyć. Wieczorem Meteory doganiają atmosferę Ziemi i przez to uzyskują mniejszą jasność.

---

Słońce

Wznosi się po ekliptyce coraz wyżej ponad równik niebieski, w związku z czym dzień jest coraz dłuższy. W ciągu miesiąca dnia przybywa prawie o dwie godziny: w Warszawie 1 kwietnia Słońce wschodzi o 4^h11^m, zachodzi o 17^h10^m, a 30 kwietnia wschodzi o 3^h07^m, zachodzi o 18^h00^m.

W kwietniu Słońce wstępuje w znak Byka.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli pod koniec kwietnia, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: pierwsza kwadra 2^d14^h34^m, pełnia 9^d14^h56^m, ostatnia kwadra 17^d13^h36^m i nów 25^d03^h23^m. W perygeum Księżyc znajdzie się 2^d02^h32^m, w apogeum 16^d09^h17^m i ponownie w perygeum 28^d06^h28^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

Poczynając od 7 kwietnia wieczorem, nisko nad północno-zachodnim horyzontem, można próbować odnaleźć Merkurego, świecącego z jasnością -1^m. Maksymalną wysokość nad horyzontem, wynoszącą pod koniec zmierzchu cywilnego prawie 12°, planeta osiągnie dopiero 26 kwietnia. Przez teleskop, przy powiększeniu 100×, zobaczymy wtedy tarczę Merkurego o średnicy 8'', w fazie malejącej po „kwadrze”.

Wenus można przez cały kwiecień próbować dostrzec nad ranem jako „Gwiazdę Poranną”, gdy na godzinę przed wschodem Słońca zobaczymy ją na prawie niezmiennej wysokości 5° nad wschodnim horyzontem, świecącą z jasnością -4,5^m. Przez teleskop zobaczymy tarczę planety o średnicy 40'', w fazie rosnącej po „nowiu”.

Nad ranem, tuż nad wschodnim horyzontem, teoretycznie można dostrzec Marsa, jednak pod koniec miesiąca wzniesie się on na wysokość jedynie 1°, co przy jasności +1,2^m czyni jego obserwacje praktycznie niemożliwymi.

Nad ranem coraz wyżej nad południowo-wschodnim horyzontem wznosi się Jowisz, świecący z jasnością -2^m, osiągając pod koniec miesiąca, na godzinę przed wschodem Słońca, wysokość prawie 11°.

W pierwszej połowie nocy, nadal w gwiazdozbiorze Lwa, odnajdziemy Saturna świecącego z jasnością 0,5^m. Warunki obserwacji planety w porównaniu z marcem nie zmieniają się.

Uran i Neptun nadal przebywają na niebie w pobliżu Słońca i są niewidoczne.

Poprawiają się nieco warunki widzialności planety karłowatej (134340) Pluton, który w drugiej połowie nocy góruje na wysokości 17° nad południowym horyzontem:

6 IV: 18^h13,2^m, -17°39'; 14 IV: 18^h13,1^m, -17°38'; 22 IV: 18^h12,9^m, -17°38'; 30 IV: 18^h12,5^m, -17°38'.

Nadal w pobliżu opozycji znajduje się planeta karłowata (1) Ceres, świecąca w gwiazdozbiorze Lwa z jasnością zmniejszającą się w ciągu miesiąca od 7,4^m do 8,0^m:

1 IV: 10^h35,2^m, +25°51'; 11 IV: 10^h32,0^m, +25°21'; 21 IV: 10^h31,6^m, +24°32'.

W kwietniu w pobliżu opozycji nie znajdują się żadne jasne planetoidy.

Meteory

W dniach od 16 do 25 kwietnia promieniują Lirydy (LYR), związane z kometą C/1861 G1 (Thatcher), obserwowaną w 1861 roku. W skład roju wchodzą białe, stosunkowo powolne meteory. W latach 1803 i 1922 obserwowane były deszcze meteorów z tego roju. Maksimum aktywności w tym roku spodziewane jest 22 kwietnia o godzinie 22^h30^m. Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Lutni i ma współrzędne: α = 18^h04^m, δ = +34°. Warunki obserwacji w tym roku są bardzo dobre, gdyż w obserwacjach nie będzie przeszkadzał zbliżający się do nowiu Księżyc.

Kalendarium

1^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

1^d19^h19^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

3^d20^h

Minimalna libracja Księżyca (1,5°) w kierunku Mare Fecunditatis (oświetlone).

4^d

Gwiazda zmienna długookresowa R UMa (miryda) (10^h44,6^m, +68°47') osiąga maksimum jasności (7,5^m).

5^d20^h16^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

6^d20^h40^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa WW Aur osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,8^m do 6,6^m

7^d03^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 6°.

8^d23^h33^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

9^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

10^d14^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,0°) w kierunku Mare Humboldtianum (zacienione).

12^d23^h

Odkrycie gwiazdy π Sco (2,9^m) przy ciemnym brzegu Księżyca po pełni, widoczne w całej Polsce, na wysokości 7° nad horyzontem (Zielona Góra 23^h17^m — Lublin 23^h33^m).

13^d

Gwiazda zmienna długookresowa T Hya (miryda) (8^h55,6^m, -9°08') osiąga maksimum jasności (7,8^m)

14^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Oph (miryda) (17^h07,8^m, -16°06') osiąga maksimum jasności (7,6^m)

15^d08^h

Wenus nieruchoma w rektascensji.

15^d10^h

Złączenie Marsa z Uranem w odl.0,4°.

17^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji wschodniej.

17^d01^h

Minimalna libracja Księżyca (2,2°) w kierunku Sinus Iridium (oświetlona).

19^d16^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl.2°.

19^d22^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl.1,5°.

19^d22^h43^m

Słońce wstępuje w znak Byka, jego długość ekliptyczna wynosi wówczas 30°.

21^d04^h

Złączenie Wenus z Uranem w odl.6°.

21^d22^h39^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

22^d04^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl.4°.

22^d16^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl.5°.

22^d16^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl.1°.

23^d17^h

Maksymalna libracja Księżyca (8,5°) w kierunku krateru Schickard (oświetlony).

24^d

Gwiazda zmienna długookresowa RS Vir (miryda) (14^h27,3^m, +4°41') osiąga maksimum jasności (8,1^m)

24^d21^h

Złączenie Wenus z Marsem w odl.4°.

25^d

Księżyc Saturna Tytan w maksymalnej elongacji zachodniej.

26^d08^h

Merkury w maksymalnej elongacji wschodniej od Słońca w odległości 20°25'.

26^d17^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl.1°.

26^d22^h16^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m

29^d21^h52^m

Gwiazda zmienna ζ Gem (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,6^m)

30^d12^h

Minimalna libracja Księżyca (2,4°) w kierunku Mare Australe (oświetlone).

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w marcu w Polsce „czasie zimowym”, należy dodać 1 godzinę.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Autor oryginału: Tomasz Ściężor Urania