Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
SOFIA (SOFIA (ang. Stratospheric Observatory For Infrared Astronomy), Stratosferyczne Obserwatorium Astronomii Podczerwonej) to samoloty Boeing 747 wyposażony w 23-t, 2,5-metrowy teleskop podczerwieni. Samolot został zaprojektowany do lotu na wysokości 13 kilometrów - powyżej 99% pary wodnej w atmosferze Ziemi, która pochłania promieniowanie podczerwone.
Projekt miał być zrealizowany do 2002 roku i kosztować 185mln. dolarów. Obecnie wydano na niego już 330 mln. dolarów, a wzrost wydatków związany był przede wszystkim ze zmianami w zakresie bezpieczeństwa lotów, atakami terrorystycznymi i katastrofami promów kosmicznych. Obecnie NASA - główny realizator projektu - poddał projekt rewizji. Teleskop dostarczyli Niemcy. A o zaletach tego rozwiązania przekonani są wszyscy. Teleskop ten bowiem ma prowadzić obserwacje w zakresie podczerwonym, a ten zakres wymaga bardzo silnego wychłodzenia elementów teleskopu. Inaczej zakłócenia z komponentów konstrukcji będą zakłócać znacznie odbierane sygnały. Wysyłane teleskopy na statkach kosmicznych mają w związku z tym zbiorniki z helem do chłodzenia urządzeń (SPITZER, HERSCHEL) o zasobach nawet ponad 2tony. Ale ten hel kiedyś się wyczerpie i to jest kres ich pracy. SOFIA pozwala na modernizację i naprawę teleskopu w znacznie tańszy sposób i dzięki temu może nawet pracować przez 20 lat. Ponadto takie rozwiązanie pozwala na wymianę sprzętu na zupełnie nowy. Wadą jest ograniczony czas lotu i wznoszenie się jedynie na wysokość 13 tys. kilometrów. Najprawdopodobniej kryzys światowy zmusił NASA jak i inne formy do weryfikacji swoich projektów. Co prawda realizatorzy tej koncepcji zwracają uwagę że samo zamknięcie projektu będzie kosztować tyle co jego zakończenie, więc z ekonomicznego punktu widzenia nie ma sensu przerywać projektu SOFIA.
Na koniec kilka słów przypomnienia dlaczego tak ważne są obserwacje w zakresie podczerwieni. Promieniowanie to pozwala na obserwacje obłoków molekularnych oraz materii, której w zakresie promieniowania widzialnego nie można zaobserwować. Ponadto obiekty znajdujące się daleko w skalach kosmicznych mają widmo tak znacznie przesunięte w kierunku fal długich, że można je obserwować jedynie w podczerwieni. Obserwacje takie mogą umożliwić wyjaśnienie natury ciemnej materii i ciemnej energii. Dzięki nim można dokonywać analizy procesów zachodzących w obłokach gazowych w których rodzą się młode gwiazdy lub obiekty, które nigdy gwiazdami nie będą czy tez powstawania planet w kosmosie. Astronomia podczerwona stosowana jest tez do badania naszego Układu Słonecznego w tym obecnie przejmującego największe zainteresowanie - Marsa. Uważa się że najważniejszą obecnie cząstką jest woda. Dzięki niej można będzie zrozumieć wiele procesów w przestrzeni kosmicznej. A badanie jej na planetach naszego układu pozwoli zrozumieć jej obecność w procesach zachodzących na planetach. A to tylko nieliczne z aspektów astronomii podczerwonej.
SOFIA (SOFIA (ang. Stratospheric Observatory For Infrared Astronomy), Stratosferyczne Obserwatorium Astronomii Podczerwonej) to samoloty Boeing 747 wyposażony w 23-t, 2,5-metrowy teleskop podczerwieni. Samolot został zaprojektowany do lotu na wysokości 13 kilometrów - powyżej 99% pary wodnej w atmosferze Ziemi, która pochłania promieniowanie podczerwone.
