Poniżej przedstawiamy kalendarz zjawisk astronomicznych na miesiąc sierpień. Na naszym niebie od zeszłego miesiąca gości kometa 22P/Kopff. Szczególnie w pierwszej dekadzie miesiąca znajdą się dogodne warunki obserwacyjne gdyż nie będzie przeszkadzał na Księżyc swoim intensywnym światłem.

Zapraszamy wszystkich do obserwacji Perseidów, najsłynniejszego roju meteorów. Czy w tym roku sprawi nam niespodziankę i jak wielką, zobaczymy. Co prawda maksimum wypada w środku dnia wg. naszego czasu, ale zarówno noc przed maksimum i noc po nim powinna być szczególnie obfita w meteory.

---

Słońce

W sierpniu deklinacja Słońca nadal maleje, w związku z czym dni są coraz krótsze. W Warszawie 1 sierpnia Słońce wschodzi o 2^h57^m, zachodzi o 18^h27^m, a 31 sierpnia wschodzi o 3^h46^m, zachodzi o 17^h26^m.

W sierpniu Słońce wstępuje w znak Panny.

6 sierpnia wystąpi półcieniowe zaćmienie Księżyca, widoczne w Polsce.

Księżyc

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w drugiej połowie sierpnia, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: pełnia 6^d00^h54^m, ostatnia kwadra 13^d18^h55^m, nów 20^d10^h02^m i pierwsza kwadra 27^d11^h42^m. W apogeum Księżyc znajdzie się 4^d00^h43^m, w perygeum 19^d04^h54^m i ponownie w apogeum 31^d11^h05^m.

Planety, planety karłowate
i planetoidy

Merkury znajduje się na niebie w pobliżu Słońca i jest niewidoczny.

Wenus widoczna jest nad ranem na wschodnim niebie, na godzinę przed wschodem Słońca osiągając wysokość 21° nad horyzontem, praktycznie nie zmieniającą się w ciągu miesiąca.

Również nad ranem, lecz znacznie wyżej, możemy obserwować Marsa, świecącego w gwiazdozbiorze Byka z jasnością +1,0^m. Dostrzeżenie przez teleskop jakichkolwiek szczegółów na tarczy planety, o średnicy jedynie 6'', jest praktycznie niemożliwe, można jednak z łatwością dostrzec jej fazę, osiągającą pod koniec miesiąca wartość jedynie 89%.

Jowisz widoczny jest przez całą noc w gwiazdozbiorze Koziorożca, osiągając największą w 2009 r. jasność -2,9^m. W związku z przebywaniem planety w opozycji również średnica tarczy Jowisza osiąga największą w bieżącym roku wartość równą 49'', co ułatwi teleskopowe obserwacje szczegółów w atmosferze planety oraz zjawisk w układzie jej największych księżyców. Przez większe teleskopy amatorskie można będzie dostrzec tarcze księżyców galileuszowych Jowisza: Io (1,25''), Europy (1,07''), Ganimedesa (1,80'') i Callisto (1,64'').

Saturn zachodzi niedługo po zachodzie Słońca i jego obserwacja jest praktycznie niemożliwa.

Sierpień jest bardzo dobrym miesiącem do obserwacji Urana (5,7^m) i Neptuna (7,8^m) w związku z ich przebywaniem w pobliżu opozycji. Do dostrzeżenia tarcz obu planet (o średnicach odpowiednio 3,7'' i 2,3'') niezbędny jest teleskop o średnicy przynajmniej 10 cm i powiększeniu 100×.

Warunki wieczornej widzialności planety karłowatej (134340) Pluton w porównaniu z lipcem praktycznie nie ulegają zmianie.

W sierpniu w pobliżu opozycji nadal nie znajduje się żadna jasna planetoida.

Komety

W sierpniu przez całą noc w gwiazdozbiorze Wodnika będzie można przy pomocy lornetek obserwować kometę krótkookre­sową 22P/Kopff, która w czasie górowania około lokalnej północy będzie się wznosić się na wysokość prawie 30° nad horyzontem:

9 VIII: 22^h58,7^m, -11°40', 8,8^m; 19 VIII: 22^h54,4^m, -12°59', 9,1^m; 29 VIII: 22^h48,7^m, -14°13', 9,5^m. Przewidywana średnica głowy komety wynosi 11', czyli około jedna trzecia średnicy tarczy Księżyca.

Należy pamiętać, że położenie komety, a zwłaszcza jej jasność, mogą się nieco różnić od przewidywanych. Zaleca się podejmować próby jej dostrzeżenia z dala od miasta, najlepiej w okresie nowiu Księżyca, czyli o północy około 20 sierpnia.

Meteory

Od 17 lipca do 24 sierpnia promieniują słynne Perseidy (PER), rój związany z kometą 109P/Swift-Tuttle, o najbardziej regularnej corocznej aktywności. Model struktury strumienia przewiduje w tym roku wystąpienie głównego maksimum 12 sierpnia w godzinach 17.30-20.00. W tym okresie radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Perseusza i ma współrzędne: α = 3^h09^m, δ = +59°. Tegorocznym obserwacjom Perseidów będzie przeszkadzał Księżyc przed ostatnią kwadrą.

W okresie od 3 do 25 sierpnia możemy także obserwować bardzo wolne meteory z roju kappa-Cygnidów (KCG). Maksimum aktywności roju przypada 17 sierpnia. Współrzędne radiantu wynoszą: α = 19^h04^m, δ +59°. Rój jest mało aktywny, mało znany i wymaga obserwacji. W tegorocznych obserwacjach nie będzie przeszkadzał zmierzający do nowiu Księżyc.

W okresie od 25 sierpnia do 8 września możemy także obserwować bardzo szybkie meteory z roju alfa-Aurigidów (AUR). Maksimum aktywności roju przypada 1 września o godzinie 1:00. Współrzędne radiantu wynoszą: α = 5^h36^m, δ = +42°. Rój jest mało aktywny, jednak w latach 1935, 1986 i 1994 zaobserwowano jego nagłe, nieoczekiwane deszcze. Zaleca się prowadzić obserwacje tego roju po północy z 31 sierpnia na 1 września, oczywiście już po zachodzie zbliżającego się do pełni Księżyca.

* * *

1^d21^h41^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

4^d19^h

Minimalna libracja Księżyca (0,2°) w kierunku Oceanus Procellarum (zacieniony).

6^d

Częściowe półcieniowe zaćmienie Księżyca, widoczne w Europie (z wyjątkiem części wschodniej), Afryce, Ameryce Południowej, na całym Atlantyku i na Antarktydzie; we wschodniej części Ameryki Północnej i we wschodniej części Pacyfiku przy wschodzie Księżyca, oraz w Europie wschodniej, zachodniej części Azji i Oceanie Indyjskim przy zachodzie Księżyca. Przebieg zaćmienia: początek zaćmienia półcieniowego: 23^h01^m (5 sierpnia), maksimum zaćmienia: 0^h39^m, koniec zaćmienia półcieniowego: 2^h17^m. Zaćmienie widoczne w Polsce przy zachodzie Księżyca.

6^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Vir (12^h38,5^m, +6°59') osiąga maksimum jasności (6,9^m)

6^d19^h

Złączenie Jowisza z Księżycem w odl. 2°.

7^d00^h

Złączenie Neptuna z Księżycem w odl. 2°.

8^d22^h09^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa U Oph osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,6^m

8^d23^h36^m

Gwiazda zmienna η Aql (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

9^d14^h

Złączenie Urana z Księżycem w odl. 4°.

12^d07^h

Maksymalna libracja Księżyca (9,5°) w kierunku krateru Schickard (oświetlony).

14^d20^h

Jowisz w opozycji do Słońca.

16^d02^h

Złączenie Marsa z Księżycem w odl. 3°.

17^d01^h

Neptun w opozycji do Słońca.

17^d06^h

Złączenie Merkurego z Saturnem w odl. 3°.

17^d21^h

Złączenie Wenus z Księżycem w odl. 0,7°.

18^d

Gwiazda zmienna długookresowa R And (0^h24,0^m, +38°35') osiąga maksimum jasności (6,9^m)

18^d00^h03^m

Gwiazda zmienna δ Cep (cefeida) osiąga maksimum jasności (3,5^m)

18^d19^h

Minimalna libracja Księżyca (0,6°) w kierunku Sinus Iridium (oświetlona).

19^d

Gwiazda zmienna długookresowa T Aqr (20^h49,9^m, -5°09') osiąga maksimum jasności (7,7^m).

21^d00^h20^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa 1143 Cyg osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 5,9^m do 6,4^m

22^d01^h

Złączenie Saturna z Księżycem w odl. 7°.

22^d07^h

Złączenie Merkurego z Księżycem w odl. 3°.

22^d22^h37^m

Gwiazda zmienna zaćmieniowa Algol (β Per) osiąga minimum jasności. Jasność gwiazdy spada od 2,1^m do 3,4^m

22^d23^h41^m

Słońce wstępuje w znak Panny, jego długość ekliptyczna wynosi wtedy 150°.

24^d16^h

Merkury w maksymalnej elongacji zachodniej od Słońca w odległości 27°.

25^d01^h

Maksymalna libracja Księżyca (9,9°) w kierunku Mare Humboldtianum (oświetlone).

28^d

Gwiazda zmienna długookresowa R Cnc (8^h16,6^m, +11°44') osiąga maksimum jasności (6,8^m)

UWAGA:

Momenty wszystkich zjawisk podane są w czasie uniwersalnym UT (Greenwich).

Aby otrzymać datę w obowiązującym w sierpniu w Polsce „czasie letnim”, należy dodać 2 godziny.

Momenty złączeń planet z Księżycem podane są dla współrzędnych Warszawy. Dla każdego złączenia podano momenty największego zbliżenia obiektów na niebie. Podane są wszystkie złączenia, nie tylko widoczne w Polsce.

Współrzędne równikowe podane są dla Epoki 2000.0.

Opr. Tomasz Ściężor Więcej szczegółów na stronie Uranii