Olimpiada Astronomiczna przebiega w trzech etapach.
Zadania zawodów I stopnia są rozwiązywane w warunkach pracy domowej.
Zadania zawodów II i III stopnia mają charakter pracy samodzielnej.
Zawody finałowe odbywają się w Planetarium Śląskim.
Tematyka olimpiady wiąże ze sobą astronomię, fizykę i astronomiczne aspekty geografii.
Organizatorem konkursu astronomicznego jest Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego a patronat nad akcją sprawuje Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika będące instytutem Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zobacz szczegóły »
Plakat konferencji "400 lat Harmonii Świata Johannesa Keplera 1619-2019"W dniu dzisiejszym, 7 listopada 20119 roku, w Żagańskim Pałacu Kultury odbyła się konferencja popularnonaukowa poświęcona 400 rocznicy wydania "Harmonii Świata" przez Johannesa Keplera. W pięcioksięgu tym opublikował on między innymi III Prawo Keplera - prawo ruchu ciał niebieskich. W konferencji uczestniczyli zaproszone grupy uczniów i nauczycieli szkół z Żagania, Iłowej, Gozdnicy i Małomic i Szprotawy. W trakcie spotkania odbyły się trzy prelekcje wygłoszone przez Wiesława Urbana - autora książki o Johannesie Keplerze, prof. Wojciecha Lewandowskiego z Instytutu Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego o odkrywaniu egzoplanet oraz prze Jacka Patkę instruktora Żagańskiej Sekcji Astronomii. Konferencję sfinansował Urząd Miasta Żagania a logistycznie zorganizował Żagański Pałac Kultury
Dzięki teleskopom ESO ustalono jaki obiekt może być najmniejszą planetą karłowatą w Układzie Słonecznym
Hygiea - obraz z instrumentu SPHERE Nowy obraz planetoidy Hygiea z instrumentu SPHERE/VLT. Gygiea może stać być najmniejsza planetą karłowatą w Układzie Słonecznym. Jako obiekt z głównego pasa planetoid spełnia trzy z czterech kryteriów do sklasyfikowania jako planeta karłowata: krąży wokół Słońca, nie jest księżycem oraz, w przeciwieństwie do planet, nie wyczyściła otoczenia swojej orbity. Końcowe kryterium to masa wystarczająca do tego, aby pod wpływem własnej grawitacji uzyskać prawie sferyczny kształt. Nowe obserwacje z VLT wykazały, że Hygiea spełnia to kryterium.
Źródło:
ESO/P. Vernazza et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)Astronomowie używający należącego do ESO instrumentu SPHERE na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) odkryli, iż planetoida Hygiea może zostać sklasyfikowana jako planeta karłowata. Obiekt jest czwarty pod względem wielkości w pasie planetoid, po Ceres, Weście i Pallas. Po raz pierwszy udało się zaobserwować planetoidę Hygiea w wystarczająco wysokiej rozdzielczości, aby zbadać jej powierzchnię i ustalić kształt oraz rozmiar. Okazało się, że Hygiea jest sferyczna i potencjalnie może przejąć od Ceres pałeczkę najmniejszej planety karłowatej w Układzie Słonecznym.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoNa przełomie października i listopada przestrzeń pomiędzy Ziemią a Księżycem naruszyły dwa małe obiekty: 2019 UN13 i 2019 VA.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego października nastąpił bliski przelot planetoidy 2019 UL10. Obiekt przemknął obok Ziemi w odległości około 296 tysięcy km.
... kandydatką na najmniejszą planetę karłowatą w Układzie Słonecznym
Zdjęcie planetoidy Hygiea uzyskane z powierzchni Ziemi przy pomocy instrumentu SPHERE na teleskopie VLT. Źródło: ESO/P. Vernazza et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS).Hygiea ma cechy pozwalające potencjalnie zaliczyć ją do grona planet karłowatych - wynika z badań Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). W badaniach uczestniczyli naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Szczecińskiego.
Pierwsza identyfikacja ciężkiego pierwiastka narodzonego w kolizji gwiazd neutronowych
Artystyczna wizja strontu powstającego z merdżera gwiazd neutronowych Zespół europejskich badaczy wykorzystał instrument X-shooter, pracujący na należącym do ESO teleskopie VLT, do znalezienia sygnatur strontu uformowanego w merdżerze gwiazd neutronowych. Wizja artystyczna pokazuje dwie niewielkie, ale bardzo gęste gwiazdy neutronowe w momencie, gdy łączą się ze sobą powoując wybuch kilonowej. Na pierwszym planie symbolicznie pokazano nowo utworzony stront.
Źródło: ESO/L. Calçada/M. KornmesserNowo utworzony stront – pierwiastek wykorzystywany w fajerwerkach – został po raz pierwszy wykryty w kosmosie dzięki obserwacjom przy użyciu teleskopu ESO
Po raz pierwszy wykryto w kosmosie świeżo utworzony ciężki pierwiastek stront, jako pozostałość po złączeniu się dwóch gwiazd neutronowych. Udało się to dzięki obserwacjom wykonanym przy pomocy należącego do ESO spektrografu X-shooter na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT). Wyniki badań opublikowano dzisiaj w „Nature”. Detekcja jest potwierdzeniem, że cięższe pierwiastki we Wszechświecie mogą formować się w zderzeniach gwiazd neutronowych, dokładając brakujący element w układance powstawania pierwiastków chemicznych.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoOsiemnastego października nastąpił bliski przelot planetoidy 2019 UG. Obiekt przemknął w odległości około 323 tysięcy kilometrów.
Planetoida o oznaczeniu 2019 UG zbliżyła się do naszej planety w dniu 18 października, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 11:20 CEST. Minimalny dystans wyniósł ok. 323 tysięcy kilometrów, co odpowiada ok. 0,89 średniej odległości do Księżyca. Meteoroid 2019 TN5 ma szacowaną średnicę około 11 metrów.
Polsko-holenderski zespół opisał pierwszą kometę spoza Układu Słonecznego
Pochodząca z innego układu planetarnego kometa 2I/Borisov (zaznaczona na żółto) opisana przez Polaków przechodzi właśnie przez Układ Słoneczny. Polsko-holenderskiemu zespołowi udało się ją opisać. Źródło: Piotr Guzik et al.Kometa 2I/Borisov to pierwsza w historii kometa z innego systemu planetarnego przyłapana na podróży przez Układ Słoneczny. Opisali ją właśnie astronomowie z Polski i Holandii. Na obserwacje tego niezwykłego ciała niebieskiego badacze mają jeszcze rok.
Jednym ze sławniejszych fraktali jest zbiór Mandelbrota. Tu widać jego fragment, gdzie zauważalne jest samopodobieństwo w tym obiekcie. Wygenerowany programem XaosFraktal to obiekt, którego fragment w powiększeniu wygląda podobnie jak całość. Strukturę fraktali odkryto już w białkach, graniach gór, sygnale z giełdy, plamach słonecznych czy nawet obrazach Jacksona Pollocka. O tym, czego szukają we fraktalach fizycy, mówi prof. Paweł Oświęcimka.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoSzóstego października nastąpił bliski przelot meteoroidu o oznaczeniu 2019 TN5. Obiekt przemknął w odległości 123 tysięcy kilometrów od Ziemi.
Obraz komety 2I/Borisov w dniu 10 września 2019 / Credits - Canada-France-Hawaii TelescopeÓsmego października rozpoczęły się obserwacje międzygwiezdnej komety 2I/Borisov za pomocą kosmicznego teleskopu Hubble.
Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii obchodzi 100 lat działalności
poczta wydała okolicznościową kartkę, które wizerunek prezentujemy. Źródło: URania Postępy Astronomii„Święto Astronomii w Krakowie” – pod takim tytułem zorganizowano w sobotę w Krakowie obchody 100-lecia Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (PTMA), największej polskiej organizacji zrzeszającej entuzjastów astronomii i jednocześnie jednego z najstarszych polskich stowarzyszeń.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoPod koniec września nastąpiły bliskie przeloty dwóch meteoroidów w pobliżu Ziemi.
Meteoroid o oznaczeniu 2019 TE zbliżył się do naszej planety w dniu 28 września, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 22:30 CEST. Minimalny dystans wyniósł ok. 357 tysięcy kilometrów, co odpowiada ok. 0,93 średniej odległości do Księżyca. Meteoroid 2019 TE ma szacowaną średnicę około 8 metrów.
Infographic showing the path of FRB 18112 passing through the halo of an intervening galaxy Źródło: ESO/M. KornmesserAstronomowie korzystający z należącego do ESO teleskopu VLT po raz pierwszy zaobserwowali, że szybki błysk radiowy przeszedł przez galaktyczne halo. Ta tajemnicza emisja kosmicznych fal radiowych trwała mniej niż milisekundę i przemieściła się prawie niezaburzona, co sugeruje, że halo ma zaskakująco małą gęstość i słabe pole magnetyczne. Daje to astronomom nową technikę możliwą do badania nieuchwytnych halo w innych galaktykach.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoOdkryto dwa kolejne obiekty, które zbliżą się do Ziemi. Planetoidy otrzymały oznaczenia 2019 SS3 i 2019 SP3.
Planetoida o oznaczeniu 2019 SS3 zbliżyła się do naszej planety w dniu 23 września, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 00:40 CEST. Minimalny dystans wyniósł ok. 281 tysiące kilometrów, co odpowiada ok. 0,73 średniej odległości do Księżyca. Planetoida 2019 SS3 ma szacowaną średnicę około 20 metrów.
Spotkanie z kpt. ż.w. Andrzejem Chimko - astronomia w nawigacji morskiejCzasem zastanawiamy się jakie pożytki płyną z wiedzy astronomicznej? Ale dla wtajemniczonych to sprawa oczywista. Warto jednak wspomnieć o jedne zasadniczej, z której od zamierzchłych czasów ludzie korzystali – to astronawigacja. Pokonują wielkie przestrzenie mórz, oceanów i pustyń bez astronawigacji nie dało się przemierzać takich bezkresnych przestrzeni. Dzisiaj coraz częściej umiejętności człowieka zastępują komputery w tym GPS, ale jak pokazuje przezorność warto choć wiedzieć z czym to się je.
Trzy asteroidy jednej doby ... czy to aby nie za wiele?
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego pierwszego września w pobliżu Ziemi przemknęły dwa małe meteoroidy o oznaczeniach 2019 SS2 i 2019 SU2.
Meteoroid o oznaczeniu 2019 SU2 zbliżył się do naszej planety w dniu 21 września, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 04:00 CEST. Minimalny dystans wyniósł ok. 42 tysiące kilometrów, co odpowiada ok. 0,11 średniej odległości do Księżyca. Meteoroid 2019 SU2 ma szacowaną średnicę około 4 metrów.
W poniedziałek początek astronomicznej jesieniW poniedziałek o godzinie 9.50 Słońce osiągnie punkt równonocy jesiennej (tzw. punkt Wagi) i tym samym rozpocznie się astronomiczna jesień. Na jesiennym niebie będzie można oglądać Saturna i Jowisza, rzadkie zjawisko tranzytu Merkurego na tle tarczy Słońca, a nawet tzw. spadające gwiazdy.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego szóstego sierpnia nastąpił bliski przelot planetoidy 2019 QR8. Obiekt przemknął w odległości 308 tysięcy kilometrów.
Meteoroid o oznaczeniu 2019 QR8 przemknął obok Ziemi 26 października, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 11:00 CEST. W tym momencie 2019QR8 znalazł się w odległości około 308 tysięcy kilometrów od Ziemi, co odpowiada 0,80 średniego dystansu do Księżyca. 2019 QR8 ma szacowaną średnicę około 8 metrów.
The Large Magellanic Cloud revealed by VISTA.Źródło:
ESO/VMC SurveyNależący do ESO teleskop VISTA ukazał niezwykły obraz Wielkiego Obłoku Magellana, jednej z naszych najbliższych galaktycznych sąsiadek. Teleskop VISTA dokonuje przeglądu tej galaktyki i jej siostry zwanej Małym Obłokiem Magellana, a także ich otoczenia, w niesamowitych szczegółach. Przegląd ten pozwala astronomom na obserwowanie wielkiej liczby gwiazd otwierając nowe możliwości do badania ewolucji gwiazd, dynamiki galaktyk oraz gwiazd zmiennych.
Kielce, 20.08.2019. Pierwszy przejazd Marsobusu, 20 bm. w Kielcach. Pasażerami byli uczestnicy konferencji prasowej inaugurującej rozpoczęcie trasy kosmicznego pojazdu promującego Europejskie Zawody Łazików Marsjańskich. PAP/Piotr Polak28 drużyn młodych konstruktorów z 12 państw rozpoczęło w piątek w Kielcach rywalizację w 5. edycji Europejskich Zawodów Łazików Marsjańskich (European Rover Challenge). Wydarzeniu towarzyszy konferencja branżowo-biznesowa poświęcona przemysłowi kosmicznemu.
Inauguracja zajęć Sekcji Astronomicznej w nowej siedzibieHistoria astronomii w Żaganiu sięga czasów Johannesa Keplera a nawet jeszcze dalej. To na tym historycznym fundamencie wyrosły kolejne drzewa wiedzy o Wszechświecie, których owoce rodzą do dzisiaj. Wszystkim mieszkańcom naszego miasta znany jest Pałacyk w rejonie Placu Maczka (przy ul. Jana Pawła II). Ale już znacznie mniej mieszkańców wie o tym, że przed laty funkcjonowało tu planetarium. Teraz w tym obiekcie znalazło się miejsce dla naszych żagańskich astronomów, którzy od tego roku szkolnego będą się tu spotykać w każdy piątek od 17:00.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoPiątego września nieopodal Ziemi przemknęła planetoida 2019 RP1. Obiekt znalazł się w minimalnej odległości około 38 tysięcy kilometrów od naszej planety.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu Słonecznego2 września nastąpił bliski przelot meteoroidu 2019RQ. Obiekt przemknął w minimalnej odległości około 111 tysięcy kilometrów od Ziemi.
Mała, jałowa skalista egzoplaneta krążąca blisko swej gwiazdy / Credits - K. Kanawka, kosmonauta.netZaledwie 12 lat świetlnych od Układu Słonecznego znajduje się układ planetarny z trzema skalistymi egzoplanetami. Jedna z nich krąży w środku ekosfery tej gwiazdy!
Gwiazda Gliese 1061 (GJ 1061) to mały czerwony karzeł o masie 0,113 masy naszego Słońca. Ta gwiazda świeci z mocą zaledwie 0,1 % mocy naszej Dziennej Gwiazdy. Choć GJ 1061 znajduje się zaledwie 12 lat świetlnych od Układu Słonecznego, została odkryta niedawno – w 1974 roku. Na ziemskim niebie jasność GJ1061 to zaledwie +13 magnitudo.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego sierpnia nastąpił bliski przelot meteoroidu 2019 QH2. Obiekt przemknął w minimalnej odległości około 50 tysięcy kilometrów od Ziemi.
PTA wydało broszury o zastosowaniach astronomii oraz o zanieczyszczeniu świetlnymPolskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) wydało wraz z partnerami polskie wersje dwóch publikacji opracowanych przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU). Jedna dotyczy technicznych zastosowań astronomii w społeczeństwie, a druga problemu zanieczyszczenia świetlnego.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego sierpnia nastąpił bliski przelot planetoidy 2019 QB. Obiekt przemknął w minimalnej odległości około 123 tysięcy kilometrów od Ziemi.
Planetoida o oznaczeniu 2019 QB1 przemknęła obok Ziemi 20 sierpnia, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 14:00 CEST. W tym momencie 2019 QB1 znalazła się w odległości około 123 tysięcy kilometrów od Ziemi, co odpowiada 0,32 średniego dystansu do Księżyca. 2019 QB1 ma szacowaną średnicę około 13 metrów.
Przestrzeń okołoziemska systematycznie jest odwiedzana przez małe ciała Układu SłonecznegoDwudziestego drugiego sierpnia nastąpił bliski przelot meteoroidu 2019 QD. Obiekt przemknął w minimalnej odległości około 300 tysięcy kilometrów od Ziemi.
Meteoroid o oznaczeniu 2019 QD przemknął obok Ziemi 22 sierpnia, z maksymalnym zbliżeniem około godziny 03:30 CEST. W tym momencie 2019 QD znalazł się w odległości około 300 tysięcy kilometrów od Ziemi, co odpowiada 0,78 średniego dystansu do Księżyca. 2019 QD ma szacowaną średnicę około 6 metrów.
Testy lustra wtórnego JWST / Credits - NASA GoddardWażnym etapem testów kosmicznego teleskopu JWST były testy rozkładania lustra wtórnego, które zrealizowano latem 2019.
Trwają testy kosmicznego teleskopu JWST. W ostatnich tygodniach testowano system rozkładania lustra wtórnego. W całej sekwencji rozkładania JWST po starcie lustro wtórne będzie jednym z późniejszych czynności (11 dni po starcie), jednak z pewnością jednym z najważniejszych. Bez prawidłowo ułożonego lustra wtórnego JWST misja naukowa tego teleskopu nie będzie możliwa. Dlatego też precyzyjne testy rozkładania lustra wtórnego to ważny etap przygotowań tej misji do startu.
Jowisz w dniu 27 czerwca 2019 - obraz instrumentu WCP3 z teleskopu Hubble / Credits - NASA, ESA, A. Simon, M.H. WongPod koniec czerwca 2019 kosmiczny teleskop Hubble wykonał obserwacje największej planety naszego Układu Słonecznego.
Zaprezentowany obraz Jowisza pochodzi z obserwacji wykonanych przez instrument Wide Field Camera 3 (WPC3) kosmicznego teleskopu Hubble (HST). Obserwacje zostały wykonane przez HST 27 czerwca 2019 roku.
Moment prawdopodobnego uderzenia małego obiektu w Jowisza - 07.08.2019 / Credits - Ethan ChappelSiódmego sierpnia 2019 w atmosferze Jowisza prawdopodobnie spłonął mały obiekt.
Zjawisko zostało zaobserwowane przez astronoma amatora Ethana Chappela z Teksasu 7 sierpnia 2019 o godzinie 06:07 CEST. W trakcie nagrywania Jowisza został zarejestrowany jasny obiekt na południowej półkuli tego gazowego giganta. Obraz jest podobny do wcześniej zarejestrowanych zjawisk tego typu, które najprawdopodobniej są impaktami małych planetoid lub komet. Poniższe nagranie prezentuje to zjawisko.