Na niebie możemy zobaczyć wspaniałe dwa okazy z Katalogu Pana Messiera. Wbrew pozorom są dwa zupełnie różne obiekty, choć znajdują się w jednym Katalogu i swego czasu były uważane za podobne. Wszystko co im zostało podobnego z tamtych czasów to postać mgiełki na niebie jaką widzimy. Warunki obserwacyjne pomału zaczynają się klarować i coraz częściej będzie można prowadzić obserwacje zarówno okiem nieuzbrojonym jak i przy pomocy prostych lunet i teleskopów (Galileoskop stanie się przy tym nieocenionym przyrządem). W zenicie, czyli nad naszymi głowami pomiędzy gwiazdozbiorem Andromedy (obok Pegaza) i Kasjopei możemy nawet nieuzbrojonym okiem zobaczyć niewielką rozmytą plamkę – to M31 czyli Galaktyka Andromedy.

16 stycznia 2009 roku w Planetarium Olsztyńskim, podczas inauguracji obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, odbędzie się polska premiera filmu 'Eyes on the Skies', który Międzynarodowa Unia Astronomiczna i Europejska Agencja Kosmiczne przygotowały na 'światowe święto astronomii'.

W dniu dzisiejszym nad naszymi głowami zostanie uświetniony Sylwester i Nowy Rok wędrówką i spotkaniami towarzyskimi planet i Księżyca. Na początek wieczór uświetni Księżyc w pierwszej kwadrze (przybierający) a obok niego piękna Wenus, którą nie tak dawno podziwialiśmy wspólnie z Jowiszem. Dzisiaj, zaopatrzeni w sprzęt obserwacyjny możemy łatwo zlokalizować najdalszą planetę naszego układu Neptuna, który będzie w tym doborowym towarzystwie tuż obok (mapka poniżej). Półtorej godziny przed północą pojawi się na wschodzie Saturn, a nad ranem Mars (bardzo blisko Słońca więc trudny w obserwacji).

Foto autor: Bartłomiej Patka; Nikon D40; ob. 200mm, czas: 1s

W Inowrocławiu, Kruszwicy i Strzelnie mają powstać szkolne obserwatoria astronomiczne.

Trzem szkołom z Inowrocławia i okolic zaproponowano uruchomienie obserwatoriów astronomicznych. W regionie ma powstać dwanaście takich punktów, które będą się dzielić wynikami badań.

W kruszwickim Gimnazjum nr 1 rozmawiano o projekcie utworzenia przy tej placówce obserwatorium. Szkoła otrzymała taką propozycję z toruńskiego Urzędu Marszałkowskiego w związku z tym, że jej kilkunastu uczniów osiągnęło dobre wyniki w konkursach astronomicznych i fizycznych. - Projekt „Astrobaza” będzie w dużej części finansowany przez Unię Europejską. Przewiduje stworzenie sieci dwunastu obserwatoriów, które będą dzieliły się wynikami badań oraz obserwacji – mówi dyrektor kruszwickiego gimnazjum, Tomasz Tschurl.

Jeżeli poczujesz się samotny w swoich zainteresowaniach i pasji astronomicznej możesz poszukać miejsc spotkań podobnych Tobie pasjonatów. Miejscem takich spotkań często są tzw. Fora, czyli forum dyskusyjne. Nie zawsze prowadzi się tam dyskusje, bo często miłośnicy mniej zaawansowani korzystają tam z porad tych bardziej doświadczonych. Na forum często można spotkać się z zawodowcami, którzy pomogą nam w profesjonalny sposób rozwiać nasze wątpliwości na tematy nas intrygujące.

W roku 2009 wystąpią dwa zaćmienia Słońca: obrączkowe, widoczne 26 stycznia z południowej części Oceanu Indyjskiego, oraz całkowite, widoczne 22 lipca we wschodniej Azji. Obydwa zaćmienia będą niewidoczne w Polsce. Dojdzie także do czterech zaćmień Księżyca: trzech częściowych półcieniowych (9 lutego, 7 lipca i 6 sierpnia) oraz częściowego 31 grudnia. Tylko zaćmienie 7 lipca nie będzie widoczne w Polsce.

W 2009 r. kilkakrotnie dojdzie do zakryć gromady otwartej Plejady przez Księżyc. Z Polski można będzie te zjawiska obserwować w dniach: 7 stycznia, 30 marca oraz 18 lipca. 10 maja i 21 października zostanie natomiast zakryta najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona — Antares.

W 2009 roku do Słońca zbliży się 39 znanych komet, z których dwie będzie można obserwować nawet przez lornetki.

Poniżej przedstawiam wykaz możliwych do przeprowadzenia obserwacji przelotów Stacji Orbitalnej (ISS). Znajdują się tu daty i godziny oraz orientacyjne mapki przydatne do zaplanowania obserwacji (dane dla Żagania). Obserwacje w godzinach rannych.

Jest już pod adresem WWW Polska strona Obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii. Po naszych długich oczekiwaniach wreszcie jest, więc informacje o tym co się będzie działo w kraju w tej materii będą już w miarę na bieżąco. Teraz dopiero się przekonamy jak wiele nam uleciało informacji. Postaramy się w miarę szybko przekazać wszystkie zaległe informacje.

Astrokalendarz jest w trakcie dystrybucji, co oznacza, że trafił już do rąk części odbiorców. Jest on przekazywany bezpłatnie co jak twierdzą osoby, które miały go już w rękach jest ze względu na jego jakość, dość sporym zaskoczeniem. Faktycznie Kalendarz jest piękny, ponadto zawiera wiele cennych informacji o tym co w danym miesiącu i dniach będzie się działo nad naszymi głowami.

Kalendarz został przekazany instytucjom, które w różny sposób zajmują się upowszechnianiem wiedzy astronomicznej, tak by jak największa grupa osób miała do niego dostęp. Nie jest to najlepszy sposób jaki można było przyjąć. Najlepiej by kalendarzy było tyle, aby wszyscy zainteresowani mogli go dostać do rąk własnych. Poniżej jest zamieszczona lista tych instytucji.

Sopotnia Wielka w Beskidzie Żywieckim jest jednym z pierwszych miejsc w Polsce gdzie prowadzi się świadomą ochronę ciemnego nieba (lokalizacja: mapa). Nocą gasną tutaj oświetlenia uliczne dzięki czemu można podziwiać nie tylko wspaniałą Drogę Mleczną - nasza Galaktykę, ale nawet najsłabsze meteory. W związku z obchodzonym Międzynarodowym Rokiem Astronomii w 2009r. miłośnicy astronomii i działacze postanowili zorganizować nietypowego Sylwestra.

Zbliża się koniec roku, a z nastaniem nowego przychodzi czas rozliczenia się z fiskusem. Jest przy tym okazja by środki w ramach odliczenia od podatku przeznaczyć na astronomię. Koalicja polskich organizacji, instytucji i grup astronomicznych na rzecz akcji „1% na astronomię”, zwraca się z ogólnokrajowym apelem o przekazanie 1% odpisu od podatku dochodowego na wspieranie rozwoju zainteresowania astronomią wśród społeczeństwa polskiego. Wystarczy tylko poprawnie wypełnić formularz podatkowy. Jeżeli tylko pozostaną środki do przekazania to możemy tego dokonać wprost przez Urząd Skarbowy.

To 400 lat temu dzięki pierwszemu teleskopowi Galileusza zmieniliśmy sposób prowadzenia badań astronomicznych. Od tamtej pory stał się on nieodłącznym atrybutem astronomów. Ale dzisiaj już nie patrzymy tylko żeby zobaczyć, ale patrzymy żeby widzieć niewidzialne.

Teleskop dzisiejszego astronoma to zaawansowana technologia i jakby tego było mało, astronomowie wysyłają swoje oczy w wysokie warstwy atmosfery i w kosmos, aby sięgnąć jeszcze dalej i zobaczyć jeszcze więcej. Gdy stajemy przed wyborem kupna teleskopu dla własnych potrzeb i własnego hobby oczekujemy aby jego możliwości były takie jak pokazują zdjęcia oglądane przez nas nie tylko w Kalendarzu Miłośników Astronomii, ale w książkach, na plakatach i oczywiście w Internecie.

Dzień 17.12.2008r. jest dniem kolejnego (drugiego) spotkania Komitetu Organizacyjnego powołanego prze Pana Burmistrza Miasta Żagania w celu organizacji obchodów Międzynarodowego Roku Astronomii w naszym mieście.

Rozpoczęła się największa przygoda człowieka. Podróż do wnętrza … wszystkiego. Podróż ta ma na celu poznanie niepoznanego, zdobycie informacji, o których do tej pory mogliśmy tylko pomarzyć. Będziemy mieli okazję poznać cały wszechświat za jednym zamachem. Jak na ironię nie ruszymy się z Ziemi na krok. Pokonamy wszelkie trudności w zakresie poznania Wszechświata związane z naprawdę astronomicznymi odległościami do pokonania. Bo tak naprawdę spoglądamy w niebo by poznać Kosmos, by zrozumieć dlaczego jest taki jaki jest. O LHC pisaliśmy już przy okazji problemów z jego uruchomieniem, ale tak naprawdę to przygoda dopiero się zaczyna. Od wielu lat naukowcy dążą do odkrycia jak nasz świat jest zbudowany i jak to działa.

Troje studentów z Holandii odkryło planetę pozasłoneczną wykonując ćwiczenie zadane przez wykładowcę. Było to możliwe dzięki bazie danych zgromadzonych przez polski projekt obserwacyjny OGLE.

Od dnia jutrzejszego proponuję wszystkim obserwacje przelotu stacji orbitalnej ISS. Zależnie od orbity stacji można ją zobaczyć w różnych miejscach nieba. Poniższe dane powinny pomóc przygotować się do obserwacji. Sama obserwacja nie jest specjalnie uciążliwa. Stację można zobaczyć nawet z centrum naszego miasta. Poniższe dane odnoszą się dla Żagania. Mieszkańcy innych miast mogą mieć odchylenia od czasu przelotu do kilku minut w zależności od oddalenia od Żagania.

Gdy idąc w piękny jesienny wieczór na spacer, spoglądamy na rozgwieżdżone niebo zastanawiamy się, gdzie są te wszystkie wspaniałe obiekty niebieskie, które to planety, a które to gwiazdy, jak znaleźć Naszego Jowisza z Wenus na wspólnej randce? Patrząc na niebo zadajemy sobie pytanie, jak w tym gąszczu świecących punktów się połapać? Co jest co? A raczej co jest gdzie? Przydałaby nam się jakaś mapa. Ale niebo stale się porusza, więc jak się zorientować gdzie jesteśmy? Czy tu tez jest północ, południe, wschód i zachód? Na swój sposób jest. Musimy się tylko oderwać od matki Ziemi.

Od dzisiaj zapraszam na kolejne spotkania z niebem usianym gwiazdami. Okres od jesieni przez zimę, do wiosny jest najlepszym czasem na obserwację nieba. Wieczory przychodzą szybko, a ranki spowite mrokiem pozwalają na prowadzenie ciekawych przeglądów nieba. Ponadto niebo jest w tym okresie głęboko czarne – niestety tylko za miastem. Nasze miasto dołączyło do śmietników nieba – zaśmiecamy niebo niepotrzebnym światłem o czym pisałem w artykułach dotyczących badania czystości nieba.

A przed nami wielkie rozdanie Kalendarza Miłośników Astronomii na 2009r. Już doszedł do głównego dystrybutora na nasz teren i teraz zostało tylko rozdysponowanie do odbiorców końcowych. Już pierwsze wieści donoszą, że zawartość kalendarza jest iście nieziemska. Totalnie pełny odjazd. Aż boję się go wziąć do ręki. Na Stronie tej umieszczę listę osób i instytucji do których zostanie on przekazany. Ale informuję po raz kolejny, że nie ma wiele tych egzemplarzy. Oczekiwania, najprawdopodobniej przez MRA przerosły wszelkie oczekiwania. Sponsorzy nie byli w stanie mocniej wesprzeć projektu, choć i tak nakład był większy niż w latach ubiegłych.

W dniu wczorajszym w kierunku południowo zachodnim można było zobaczyć wspaniałą koniunkcję Jowisza i Wenus. Co prawda w mieście panowała lekka mgła w związku ze zmniejszającą się wieczorem temperaturą, ale dzisiaj zjawisko będzie jeszcze piękniejsze. Do koniunkcji dołączy młody Księżyc. Co za romantyczny wieczór!!

Dlatego zapraszam wszystkich na wieczorny spacer z podniesioną głową. Najpiękniejsze widoki są poza miastem. Ze względu na obecność poligonów wojskowych tereny są szczególnie przyjazne obserwacjom nieba.

Dobiega końca wystawa układów słonecznych wykonanych przez uczniów Szkoły PSP3 w Żaganiu. Tematem zajął się Bartłomiej Patka wykonaując mały fotoreportarz. Zdjęcia udostępniamy na naszej stronie. Niedawno można było przeczytać w lokalnej gazecie o całym przedsięwzięciu i wszystkich jego uczestnikach. Węcej przeczytacie i zobaczycie na stronie Szkoły PSP3.

I znowu dziciaki udowodniły jak wile potrafią zrobić. Masa pomysłów i ogromne chęci spwodowały takie bogactwo wystawy.

Decyzją Burmistrza naszego miasta został powołany do życia Komitet Organizacyjny Międzynarodowego Roku Astronomii w Żaganiu. Zostałem zaproszony do składu tego komitetu i będę miał zaszczyt pracować nad organizacją przedsięwzięć mających uświetnić to święto Astronomii.

W dniu 26 listopada 2008r. odbędzie się pierwsze spotkanie Komitetu. O jego przebiegu i planowanych pracach będę Państwa informował. Powstanie komitetu nie zamyka drogi dla wszelkich inicjatyw podejmowanych w kierunku obchodów MRA. Wręcz ma przyciągnąć inicjatorów i pomóc im osiągnąc postawione cele. Pamiętajmy, że wszystko zależy wyłącznie od nas.

Kolejna garść informacji o tym co możńa zobaczyć na niebie w miesiący grudniu. Zgodnie z kalendarium można zaplanowac obserwacje, a napewno każdy znajdzie coś dla siebie.

Zaczynają swoją aktywność meteory z roju Leonidów. W tym roku modele przewidują aż trzy maksima aktywności, w tym najwyższe, które ma pojawić się w czasie korzystnym dla obserwatorów w Polsce.




Gwiazdozbiór Lwa

Na początku grudnia otrzymam Kalendarze Astrofotografia Amatorska – 2009 wykonane (jak co roku) przez Jacka Palę. Kalendarze są bezpłatne i oczywiście o tematyce astronomicznej, a dokładniej zawierają najpiękniejsze zdjęcia wykonane przez miłośników astronomii. Biorąc pod uwagę, że każdy kalendarz winien przyciągać uwagę swoją szatą graficzną ten będzie jak zwykle bił na głowę wszystkich swoich braci. Obrazy obiektów kosmicznych – planet, Słońca, mgławic, galaktyk itd. – są tak nieprawdopodobnie piękne, że zapierają dech w piersiach i przyciągają uwagę każdego.

W dniu 15 listopada 1630 roku zmarł Jan Kepler. Wielki astronom i matematyk, któremu zawdzięczamy kolejną wielką rewolucję w astronomii. Był on dla nas wyjątkowym naukowcem, ponieważ dwa lata swojego życia spędził w naszym mieście. To właśnie w Żaganiu szukał schronienia przed tragediami swoich czasów.

Patrzenie w gwiazdy jest nieodłącznym atrybutem poetów, bo symbolizuje nieosiągalne cele. Miłość do gwiazd poruszyła nasze dusze. Wszyscy czujemy się jak odkrywcy, niezależnie od tego, czy to, co znajdujemy, jest naprawdę nieznane, czy tez nowe jedynie dla nas. Nasze dusze przenika dreszcz, gdy za pomocą rysunków, zdjęć lub słów próbujemy opisać, jak się zmieniliśmy, gdy Wszechświat podzielił się z nami swymi tajemnicami. Jest to uczucie którego doświadczają poeci i astronomowie.
Nikt z nich nie patrzy co ma pod nogami, a każdy zbadać chce przestworza nieba.
Quintus Ennius

Ci, którzy próbują sięgnąć gwiazd,
Często potykają się o trawy.
Edmund Spencer (1579)

Niewątpliwą atrakcją listopadowych nocy jest aktywność aż trzech ciekawych rojów meteorów, dobre warunki do obserwacji Saturna i kilku jasnych planetoid. Dni skracają się coraz bardziej. W Warszawie w dniu Wszystkich Świętych Słońce wschodzi o godzinie 6:32, a zachodzi o 16:06. Kolejność faz Księżyca jest w listopadzie następująca: pierwsza kwadra - 6 XI o godz. 5:03, pełnia - 13 XI o godz. 7:17, ostatnia kwadra - 19 XI o godz. 22:31 i nów - 27 XI o godz. 17:55. Najbliżej naszej planety Srebrny Glob znajdzie się 14 listopada o 11:04, a najdalej 2 listopada o 5:56 i ponownie 29 listopada o 17:54.

Planetoida 2008 TC3

Na początku października niewielka planetoida uderzyła w ziemską atmosferę. Jest to pierwszy tego typu obiekt, który został odkryty na 'chwilę' przed uderzeniem w atmosferę Ziemi. Naukowcy raz na kilka miesięcy wykrywają takie ciała niebieskie, jednak pierwszy raz stało się to na kilkanaście godzin przed spotkaniem z kulą ziemską (19 godzin).

Zdjęcie planetoidy (źródło NASA)

Co prawda do Międzynarodowego Roku Astronomii jeszcze kilka miesięcy, ale niektórzy nie próżnują i stale propagują wiedzę naukową pod każdą postacią.

W PSP nr 3 w Żaganiu została, jak co roku, zorganizowana wystawa prac uczniów klasy 6. Prace te są szczególne, bo nie są wykonane na zajęciach plastycznych czy tez technicznych, ale całkowicie samodzielnie przez dzieci. Najważniejsza jest tematyka tych prac – Układ Słoneczny.

Sama propozycja nie jest moja. Zostałem o to zapytany przez Panią (nazwisko znane redakcji), która jest zainteresowana rozwojem swoich zainteresowań astronomią. Może tak być, że chętnych do uczestniczenia w spotkaniach takiego koła lub klubu jest więcej, i że faktycznie warto coś takiego powołać do życia. Dzisiaj zostałem ponaglony do wszczęcia działań. Mając na względzie pewne możliwości stworzenia czegoś takiego w oparciu o Pałac, mogę się podjąć takiej misji. Wszyscy chętni są proszeni o wzięcie udziału w tej ankiecie, a odważni już mogą zgłaszać swój akces. Jeśli jest kilka osób zainteresowanych uczestnictwem to myślę, że warto się zebrać.

Cele są do ustalenia. A należy wiedzieć, że miasto zakupiło teleskop, który jest obecnie zupełnie nie wykorzystany – choć może być wykorzystany do obserwacji astronomicznych w dzień i w nocy. Słowem nie trzeba nawet mieć swojego sprzętu. Spotkania mogą mieć charakter bardziej „szkoleniowy” – jedni przekazują wiedzę innym – lub organizujemy spotkania z astronomami z Zielonej Góry, bo taka możliwość też istnieje.

Na razie poddaję temat do dyskusji. Wiek nie ma znaczenia. Program może zostać ustalony przez członków Klubu. ITD.

Pierwszym pytaniem na które trzeba sobie odpowiedzieć jest: kto to jest miłośnik astronomii? Sprawa nie jest banalna, na co wskazywałaby sama treść pytania. Jak sobie na nie odpowiemy, to ugrzęźniemy w gąszczu problemów związanych z zakupami o których mowa jest w tytule. Inaczej zadane pytanie brzmi jest z kategorii „Dlaczego?”. Osobiście bardzo lubię tę kategorie pytań, bo jest ona królową wszelkich pytań jakie można zadawać. Odpowiedź na każde z nich w naszym przypadku powinna być taka sama. Zależnie od zasobności naszego portfela i wersji odpowiedzi na powyższe pytanie, pójdziemy do „sklepu” i wydamy adekwatną kwotę. Co nie znaczy, że kupimy teleskop astronomiczny i do tego będziemy z niego zadowoleni. Zadowolenie to w ogóle jest bardzo względna sprawa. Nie bierze się ono same z siebie.