Partnerzy

Astro-Miejsca


URANIA

astroturystyka

100 lat IAU

IAU

Centrum Nauki Kepler

Planetarium Wenus

ERC

Centrum Nauk Przyrodniczych

Orion,serwis,astronomii,PTA

POLSA

Astronomia Nova

Astronarium

forum astronomiczne

IPCN

Portal AstroNet

Puls Kosmosu

Forum Meteorytowe

kosmosnautaNET

kosmosnautaNET

Nauka w Polsce

astropolis

astromaniak

PTMA

PTR

heweliusz

heweliusz

ESA

Astronomers Without Borders

Hubble ESA

Space.com

Space Place

Instructables

Tu pełno nauki

Konkursy

Olimpiady Astronomiczne
Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej. Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej. Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim. Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii. Olimpiady Astronomiczne


Urania Postępy Astronomii - konkurs dla szkół


astrolabium

Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Zobacz szczegóły »

astrolabium

konkurs, astronomiczny

AstroSklepy

Serwis Astro - 30 lat AstroDoświadczenia!

Astro Schopy
 Firma ScopeDome

Planeta Oczu

Astrocentrum

Wszystko o Nas

Logo SA GW, autor Jacek Patka

Forum Astronomiczne PL


BOINC

Classroom

FB

Księżyc


Data: 29-9-2023 14:28:20

faza

Słońce

Na niebie


La Lune

Mapa Nieba

Stellarium Web

TheSkyLive

Położenie JWST
Where is WEBB


ARTEMIS
ARTEMIS-1


Położenie ISS
The current position of the ISS
tranzyty ISS


The current position of the ISS

Misja KEPLER

ZOONIVERSE odkrywanie planet

EPUP
5282 planet

Astropogoda

Pogoda


sat24, chmury, pogoda


wyładowania atmosferyczne


III Prawo Keplera




Czytelnia


dwumiesięcznik

Urania, numery archiwalne,przedwojenne

Light Pollution

M-WiFi

gwiazdy,zmienne,poradnik,gazeta,pdf,astronomia,pomiary

vademecum, miłośnika, astronomii, dwumiesięcznik, astronomia

astronomia amatorska

Astronautilius

KTW'

kreiner, ziemia i wszechświat

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Tomasz, Rożek

poradnik, miłośnika, astronomii, książka, Rudż, Przemysław

atlas, nieba, książka, astronomia

atlas, księżyca, książka, astronomia

Poradnik Miłośnika Astronomii

Mądre Książki

Teleskopy ESO pomogły w odkryciu największej grupy planet swobodnych

slowaKluczowe To zdjęcie przedstawia niewielki obszar nieba w kierunku obszaru zajmowanego przez Górny Skorpion i Wężownik. Przybliża niedawno odkrytą nieuczciwą planetę, co oznacza planetę, która nie krąży wokół gwiazdy, ale zamiast tego wędruje swobodnie samodzielnie. Nielegalna planeta to maleńka, jasnoczerwona kropka w samym środku obrazu.

Obraz powstał poprzez połączenie danych z instrumentu OmegaCam na teleskopie VLT Survey Telescope (VST) oraz z instrumentu VIRCAM na Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA), oba znajdujące się w Obserwatorium Paranal ESO w Chile. Obserwacje tymi i innymi instrumentami pomogły naukowcom odróżnić planety od gwiazd, brązowych karłów i innych obiektów w tym rejonie nieba.

Czaiące się daleko od oświetlającej je gwiazdy, planety zbłąkane normalnie byłyby niemożliwe do zobrazowania, ale wkrótce po uformowaniu emitują słabą poświatę, którą można wykryć za pomocą czułych kamer na potężnych teleskopach.

Źródło:
ESO/Miret-Roig et al.
Planety swobodne to nieuchwytne obiekty kosmiczne o masach porównywalnych z masami planet w Układzie Słonecznym, ale nie krążące wokół żadnej gwiazdy, a zamiast tego wędrujące swobodnie na własną rękę. Do tej pory nie znano wiele takich obiektów, ale zespół astronomów wykorzystujący dane z kilku teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) oraz z innych obserwatoriów, właśnie odkrył co najmniej 70 nowych planet swobodnych w naszej galaktyce. Jest to największa grupa planet swobodnych odkryta do tej pory, ważny krok w stronę zrozumienia pochodzenia i własności tych tajemniczych galaktycznych nomadów.

Teleskop ESO znalazł najbliższą parę supermasywnych czarnych dziur

slowaKluczowe Zbliżenie i szerokie widoki najbliższej pary supermasywnych czarnych dziur
To zdjęcie przedstawia zbliżenia (po lewej) i szerokie (po prawej) dwa jasne jądra galaktyk, z których każde zawiera supermasywną czarną dziurę, w NGC 7727, galaktyce znajdującej się 89 milionów lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Wodnika. Każde jądro składa się z gęstej grupy gwiazd z supermasywną czarną dziurą w centrum. Dwie czarne dziury znajdują się na kursie kolizyjnym i tworzą najbliższą parę supermasywnych czarnych dziur znalezionych do tej pory. Jest to również para z najmniejszą separacją między dwiema supermasywnymi czarnymi dziurami znalezioną do tej pory – obserwowaną w odległości zaledwie 1600 lat świetlnych na niebie.

Zdjęcie po lewej zostało wykonane za pomocą instrumentu MUSE na należącym do ESO teleskopie VLT (VLT) w Obserwatorium Paranal w Chile, podczas gdy zdjęcie po prawej zostało wykonane za pomocą należącego do ESO teleskopu do przeglądów VLT Survey Telescope.

Źródło:
ESO/Voggel i in.; Zespół ESO/VST ATLAS. Podziękowanie: Uniwersytet Durham/CASU/WFAU
Korzystając z należącego do Europejskiego Obsewratorium Południowego (ESO) teleskopu VLT, astronomowie odnaleźli najbliższą względem Ziemi parę supermasywnych czarnych dziur spośród kiedykolwiek zaobserwowanych. Oba obiekty mają również znacznie mniejszą separację niż jakakolwiek inna znana para supermasywnych czarnych dziur i ostatecznie połączą się w jedną olbrzymią czarną dziurę.

Fotografie największych planetoid w Układzie Słonecznym

42 planetoidy sfotografowane przez VLT

slowaKluczowe 42 planetoidy sfotografowane przez VLT (z podpisami)
Zdjęcie pokazuje 42 największe obiekty w pasie planetoid znajdującym się pomiędzy Marsem, a Jowiszem. Większość z nich ma rozmiary ponad 100 kilometrów. Dwa największe ciała, Ceres i Westa, mierzą około 940 i 520 kilometrów średnicy, a dwa najmniejsze, Urania i Ausonia, mają po około 90 kilometrów.
Zdjęcia planetpod zostały uzyskane przy pomocy instrumentu Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch (SPHERE) na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT).
Źródło: ESO/M. Kornmesser/Vernazza et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)
Korzystając z należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT w Chile astronomowie sfotografowali 42 z największych obiektów w pasie planetoid znajdującym się pomiędzy Marsem, a Jowiszem. Nigdy dotąd nie udało się uzyskać tak wyraźnych obrazów dla tak dużej grupy asteroid. Obserwacje pokazują szeroki zakres dziwnych kształtów, od sferycznych do psiej kości, pomagając astronomom w poznawaniu początków planetoid w Układzie Słonecznym.

Nadchodzi astronomiczna jesień - początek w środę wieczorem

astronomiczna jesień W środę początek astronomicznej jesieniW tym roku astronomiczną jesień przywitamy w środę 22 września o godzinie 21.21, bowiem wtedy Słońce przejdzie przez tzw. punkt Wagi. W tym dniu następuje też równonoc jesienna.

ESO uzyskało najlepsze zdjęcia nietypowej planetoidy o kształcie psiej kości

slowaKluczowe Planetoida Kleopatra pod różnymi kątami
11 zdjęć planetoidy Kleopatra widzianej pod różnymi kątami w trakcie jej rotacji. Fotografie zostały uzyskane w różnych momentach czasu od 2017 do 2019 roku przy pomocy instrumentu Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch (SPHERE) na teleskopie VLT należącym do ESO.

Kleopatra krąży wokół Słońca w pasie planetoid pomiędzy Marsem a Jowiszem. Astronomowie nazywają ją "planetoidą psiej kości" od chwili, gdy obserwacje radarowe około 20 lat temu pokazały, że posiada dwa płaty połączone cienką "szyją".

Źródło:
ESO/Vernazza, Marchis et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)

Przy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego, zespół astronomów uzyskał najostrzejsze i najbardziej szczegółowe jak dotąd zdjęcia planetoidy Kleopatra. Obserwacje pozwoliły naukowcom bardziej precyzyjnie określić trójwymiarowy kształt i masę tej nietypowej planetoidy (asteroidy), która przypomina psią kość. Wyniki dostarczają wskazówek na temat tego w jaki sposób uformowała się ta asteroida i jej dwa księżyce.

Galaktyczne fajerwerki: nowe zdjęcia z ESO pokazują oszałamiające cechy pobliskich galaktyk

slowaKluczowe Pięć galaktyk widzianych za pomocą MUSE na VLT ESO przy kilku długościach fali światła
To zdjęcie łączy obserwacje pobliskich galaktyk NGC 1300, NGC 1087, NGC 3627 (u góry, od lewej do prawej), NGC 4254 i NGC 4303 (na dole, od lewej do prawej) wykonane za pomocą Multi-Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) na Bardzo Duży Teleskop ESO (VLT). Każdy pojedynczy obraz jest kombinacją obserwacji przeprowadzonych przy różnych długościach fal światła w celu mapowania populacji gwiazd i ciepłego gazu. Złote poświaty odpowiadają głównie obłokom zjonizowanego wodoru, tlenu i siarki, oznaczając obecność nowo narodzonych gwiazd, podczas gdy niebieskawe obszary w tle ujawniają rozmieszczenie nieco starszych gwiazd.

Zdjęcia zostały wykonane w ramach projektu Physics at High Angular Resolution in Near GalaxieS (PHANGS), który prowadzi obserwacje w wysokiej rozdzielczości pobliskich galaktyk za pomocą teleskopów działających w całym spektrum elektromagnetycznym.
Źródło: ESO/PHANGS
Zespół astronomów opublikował nowe obserwacje pobliskich galaktyk, które przypominają kolorowe kosmiczne fajerwerki. Zdjęcia uzyskane przy pomocy należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT pokazują różne składniki galaktyk w wyraźnych kolorach, pozwalając astronomom na dokładne określenie lokalizacji młodych gwiazd i gazu, który rozgrzewają wokół siebie. Łącząc nowe obserwacje z danymi z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w której ESO jest partnerem, grupa badawcza pomaga w rzuceniu nowego światła na czynniki powodujące powstawanie gwiazd z gazu.

Połączenie czarnej dziury z gwiazdą neutronową

Naukowcy - świadkami połączenia czarnej dziury z gwiazdą neutronową

czarna dziura i gwiazda neutronowa Artystyczna wizja połączenia się czarnej dziury i gwiazdy neutronowej. Źródło: Carl Knox, OzGrav, Uniwersytet w Swinburne.Dzięki falom grawitacyjnym naukowcom udało się po raz pierwszy zarejestrować sygnał od kosmicznej katastrofy, w której czarna dziura połyka gwiazdę neutronową. W badaniach, których wyniki ogłoszono we wtorek, uczestniczyli m.in. naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Rozwiązano zagadkę osłabienia blasku Betelgezy

slowaKluczowe Powierzchnia Betelgeuse przed i podczas wielkiego ściemniania w latach 2019-2020
Źródło:
ESO/M. Montargès et al.
Gdy Betelgeza, jasna pomarańczowa gwiazda w konstelacji Oriona, stała się w widoczny sposób ciemniejsza pod koniec 2019 i na początku 2020 roku, zadziwiło to społeczność astronomiczną. Zespół astronomów opublikował nowe zdjęcia powierzchni gwiazdy, wykonane przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT, które wyraźnie pokazują, w jaki sposób zmieniła się jasność obiektu. Nowe badania wskazują, że gwiazd została częściowo przesłonięta przez obłok pyłu. To odkrycie rozwiązuje zagadkę „Wielkiego Pociemnienia” Betelgezy.

W Chorzowie rozpoczyna się 64. Olimpiada Astronomiczna

Planetarium Śląskie,Olimpiada astronomiczna Pomnik Mikołaja Kopernika przez Planetarium ŚląskimDwudziestu młodych miłośników astronomii weźmie udział w finale 64. Olimpiady Astronomicznej, która rozpoczyna się w Chorzowie – poinformował w piątek rzecznik Planetarium Śląskiego Jarosław Juszkiewicz. Ogłoszenie wyników nastąpi w niedzielę.

Pierwsza międzygwiazdowa kometa może być najbardziej pierwotną

slowaKluczowe Zdjęcie międzygwiazdowej komety 2I/Borisov wykonane przez VLT
Zdjęcie zostało uzyskane przy pomocy instrumentu FORS2 na należącym do ESO teleskopie VLT, pod koniec 2019 r., gdy kometa 2I/Borisov przeszła blisko Słońca.
Ponieważ kometa podróżowała z karkołomną prędkością, około 175 000 km/hm gwiazdy tła wydają się świetlnymi liniami, bowiem teleskop śledził trajektorię komety. Kolory widoczne w tych liniach nadają fotografii trochę stylu disco, a są wynikiem połączenia obserwacji w różnych pasmach, które pokazano poszczególnymi barwami.
Źródło:ESO/O. Hainaut
Nowe obserwacje z należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT wskazują, że kometa 2I/Borisov, która jest dopiero drugim, niedawno wykrytym międzygwiezdnym przybyszem do naszego Układu Słonecznego, jest jedną z najbardziej pierwotnych dotąd zaobserwowanych. Astronomowie przypuszczają, że kometa prawdopodobnie nigdy nie przeszła blisko gwiazdy, a więc jest niezaburzonym reliktem z obłoku gazu i pyłu, z którego się uformowała

Nowy teleskop w Obserwatorium La Silla dołączył do ochrony Ziemi przed ryzykiem od planetoid

slowaKluczowe The Test-Bed Telescope 2 with other La Silla telescopes in the background
The open dome of the European Space Agency's Test-Bed Telescope 2 stands out against its fellow telescopes at ESO’s La Silla Observatory in Chile. The Test-Bed Telescope 2 joins its partner Test-Bed Telescope 1, located at ESA’s deep-space ground station at Cebreros in Spain, scanning the sky for near-Earth objects. The project acts as a technology demonstrator for ESA’s planned ‘Flyeye’ telescope network.
The domes of ESO's 0.5 m and the Danish 0.5 m telescopes are visible in the background of this image.
Źródło:F. Ocaña/J. Isabel/Quasar SR
W Obserwatorium La Silla (należącym do ESO) rozpoczął działanie teleskop Test-Bed Telescope 2 (TBT2), należący do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), będący demonstracją technologii stanowiącej element ogólnoświatowych wysiłków w skanowaniu i identyfikowaniu obiektów bliskich Ziemi. Pracując wspólnie z teleskopem partnerskim na półkuli północnej, TBT2 będzie bacznie obserwować niebo w poszukiwaniu planetoid (asteroid), które mogą rodzić ryzyko dla Ziemi, przy okazji testując sprzęt i oprogramowanie dla przyszłej sieci teleskopów.

Odkryto ciężkie pierwiastki w formie gazowej w kometach w Układzie Słonecznym i spoza niego

slowaKluczowe Detekcja ciężkich metali w atmosferze komety C/2016 R2
Obrazek ilustruje detekcję ciężkich metali: żelaza (fe) i niklu (N) w atmosferze komety. Jest to wskazane przez widmo śiatła C/2016 R2 (PANSTARRS) w lewym górnym rogu, nałożone na rzeczywiste zdjęcie komety uzyskane teleskopem SPECULOOS w Obserwatorium Paranal. Każdy pik w widmie odpowiada różym pierwiastkom. Żelazo i nikiel zaznaczono odpowiednio niebieskimi i pomarańczowymi znacznikami. Widma takie jak to możliwe są do uzyskania dzięki instrumentowi UVES na należącym do ESO teleskopie VLT. UVES to spektrograf wysokiej rozdzielczości, który rozdziela linie tak bardzo, że można je zidentyfikować pojedynczo. Dodatkowo UVES jest czuły aż do fali o dłguości 300 nm. Większość ważnych linii żelaza i niklu znajduje się na falach o długości około 350 nm, co oznacza, że możliwości UVES były kluczowe w dokonaniu opisywanego odkrycia.
Źródło: ESO/L. Calçada, SPECULOOS Team/E. Jehin, Manfroid et al.
Nowe badania przeprowadzone przez belgijski zespół naukowców, wykorzystujące dane z należącego do ESO teleskopu VLT, pokazały, że żelazo i nikiel występują w atmosferach komet w Układzie Słonecznym, nawet tych znajdujących się daleko od Słońca. Niezależnie badania polskiej grupy, która także używała danych z ESO, raportują, że nikiel w stanie gazowym jest także obecny w lodowej komecie międzygwiazdowej 2I/Borisov. Po raz pierwszy ciężkie metale, zwykle związane z gorącymi środowiskami, znaleziono w zimnych atmosferach odległych komet.

Międzynarodowy konkurs rysunkowy „Strażników Ciemnego Nieba”

slowaKluczowe logo Dark Sky Rangers, Żródło: Dark Sky RangersRozpoczął się nabór prac do międzynarodowego konkursu rysunkowego „Strażników Ciemnego Nieba” (ang. „Dark Skies Rangers Drawing”) dla uczniów w wieku od 5 do 10 lat.

Mistrzowie Klubów Młodego Odkrywcy Centrum Nauki Kopernik

mistrozwie KMO Mistrzowie Klubów Młodego Odkrywcy Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Laureaci konkursu CNK w 2021 rokuKMO to już klub naukowców z tradycjami. Zrzesza kilkadziesiąt klubów z całego kraju pod skrzydłami Centrum Nauki Kopernik. Przez szereg lat działania wykształciło się na nim wiele pokoleń i poszło w świat rozwijać widzę ludzkości.

Trwają przygotowania do 7. edycji zawodów ERC

... chęć udziału zgłosiło blisko 100 drużyn

slowaKluczowe W miniony poniedziałek 15 marca 2021 roku dobiegł końca wydłużony przez nas termin nadsyłania zgłoszeń do udziału w tegorocznej edycji European Rover Challenge. Już wiemy, że będzie ona wyjątkowa, gdyż otrzymaliśmy zgłoszenia od uczestników z 6 kontynentów!
Do startu w tegorocznej edycji eventu ERC zgłosiło się 58 drużyn, które wezmą udział w trybie stacjonarnym OnSite oraz 38 zespołów, które wystartują hybrydowo w trybie Remote.
Źródło: ERC
Blisko 100 drużyn z 6 kontynentów potwierdziło chęć udziału w zawodach European Rover Challenge. Siódma edycja zawodów rozgrywanych w ramach ERC Space and Robotics Event 2021 odbędzie się w dniach 10–12 września w Kielcach.

Astronomowie uzyskali obraz pól magnetycznych na obrzeżu czarnej dziury w M87

Astronomowie uzyskali obraz pól magnetycznych na obrzeżu czarnej dziury w M87 Obraz z ALMA dżetu w M87 w świetle spolaryzowanym
Zdjęcie pokazuje widok dżetu w galaktyce Messier 87 (M87) w świetle spolaryzowanym. uzyskano je przy pomocy działającej w Chile sieci Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w której ESO jest partnerem. Obraz pokazuje fragment dżetu o rozmiarze 6000 lat świetlnych, bliżej centrum galaktyki. Linie wskazują orientację polaryzacji, co ma związem z polem magnetycznym na sfotografowanym obszarze. Ten obraz z ALMA daje nam wskazówki jak wygląda struktura pola magnetycznego wzdłuż dżetu.
Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Goddi et al.

W ramach współpracy o nazwie Teleskop Horyzontu Zdarzeń (Event Horizon Telescope, EHT), która uzyskała pierwsze w historii zdjęcie czarnej dziury, zaprezentowano dzisiaj nowy widok masywnego obiektu w centrum galaktyki Messier 87 (M87): jak wygląda w świetle spolaryzowanym. Po raz pierwszy astronomom udało się zmierzyć polaryzację, która jest sygnaturą pól magnetycznych, tak blisko brzegu czarnej dziury. Obserwacje są kluczowe dla wyjaśnienia w jaki sposób oddalona od nas o 55 milionów lat świetlnych galaktyka M87 jest w stanie wystrzeliwać energetyczne dżety ze swojego jądra.

Kwazar na końcu Wszechświata

Odkryto najdalszy kwazar z potężnymi dżetami radiowymi

ESO,kwazar P172+18 Artystyczny obraz kwazara P172+18
Wizja artystyczna pokazuje jak mogą wyglądać odległy kwazar P172+18 i jego radiowe dżety. Jak dotąd (początek 2021 roku) jest to najdalszy znaleziony kwazar z radiowymi dżetami. Został zbadany przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT. Jest tak odległy, że światło od niego musi podróżować przez około 13 miliardów lat aby do nas dotrzeć: widzimy go takim, jaki był w czasach, gdy Wszechświat miał zaledwie około 780 milionów lat.
Źródło: ESO/M. Kornmesser
Przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego astronomowie odkryli i szczegółowo zbadali najdalsze jak dotąd źródło emisji radiowej. Źródłem tym jest „radiowo głośny” kwazar – jasny obiekt z potężnymi dżetami emitującymi na falach radiowych – który jest tak daleko, że światło potrzebuje 13 miliardów lat, aby dotrzeć do nas. Odkrycie może dostarczyć ważnych wskazówek pomocnych astronomom w zrozumieniu wczesnego Wszechświata.

Zagadkowy układ

Zagadkowy układ sześciu rytmicznie poruszających się egzoplanet rzuca wyzwanie teoriom powstawania planet

slowaKluczowe Artystyczna wizja systemu planetarnego TOI-178. Artystyczne wyobrażenie pokazuje widok z planety w układzie TOI-178 krążącej najdalej od gwiazdy. Nowe badania Adriena Leleu i współpracowników, przy pomocy kilku teleskopów, w tym Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) należącego do ESO, ujawniły, że system posiada sześć egzoplanet i że wszystkie z nich oprócz najbliższej względem gwiazdy są zablokowane w rzadkim rytmie w swoich ruchach po orbitach.

Ale podczas gdy ruch orbitalny w systemie jest w harmonii, fizyczne własności planet są znacznie bardziej nieuporządkowane, ze znaczącymi odchyleniami w gęstości pomiędzy planetami. Ten kontrast stanowi wyzwane dla stronomów w zrozumieniu jak powstają i ewoluują planety.

Wizja artystyczna jest oprata na znanych parametrach fizycznych planet i gwiazdy oraz używa wielkiej bazy danych obiektów we Wszechświecie.

Źródło:
ESO/L. Calçada/spaceengine.org
Wykorzystując różne teleskopy, w tym Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), astronomowie odkryli system złożony z sześciu egzoplanet, z których pięć jest zablokowanych w rzadkim rytmie wokół ich gwiazdy centralnej. Badacze przypuszczają, że układ ten może dostarczyć wskazówek dotyczących tego, w jaki sposób tworzą się i ewoluują planety, w tym planety w Układzie Słonecznym.

Mniej zagadkowe początki "pyłowych gigantów"

ALMA ALMA - Widok obserwatorium w roku 2012. Źródło: WikiPediaJuż w młodym Wszechświecie powstały tysiące ogromnych galaktyk, bogatych w gwiazdy i pył. Dla astronomów ich badania były prawdziwym wyzwaniem. Naukowcy m.in. z NCBJ badając 300 odległych, zapylonych galaktyk, wykrytych za pomocą urządzenia ALMA rzucili nowe światło na procesy fizyczne związane z wytwarzaniem pyłu, metali i gwiazd w ewolucji galaktyk.

Układ Słoneczny mógł powstawać w dwóch etapach

Układ Słoneczny Wizja artystyczna dysku protoplanetarnego. Źródło: WikiPediaMiędzynarodowy zespół badawczy z polskim udziałem zaproponował nową teorię powstawania Układu Słonecznego. Okazuje się, że nasz układ planetarny mógł we wczesnej fazie swojego tworzenia powstawać w dwóch etapach. Hipotezę przedstawiono na łamach najnowszego wydania czasopisma „Science”.

Rozpoczęła się astronomiczna zima

slowaKluczowe Astronomicznym symbolem zimy jest konstelacja Orion. Autor: Jacek Patka, Żagań, Poland, 13.01.2009r.Zima w ujęciu astronomicznym rozpoczyna się w momencie tzw. przesilenia zimowego, które przypada 21 grudnia. Ten okres roku, z uwagi na wczesne wieczory, może być dobrą okazją do spojrzenia na obiekty i zjawiska na niebie nad Polską.

Wielka koniunkcja gazowych olbrzymów Układu Słonecznego

Wielka,Koniunkcja,Joiwsz,Satrun,2020 Wielka Koniunkcja Jowisza i Saturna 21.12.2020 rok. Źródło: StellariumGazowe olbrzymy należą do najciekawszych planet do obserwacji na niebie. Saturn ma piękne pierścienie a Jowisz galerie księżyców i pasy oraz słynną Wielką Czerwoną Plamę. Do tej pory widzieliśmy je zawsze oddzielnie. W tym roku ich opozycje zeszły się w czasie. Już to wróżyło piękny układ tych planet względem Ziemi. Ale na grudzień 2020 szykowała się nie lada gradka. Wszystko za sprawą ustawienia tych planet i Ziemi. 21 grudnia o 19:27 UTC+1 planety zbliżyły się na nieco ponad 6’ (minut) kątowych do siebie. To spowodowało, że już od kilku dni dało się je zaobserwować w jednym polu widzenia większości amatorskich teleskopów, a w czasie kulminacji tej koniunkcji nawet te większe mogły pokazać dwie planety za jednym razem nawet przy sporym powiększeniu. Typowy amatorski teleskop podstawowe powiększenie ma w okolicach kilkudziesięciu razy (od 40 - 60 razy). Ale może ono dojść nawet do kilkuset razy przy większych aperturach (średnicach) i większych ogniskowych. Specjalistyczne okulary dają spore pole do popisu. A jasność obu bohaterów tegorocznego grudnia dała szanse na zobaczenie rzeczy, które widać raz na około 400 lat.

Najnowsza mapa nieba z misji kosmicznej Gaia

Droga Mleczna,GAJA Na ilustracji: Widok z sondy Gaia na naszą Drogę Mleczną i sąsiednie galaktyki, oparty na pomiarach blisko 1,7 mld gwiazd. Źródło: ESA/Gaia/DPACEuropejska Agencja Kosmiczna opublikowała najnowszą mapę nieba stworzoną na podstawie danych misji Gaia. Niezwykle precyzyjna mapa zawiera szczegółowe dane o niemal 2 miliardach gwiazd naszej Galaktyki, a na dysku zajmuje aż 1 petabajt. W pracach misji uczestniczą astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego - informuje uczelnia.

Szybkie błyski radiowe w naszej galaktyce

Astronomowie zarejestrowali kolejne szybkie błyski radiowe w naszej galaktyce

magnetar,GRB 24 maja 2020 cztery europejskie teleskopy prowadziły wspólne obserwacje, aby zrozumieć pochodzenie tajemniczych błysków radiowych. Odebrano wtedy krótkoczasowy wybuch aktywności od jednego z magnetarów, bardzo gęstych obiektów posiadających ekstremalnie silne pole magnetyczne. (Autor: Danielle Futselaar, artsource.nl)Kolejne dwa szybkie błyski radiowe zarejestrował międzynarodowy zespół naukowców. Ich źródłem jest magnetar, czyli gwiazda neutronowa o potężnym polu magnetycznym, położna w naszej Galaktyce. W badaniach uczestniczył radioteleskop z podtoruńskich Piwnic.

Gwiazdy i czaszki: nowe zdjęcie ESO ukazuje straszliwą mgławicę

Skull Nebula New ESO’s VLT image of the Skull Nebula. Źródło:
ESO
Ta zwiewna pozostałość po od dawna umarłej gwieździe, wtulona w brzuch Wieloryba, wykazuje podobieństwo do czaszki unoszącej się w przestrzeni. Mgławica Czaszka została sfotografowana w niesamowitych szczegółach przez Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do ESO i jest widoczna w pięknych, przekrwionych kolorach. Jest to pierwsza znana mgławica planetarna mająca związek z parą blisko związanych gwiazd, okrążanych przez trzecią gwiazdę.

Dziesięć bliskich przelotów NEO

NEO W dniach 12 – 21 października przestrzeń wokół Ziemi naruszyło aż dziesięć małych obiektów. Te obiekty otrzymały oznaczenia 2020 TS1, 2020 TD7, 2020 TK7, 2020 UE, 2020 TG6, 2020 TE6, 2020 UX, 2020 TF6, 2020 UA i 2020 UY.W dniach 12 – 21 października przestrzeń wokół Ziemi naruszyło aż dziesięć małych obiektów. Te obiekty otrzymały oznaczenia 2020 TS1, 2020 TD7, 2020 TK7, 2020 UE, 2020 TG6, 2020 TE6, 2020 UX, 2020 TF6, 2020 UA i 2020 UY.

Nagroda Nobla z fizyki 2020 przyznana za badania z użyciem teleskopów ESO dotyczące supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej

czarna dziura,black hole,Nobel Orbity gwiazd wokół czarnej dziury w sercu Drogi Mlecznej
Symulacja pokazuje orbity gwiazd bardzo blisko supermasywnej czarnej dziury w sercu Drogi Mlecznej. Jedna z tych gwiazd, nazwana S2, krąży po orbicie z okresem 16 lat i przeszła bardzo blisko czarnej dziury w maju 2018 r. Jest to idealne laboratorium do testowania fizyki grawitacji, a w szczególności ogólnej teorii względności Einsteina.

Źródło:
ESO/L. Calçada/spaceengine.org
Reinhard Genzel oraz Andrea Ghez otrzymali wspólnie Nagrodę Nobla z fizyki 2020 za badania dotyczące supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* w centrum naszej galaktyki. Genzel, Dyrektor Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics w Niemczech, wraz ze swoim zespołem, prowadził obserwacje Sagittarius A* przez blisko 30 lat, korzystając z armady instrumentów na teleskopach Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO).

O tym, jak doszło do spotkania dwóch odmiennych czarnych dziur

slowaKluczowe Jak doszło do zderzenia dwóch czarnych dziur o różnych masach? Od prawego górnego rogu do dolnego lewego: 1) faza układu podwójnego gwiazd, 2) faza wspólnej otoczki, gdzie czarna dziura - powstała z masywniejszej gwiazdy - znajduje się wewnątrz otoczki drugiej gwiazdy (czarnej dziury nie widać) 3) faza dwóch czarnych dziur, które dążą do połączenia. 4) Fale grawitacyjne towarzyszące połączeniu czarnych dziur. Fot: źródło: CAMK PAN, https://iopscience.iop.org/article/10.3847/2041-8213/abb5b5W kwietniu ub. r. zaobserwowano fale grawitacyjne świadczące o tym, że połączyły się dwie czarne dziury o znacznie różniących się od siebie masach. Zespół kierowany przez Polaków teraz wyjaśnił, jak to możliwe, że tak odmienne obiekty mogły być swoimi sąsiadami. I jak doszło do ich kosmicznego spotkania.

Teleskop ESO dostrzegł galaktyki uwięzione w sieci supermasywnej czarnej dziury

ESO,VLT Wizja artysty dotycząca sieci supermasywnej czarnej dziury
Z pomocą Bardzo Dużego Teleskopu ESO (VLT) astronomowie odkryli sześć galaktyk leżących wokół supermasywnej czarnej dziury, po raz pierwszy tak bliskie zgrupowanie zaobserwowano w ciągu pierwszego miliarda lat wszechświata. Impresja artysty ukazuje centralną czarną dziurę i galaktyki uwięzione w jej sieci gazowej. Czarna dziura, która wraz z dyskiem wokół niej jest znana jako kwazar SDSS J103027.09 + 052455.0, świeci jasno, pochłaniając otaczającą ją materię.
Źródło: ESO/L. Calçada
Przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT astronomowie odkryli sześć galaktyk znajdujących się wokół supermasywnej czarnej dziury, gdy Wszechświat miał mniej niż miliard lat. Po raz pierwszy tego typu zgrupowanie zostało zaobserwowane tak wcześnie po Wielkim Wybuchu. Wyniki badań pomogą nam lepiej zrozumieć, w jaki sposób supermasywne czarne dziury, z których jedna rezyduje w centrum Drugo Mlecznej, formowały się i tak szybko rosły do swoich gigantycznych rozmiarów. Rezultat wspiera teorię, że czarne dziury rosną szybko w wielkich strukturach przypominających sieć, które zawierają mnóstwo zasilającego je gazu.

Na Wenus dostrzeżono prawdopodobny znacznik życia

ESO,fosforowodór Fosforowodór wykryty w atmosferze Wenus
Artystyczna wizualizacja pokazuje Wenus, naszą sąsiadkę w Układzie Słonecznym. Właśnie na Wenus naukowcy potwierdzili wykrycie cząsteczek fosforowodoru (fosfiny), którą symbolicznie pokazano na ilustracji. Cząsteczki zostały wykryte w wysokich chmurach na Wenus na podstawie danych z radioteleskopów James Clerk Maxwell Telescope oraz Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, w którym ESO jest partnerem.

Od dziesięcioleci astronomowie spekulowali czy w wysokich chmurach na Wenus może istnieć życie. Detekcja fosforowodoru może wskazywać na takie pozaziemskie "powietrzne" organizmy.

Źródło:
ESO/M. Kornmesser/L. Calçada & NASA/JPL/Caltech
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił dzisiaj odkrycie w chmurach na Wenus rzadkiej cząsteczki: fosforowodoru (fosfiny). W przypadku Ziemi gaz ten jest wytwarzany jedynie przemysłowo oraz przez mikroby, które rozwijają się w środowisku beztlenowym. Astronomowie spekulowali od dziesięcioleci, że wysokie chmury na Wenus mogą być domem dla mikroorganizmów, które mogłyby unosić się swobodnie nad wypaloną powierzchnią, tolerujących bardzo wysoką kwasowość. Wykrycie fosforowodoru może wskazywać na tego typu pozaziemskie "powietrzne" życie.

Dzięki falom grawitacyjnym odkryto niezwykłą populację czarnych dziur

GW190521 Artystyczna interpretacja koalescencji układu podwójnego czarnych dziur odpowiedzialnego za sygnał GW190521. Czasoprzestrzeń, przedstawiona jako siatka, na którą nałożony jest obraz kosmosu, jest zniekształcona przez falę GW190521. Mniejsze turkusowe i pomarańczowe siatki reprezentują efekty „wleczenia” wywołane obrotem czarnych dziur wokół własnych osi. Oszacowane kierunki osi obrotu są oznaczone kolorowymi strzałkami. Wybrane kosmiczne tło sugeruje gromadę gwiazdową, jako jedno z możliwych miejsc, w którym mógł znajdować się układ GW190521.

Grafika / animacja: Raúl Rubio / grupa Virgo Valencia / The Virgo Collaboration
Międzynarodowa grupa badaczy wykryła fale grawitacyjne z układu dwóch czarnych dziur, które połączyły się, tworząc czarną dziurę 142 razy masywniejszą niż Słońce. Utworzony obiekt to najbardziej masywna czarna dziura, jaką wykryto za pomocą fal grawitacyjnych. W pracach uczestniczyli naukowcy z Polski.

Galaktyka jak pierścień

ALMA obserwuje najodleglejszą odpowiedniczkę Drogi Mlecznej
Galaktyka jest zniekształcona – wygląda na niebie jak pierścień

slowaKluczowe Soczewkowany widok SPT0418-47
Astronomowie korzystający z sieci ALMA, w której ESO jest partnerem, odkryli ekstremalnie odległą galaktykę, która wygląda zaskakująco podobnie do Drogi Mlecznej. Galaktyka SPT0418-47 jest grawitacyjnie soczewkowana przez inną pobliską galaktykę, przez co widać ją na niebie jako prawie idealny pierścień światła
Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Rizzo et al.
Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w którym Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) jest partnerem, odkryli niezwykle daleką i tym samym bardzo młodą galaktykę, która wygląda zaskakująco podobnie do Drogi Mlecznej. Galaktyka znajduje się tak daleko, że jej światło potrzebuje ponad 12 miliardów lat, aby dotrzeć do nas: widzimy ją w stadium, gdy Wszechświat miał zaledwie 1,4 miliarda lat. Obiekt jest zaskakująco niechaotyczny, co jest sprzeczne z teoriami, że wszystkie galaktyki we wczesnym Wszechświecie były turbulentne i niestabilne. To nieoczekiwane odkrycie stawia wyzwanie naszemu zrozumieniu tego, w jaki sposób powstają galaktyki i daje nowy wgląd w przeszłość Wszechświata.
29,297,651 unikalne wizyty