| EPUP |
| 5282 planet |
Planety swobodne to nieuchwytne obiekty kosmiczne o masach porównywalnych z masami planet w Układzie Słonecznym, ale nie krążące wokół żadnej gwiazdy, a zamiast tego wędrujące swobodnie na własną rękę. Do tej pory nie znano wiele takich obiektów, ale zespół astronomów wykorzystujący dane z kilku teleskopów Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) oraz z innych obserwatoriów, właśnie odkrył co najmniej 70 nowych planet swobodnych w naszej galaktyce. Jest to największa grupa planet swobodnych odkryta do tej pory, ważny krok w stronę zrozumienia pochodzenia i własności tych tajemniczych galaktycznych nomadów.
Korzystając z należącego do Europejskiego Obsewratorium Południowego (ESO) teleskopu VLT, astronomowie odnaleźli najbliższą względem Ziemi parę supermasywnych czarnych dziur spośród kiedykolwiek zaobserwowanych. Oba obiekty mają również znacznie mniejszą separację niż jakakolwiek inna znana para supermasywnych czarnych dziur i ostatecznie połączą się w jedną olbrzymią czarną dziurę.
Korzystając z należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT w Chile astronomowie sfotografowali 42 z największych obiektów w pasie planetoid znajdującym się pomiędzy Marsem, a Jowiszem. Nigdy dotąd nie udało się uzyskać tak wyraźnych obrazów dla tak dużej grupy asteroid. Obserwacje pokazują szeroki zakres dziwnych kształtów, od sferycznych do psiej kości, pomagając astronomom w poznawaniu początków planetoid w Układzie Słonecznym.
W tym roku astronomiczną jesień przywitamy w środę 22 września o godzinie 21.21, bowiem wtedy Słońce przejdzie przez tzw. punkt Wagi. W tym dniu następuje też równonoc jesienna.
Zespół astronomów opublikował nowe obserwacje pobliskich galaktyk, które przypominają kolorowe kosmiczne fajerwerki. Zdjęcia uzyskane przy pomocy należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT pokazują różne składniki galaktyk w wyraźnych kolorach, pozwalając astronomom na dokładne określenie lokalizacji młodych gwiazd i gazu, który rozgrzewają wokół siebie. Łącząc nowe obserwacje z danymi z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w której ESO jest partnerem, grupa badawcza pomaga w rzuceniu nowego światła na czynniki powodujące powstawanie gwiazd z gazu.
Dzięki falom grawitacyjnym naukowcom udało się po raz pierwszy zarejestrować sygnał od kosmicznej katastrofy, w której czarna dziura połyka gwiazdę neutronową. W badaniach, których wyniki ogłoszono we wtorek, uczestniczyli m.in. naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Gdy Betelgeza, jasna pomarańczowa gwiazda w konstelacji Oriona, stała się w widoczny sposób ciemniejsza pod koniec 2019 i na początku 2020 roku, zadziwiło to społeczność astronomiczną. Zespół astronomów opublikował nowe zdjęcia powierzchni gwiazdy, wykonane przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT, które wyraźnie pokazują, w jaki sposób zmieniła się jasność obiektu. Nowe badania wskazują, że gwiazd została częściowo przesłonięta przez obłok pyłu. To odkrycie rozwiązuje zagadkę „Wielkiego Pociemnienia” Betelgezy.
Dwudziestu młodych miłośników astronomii weźmie udział w finale 64. Olimpiady Astronomicznej, która rozpoczyna się w Chorzowie – poinformował w piątek rzecznik Planetarium Śląskiego Jarosław Juszkiewicz. Ogłoszenie wyników nastąpi w niedzielę.
Nowe obserwacje z należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT wskazują, że kometa 2I/Borisov, która jest dopiero drugim, niedawno wykrytym międzygwiezdnym przybyszem do naszego Układu Słonecznego, jest jedną z najbardziej pierwotnych dotąd zaobserwowanych. Astronomowie przypuszczają, że kometa prawdopodobnie nigdy nie przeszła blisko gwiazdy, a więc jest niezaburzonym reliktem z obłoku gazu i pyłu, z którego się uformowała
W Obserwatorium La Silla (należącym do ESO) rozpoczął działanie teleskop Test-Bed Telescope 2 (TBT2), należący do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), będący demonstracją technologii stanowiącej element ogólnoświatowych wysiłków w skanowaniu i identyfikowaniu obiektów bliskich Ziemi. Pracując wspólnie z teleskopem partnerskim na półkuli północnej, TBT2 będzie bacznie obserwować niebo w poszukiwaniu planetoid (asteroid), które mogą rodzić ryzyko dla Ziemi, przy okazji testując sprzęt i oprogramowanie dla przyszłej sieci teleskopów.
Nowe badania przeprowadzone przez belgijski zespół naukowców, wykorzystujące dane z należącego do ESO teleskopu VLT, pokazały, że żelazo i nikiel występują w atmosferach komet w Układzie Słonecznym, nawet tych znajdujących się daleko od Słońca. Niezależnie badania polskiej grupy, która także używała danych z ESO, raportują, że nikiel w stanie gazowym jest także obecny w lodowej komecie międzygwiazdowej 2I/Borisov. Po raz pierwszy ciężkie metale, zwykle związane z gorącymi środowiskami, znaleziono w zimnych atmosferach odległych komet.
Rozpoczął się nabór prac do międzynarodowego konkursu rysunkowego „Strażników Ciemnego Nieba” (ang. „Dark Skies Rangers Drawing”) dla uczniów w wieku od 5 do 10 lat.
KMO to już klub naukowców z tradycjami. Zrzesza kilkadziesiąt klubów z całego kraju pod skrzydłami Centrum Nauki Kopernik. Przez szereg lat działania wykształciło się na nim wiele pokoleń i poszło w świat rozwijać widzę ludzkości. 
Blisko 100 drużyn z 6 kontynentów potwierdziło chęć udziału w zawodach European Rover Challenge. Siódma edycja zawodów rozgrywanych w ramach ERC Space and Robotics Event 2021 odbędzie się w dniach 10–12 września w Kielcach.
Przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego astronomowie odkryli i szczegółowo zbadali najdalsze jak dotąd źródło emisji radiowej. Źródłem tym jest „radiowo głośny” kwazar – jasny obiekt z potężnymi dżetami emitującymi na falach radiowych – który jest tak daleko, że światło potrzebuje 13 miliardów lat, aby dotrzeć do nas. Odkrycie może dostarczyć ważnych wskazówek pomocnych astronomom w zrozumieniu wczesnego Wszechświata.
Wykorzystując różne teleskopy, w tym Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), astronomowie odkryli system złożony z sześciu egzoplanet, z których pięć jest zablokowanych w rzadkim rytmie wokół ich gwiazdy centralnej. Badacze przypuszczają, że układ ten może dostarczyć wskazówek dotyczących tego, w jaki sposób tworzą się i ewoluują planety, w tym planety w Układzie Słonecznym.
Już w młodym Wszechświecie powstały tysiące ogromnych galaktyk, bogatych w gwiazdy i pył. Dla astronomów ich badania były prawdziwym wyzwaniem. Naukowcy m.in. z NCBJ badając 300 odległych, zapylonych galaktyk, wykrytych za pomocą urządzenia ALMA rzucili nowe światło na procesy fizyczne związane z wytwarzaniem pyłu, metali i gwiazd w ewolucji galaktyk.
Międzynarodowy zespół badawczy z polskim udziałem zaproponował nową teorię powstawania Układu Słonecznego. Okazuje się, że nasz układ planetarny mógł we wczesnej fazie swojego tworzenia powstawać w dwóch etapach. Hipotezę przedstawiono na łamach najnowszego wydania czasopisma „Science”.
Zima w ujęciu astronomicznym rozpoczyna się w momencie tzw. przesilenia zimowego, które przypada 21 grudnia. Ten okres roku, z uwagi na wczesne wieczory, może być dobrą okazją do spojrzenia na obiekty i zjawiska na niebie nad Polską.
Gazowe olbrzymy należą do najciekawszych planet do obserwacji na niebie. Saturn ma piękne pierścienie a Jowisz galerie księżyców i pasy oraz słynną Wielką Czerwoną Plamę. Do tej pory widzieliśmy je zawsze oddzielnie. W tym roku ich opozycje zeszły się w czasie. Już to wróżyło piękny układ tych planet względem Ziemi. Ale na grudzień 2020 szykowała się nie lada gradka. Wszystko za sprawą ustawienia tych planet i Ziemi. 21 grudnia o 19:27 UTC+1 planety zbliżyły się na nieco ponad 6’ (minut) kątowych do siebie. To spowodowało, że już od kilku dni dało się je zaobserwować w jednym polu widzenia większości amatorskich teleskopów, a w czasie kulminacji tej koniunkcji nawet te większe mogły pokazać dwie planety za jednym razem nawet przy sporym powiększeniu. Typowy amatorski teleskop podstawowe powiększenie ma w okolicach kilkudziesięciu razy (od 40 - 60 razy). Ale może ono dojść nawet do kilkuset razy przy większych aperturach (średnicach) i większych ogniskowych. Specjalistyczne okulary dają spore pole do popisu. A jasność obu bohaterów tegorocznego grudnia dała szanse na zobaczenie rzeczy, które widać raz na około 400 lat.
Europejska Agencja Kosmiczna opublikowała najnowszą mapę nieba stworzoną na podstawie danych misji Gaia. Niezwykle precyzyjna mapa zawiera szczegółowe dane o niemal 2 miliardach gwiazd naszej Galaktyki, a na dysku zajmuje aż 1 petabajt. W pracach misji uczestniczą astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego - informuje uczelnia.
Kolejne dwa szybkie błyski radiowe zarejestrował międzynarodowy zespół naukowców. Ich źródłem jest magnetar, czyli gwiazda neutronowa o potężnym polu magnetycznym, położna w naszej Galaktyce. W badaniach uczestniczył radioteleskop z podtoruńskich Piwnic.
Ta zwiewna pozostałość po od dawna umarłej gwieździe, wtulona w brzuch Wieloryba, wykazuje podobieństwo do czaszki unoszącej się w przestrzeni. Mgławica Czaszka została sfotografowana w niesamowitych szczegółach przez Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do ESO i jest widoczna w pięknych, przekrwionych kolorach. Jest to pierwsza znana mgławica planetarna mająca związek z parą blisko związanych gwiazd, okrążanych przez trzecią gwiazdę.
W dniach 12 – 21 października przestrzeń wokół Ziemi naruszyło aż dziesięć małych obiektów. Te obiekty otrzymały oznaczenia 2020 TS1, 2020 TD7, 2020 TK7, 2020 UE, 2020 TG6, 2020 TE6, 2020 UX, 2020 TF6, 2020 UA i 2020 UY.
Reinhard Genzel oraz Andrea Ghez otrzymali wspólnie Nagrodę Nobla z fizyki 2020 za badania dotyczące supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* w centrum naszej galaktyki. Genzel, Dyrektor Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics w Niemczech, wraz ze swoim zespołem, prowadził obserwacje Sagittarius A* przez blisko 30 lat, korzystając z armady instrumentów na teleskopach Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO).
W kwietniu ub. r. zaobserwowano fale grawitacyjne świadczące o tym, że połączyły się dwie czarne dziury o znacznie różniących się od siebie masach. Zespół kierowany przez Polaków teraz wyjaśnił, jak to możliwe, że tak odmienne obiekty mogły być swoimi sąsiadami. I jak doszło do ich kosmicznego spotkania.
Przy pomocy należącego do ESO teleskopu VLT astronomowie odkryli sześć galaktyk znajdujących się wokół supermasywnej czarnej dziury, gdy Wszechświat miał mniej niż miliard lat. Po raz pierwszy tego typu zgrupowanie zostało zaobserwowane tak wcześnie po Wielkim Wybuchu. Wyniki badań pomogą nam lepiej zrozumieć, w jaki sposób supermasywne czarne dziury, z których jedna rezyduje w centrum Drugo Mlecznej, formowały się i tak szybko rosły do swoich gigantycznych rozmiarów. Rezultat wspiera teorię, że czarne dziury rosną szybko w wielkich strukturach przypominających sieć, które zawierają mnóstwo zasilającego je gazu.
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił dzisiaj odkrycie w chmurach na Wenus rzadkiej cząsteczki: fosforowodoru (fosfiny). W przypadku Ziemi gaz ten jest wytwarzany jedynie przemysłowo oraz przez mikroby, które rozwijają się w środowisku beztlenowym. Astronomowie spekulowali od dziesięcioleci, że wysokie chmury na Wenus mogą być domem dla mikroorganizmów, które mogłyby unosić się swobodnie nad wypaloną powierzchnią, tolerujących bardzo wysoką kwasowość. Wykrycie fosforowodoru może wskazywać na tego typu pozaziemskie "powietrzne" życie.
Międzynarodowa grupa badaczy wykryła fale grawitacyjne z układu dwóch czarnych dziur, które połączyły się, tworząc czarną dziurę 142 razy masywniejszą niż Słońce. Utworzony obiekt to najbardziej masywna czarna dziura, jaką wykryto za pomocą fal grawitacyjnych. W pracach uczestniczyli naukowcy z Polski.
Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), w którym Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) jest partnerem, odkryli niezwykle daleką i tym samym bardzo młodą galaktykę, która wygląda zaskakująco podobnie do Drogi Mlecznej. Galaktyka znajduje się tak daleko, że jej światło potrzebuje ponad 12 miliardów lat, aby dotrzeć do nas: widzimy ją w stadium, gdy Wszechświat miał zaledwie 1,4 miliarda lat. Obiekt jest zaskakująco niechaotyczny, co jest sprzeczne z teoriami, że wszystkie galaktyki we wczesnym Wszechświecie były turbulentne i niestabilne. To nieoczekiwane odkrycie stawia wyzwanie naszemu zrozumieniu tego, w jaki sposób powstają galaktyki i daje nowy wgląd w przeszłość Wszechświata.
